Tüketici Güveni Verileri: Ekonomide soğuma başlıyor

Türkiye’de tüketici güveni, Ekim 2025 verileriyle birlikte belirgin bir ayrışma ve derinleşen bir kötümserlik sergiliyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Tüketici Güven Endeksi, aylık %0,3’lük hafif düşüşle (83,6), iki aydır süren temkinli gerilemeyi teyit ediyor. Buna karşın, Bloomberg HT Tüketici Güven Ön Endeksi ise %6,90’luk keskin bir düşüşle 65,54 seviyesine geriliyor. Bu durum, siyasi gündem ve yükselen enflasyon beklentilerinin tüketici algısını çok daha sert vurduğunu ortaya koyuyor. Her iki endeksin de 100 eşiğinin altında kalıcı olarak yer alması, yüksek faiz ve artan maliyet baskısı altında hane halkının hem mevcut durum algısında hem de geleceğe yönelik büyük harcama eğilimlerinde belirgin bir bozulma yaşandığını, bunun da ekonomide talep yavaşlaması sinyallerini güçlendirdiğini gösteriyor.

Güven Endekslerinde Keskin Gerileme

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) iş birliğiyle hazırlanan Tüketici Güven Endeksi, Ekim ayında %0,3 oranında azalarak 83,6’ya geriledi. Bu hafif gerileme, endeksin iki aydır süren düşüş trendini teyit ederek güveni Temmuz ayından bu yana en düşük seviyeye indirdi.

Ancak, piyasaların yakından takip ettiği Bloomberg HT Tüketici Güven Ön Endeksi ise Ekim ayında çok daha keskin bir düşüşle karşılaşarak, bir önceki aya göre %6,90 oranında gerileme ile 65,54 değerini aldı. Her iki endeksin de kötümser bölgede (100 altı) bulunması, hem mevcut durumu hem de geleceğe yönelik beklentileri yansıtan tüketici algısında belirgin bir bozulmaya işaret etmektedir.

2. Bloomberg HT Endeksi Detayları: Algıda Derinleşen Bozulma

Bloomberg HT verileri, düşüşün yalnızca genel bir hissiyatı değil, tüm ana alt kalemleri etkilediğini gösteriyor:

Özellikle Beklenti Endeksi ve Tüketim Eğilimi Endeksi’ndeki %7’yi aşan düşüşler, tüketicinin alım gücünün baskı altında kalmaya devam etmesi ve büyük alımları erteleme eğiliminin güçlendiği anlamına gelmektedir.

3. TÜİK Endeksi Detayları: Yapışkan Enflasyon ve Erteleme

TÜİK/TCMB verilerinin alt kırılımları incelendiğinde, düşüşün ardındaki ana faktörler daha net ortaya çıkmaktadır:

• Hanenin Maddi Durum Beklentisi ve Genel Ekonomik Durum Beklentisi endekslerindeki çok küçük artışlar (+%0,2 ve +%0,7), mevcut düşüş trendini durdurmaya yetmemiştir. Bu artışlar, hükümetin yeni ekonomik programına dair temkinli ve zayıf bir umut ışığı olarak yorumlanabilir.
• Dayanıklı Tüketim Mallarına Harcama Düşüncesi Endeksi’nin %1,6 azalarak 104’e gerilemesi, Bloomberg HT’nin Tüketim Eğilimi verisiyle örtüşmektedir. Bu, yüksek faiz ortamında ve artan maliyetler karşısında tüketimin yavaşlama sinyalini güçlendirmektedir.

4. Düşüşün Arkasındaki Ana Dinamikler

Ekim ayındaki bu gerilemelerin temel sebepleri, her iki anketin ortak yorumlarında aşağıdaki maddelerde toplanmaktadır:

1. Yüksek ve Yükselen Enflasyon Beklentisi: TÜİK verilerinde fiyat baskıları ve Bloomberg HT endeksi alt kalemlerinde enflasyon beklentilerinin yükseldiği açıkça görülmektedir. Enflasyon, reel geliri aşındırarak tüketicinin alım gücünü baskılamaya devam ediyor.
2. Siyasi ve Piyasa Gündemi: Bloomberg HT analizi, siyasi gündemdeki sıcak gelişmelerin ve hisse senedi piyasasındaki olumsuz seyrin tüketici algısını doğrudan kötü etkilediğini belirtmektedir.
3. Büyük Alımların Ertelenmesi: Tüketim eğilimindeki sert düşüş, yeni sezon fiyatlarındaki artışlar, faiz maliyetlerinin yükselmesi ve Kasım (Black Friday) ve Aralık ayı indirim beklentileri ile tetiklenmektedir. Tüketiciler, indirimi beklemek veya faizler nedeniyle alımı tamamen ertelemek yönünde hareket etmektedir.

5. Sonuç: Ekonomide Talep Yumuşaması Başlıyor

Ekim 2025 verileri, Türk ekonomisinde tüketim tabanlı bir yavaşlamanın başladığına dair güçlü sinyaller vermektedir. Tüketici güvenindeki genel düşüş ve özellikle büyük harcamaları ölçen alt endekslerdeki keskin gerileme, yüksek faiz politikası ve enflasyonun hane halkı üzerindeki baskısının artarak devam ettiğini gösteriyor.

Önümüzdeki dönemde, faizlerin zirveye yakınsaması ve indirim beklentileri ile birlikte, dayanıklı tüketim ve otomotiv gibi sektörlerdeki talebin daha da yumuşaması ve stok eritmeye yönelik kampanyaların artması beklenmelidir.