TCMB’den Enflasyon Değerlendirmesi: Talep Dezenflasyonist Düzeyde, Yavaşlama Sürüyor

Merkez Bankası, Ekim PPK özetinde fiyat artış hızının azaldığını ancak gıda fiyatlarının hâlen yüksek seyrettiğini vurguladı.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 23 Ekim’de yapılan Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısının özetini yayımladı. Metinde, “Talep koşulları dezenflasyonist düzeyde” ifadesi dikkat çekerken, enflasyondaki yavaşlamanın hız kestiği ve gıda fiyatlarının olumsuz seyrinin sürdüğü belirtildi.

Banka, küresel büyüme görünümündeki kırılganlığa rağmen Türkiye’de iç talebin dengelenme eğilimini koruduğunu, ancak bazı sektörlerdeki canlılığın fiyat istikrarı açısından risk oluşturmaya devam ettiğini ifade etti.

Küresel ortamda belirsizlik sürüyor

PPK özetinde, küresel ticaret politikalarındaki belirsizliklerin yüksek seviyesini koruduğu, buna karşın 2025 yılı için küresel büyüme tahminlerinde “sınırlı bir iyileşme” beklendiği kaydedildi.

Buna göre TCMB, Türkiye’nin dış ticaret ortaklarının ihracat ağırlıklı küresel büyüme endeksinin 2025’te %1,9, 2026’da %2,3 artacağını öngörüyor. Ancak artan korumacılık, talep öne çekilmesinin geçici etkilerinin ortadan kalkması ve uzun sürecek belirsizliklerin küresel büyüme üzerindeki aşağı yönlü riskleri güçlendirdiği vurgulandı.

Enerji fiyatları tarafında, ham petrol fiyatlarının küresel zayıf talep nedeniyle gerilediği, buna karşın enerji dışı emtialarda (özellikle endüstriyel ve değerli metallerde) yükseliş eğiliminin sürdüğü belirtildi.

Ekim’de SAMEKS 51,3’e Geriledi: Sanayi Yavaşladı, Hizmet Sektörü Toparlandı

Faizlerde düşüş, kredi büyümesinde yavaşlama

Eylül ortasından Ekim ortasına kadar geçen sürede Türk lirası mevduat faizleri 82 baz puan azalarak %48,5’e geriledi. Aynı dönemde:

• Ticari kredi faizleri 236 baz puan azalarak %47,9’a,

• İhtiyaç kredisi faizleri 211 baz puan düşüşle %62,7’ye,

• Konut kredisi faizleri 124 baz puan azalışla %37,9’a,

• Taşıt kredisi faizleri ise 570 baz puanlık sert gerilemeyle %36,3’e indi.

Bireysel kredi büyüme oranı dört haftalık ortalamada %3,1’e gerilerken, kredi kartı harcamalarındaki yavaşlama bu düşüşte etkili oldu. TL ticari kredilerin büyüme hızı %2,3’ten %2,6’ya yükselirken, döviz cinsi ticari kredilerdeki artış %0,5’e geriledi.

Rezervlerde güçlü artış, CDS yatay seyretti

TCMB’nin brüt rezervleri, 12 Eylül–17 Ekim döneminde 20,6 milyar dolar artarak 198,4 milyar dolara ulaştı.
Türkiye’nin 5 yıllık CDS primi 267 baz puanda sabit kalırken, TL’nin kur oynaklığı 1 ay vadede %10,5, 12 ay vadede %19,8 olarak gerçekleşti.

Aynı dönemde yurt dışı yatırımcı girişi toplam 1,3 milyar dolar olurken, bunun büyük kısmı Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) piyasasına yöneldi.

Kartla yapılan harcamalar arttı, tüketim ılımlı seyretti

PPK özetine göre perakende satış hacmi ağustosta aylık %0,9, çeyreklik bazda %1,8 arttı. Altın hariç satışlarda artış daha sınırlı kaldı, bu da tüketim büyümesinin yavaşladığına işaret etti.

Kartla yapılan harcamalar Ağustos–Eylül döneminde artış gösterdi; ancak TCMB, kart kullanımındaki yapısal artışın etkisi çıkarıldığında tüketim harcamalarının daha ılımlı seyrettiğini belirtti.

Beyaz eşya satışları yaz döneminde azaldı, otomobil satışları ise Ağustos’taki sert yükselişin ardından eylülde geriledi. Böylece üçüncü çeyrekte tüketimdeki büyüme sınırlı kaldı.

Sanayi üretimi yatay, inşaatta güçlü artış

Sanayi üretimi, ağustosta mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış olarak aylık %0,4, yıllık %7,1 arttı.
Ancak TCMB, “tipik oynaklık sergileyen sektörler dışlandığında sanayi üretiminde çeyreklik bazda sınırlı gerileme yaşandığını” vurguladı.

Öncü göstergeler, imalat sanayi kapasite kullanım oranının ekimde yatay seyrettiğini, inşaat üretim endeksinin ise üçüncü çeyrekte %5,1 artış kaydettiğini ve yıllık bazda %24,5’lik güçlü büyüme gösterdiğini ortaya koydu.

İşgücü piyasasında iyileşme sürüyor

Ağustos ayında mevsimsellikten arındırılmış istihdam 32,8 milyon kişi oldu; işgücüne katılım oranı 0,1 puan artarken, işsizlik oranı 0,2 puan düşüşle %8,3 seviyesine geriledi.

Buna karşın, imalat sanayinde istihdam beklentilerinin tarihsel ortalamaların altında kaldığı kaydedildi.

Cari fazla verildi, altın ithalatı arttı

TCMB verilerine göre cari işlemler dengesi ağustosta 5,5 milyar dolar fazla verdi. 12 aylık kümülatif cari açık 18,3 milyar dolara geriledi.
Seyahat gelirleri aylık 8,3 milyar dolar ile güçlü seyrini sürdürürken, hizmetler dengesi fazlası 62,3 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.

Ancak eylülde ithalat artarken ihracat geriledi, bu da dış ticaret açığını yükseltti.
Altın ithalatı eylülde 2,5 milyar dolar oldu; 12 aylık toplam 21,7 milyar dolara ulaştı.

TCMB, altın hariç dış ticaret açığının artışının sınırlı kaldığını, ancak eylül ayında cari açıkta tekrar yükseliş beklediğini bildirdi.

TCMB: “Talep dezenflasyonist düzeyde”

Merkez Bankası özetinde şu değerlendirmeye yer verildi:
“Son döneme ait veriler, talep koşullarının dezenflasyonist düzeyde olduğuna işaret etmektedir.”

Bu ifade, TCMB’nin politika duruşunu koruyacağına ancak fiyat baskılarında kalıcı düşüş sağlanana kadar temkinli hareket edeceğine işaret ediyor.

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]