TCMB güncesi: Altın Fiyatlarındaki Yükseliş Konut Talebini Tetikledi

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın yayımladığı son analiz, Eylül 2023’ten itibaren hızla yükselen altın fiyatlarının, konut ve otomobil piyasasında talebi artırdığını ortaya koyuyor. Rapora göre, jeopolitik belirsizliklerin ve merkez bankalarının yoğun altın alımlarının etkisiyle altının dolar bazında fiyatı yaklaşık %77 artış gösterdi. Bu yükselişin Türkiye’deki bireysel tasarruf sahipleri için ciddi bir servet artışı anlamına geldiği değerlendiriliyor.

Altın Mevduatındaki Artış Konut Fiyatlarını Etkiliyor

Altın, Türkiye’de geleneksel bir tasarruf aracı olma özelliğini korurken, bu dönemde altının mevduat içindeki payı da dikkat çekici şekilde arttı. Merkez Bankası’nın değerlendirmesine göre, altın mevduat oranlarının iller bazında farklılaşması, altın fiyatlarındaki artışın dayanıklı tüketim mallarına etkisini analiz etme fırsatı sunuyor.

Verilere göre, altın mevduat oranının yüksek olduğu illerde, 2023 yılının son çeyreğinden itibaren konut birim fiyatlarının ülke geneline kıyasla belirgin bir şekilde yükseldiği gözlemleniyor. Bu farklılık, altın kaynaklı servet artışının konut piyasasında talep yönlü baskı yarattığını gösteriyor.

Konut Fiyatlarında %11’lik Ek Artış

Yapılan ampirik analizlerde, altın fiyatlarındaki artış ile konut fiyatları arasında güçlü bir ilişki tespit edildi. Altın mevduat oranı Türkiye ortalamasına yakın olan illerde dahi, 2023’ün üçüncü çeyreğinden sonraki dönemde konut birim fiyatlarında ortalama %11 oranında ilave artış gözlendi. Bu ilişki, konut fiyatlarını etkileyen diğer değişkenler kontrol edildiğinde bile geçerliliğini koruyor.

Altın mevduat oranı ile konut fiyatları arasındaki bu pozitif ilişki, servet etkisinin konut piyasasında güçlü bir şekilde hissedildiğine işaret ediyor. Artan talep, özellikle kısa vadede arzın sınırlı olduğu konut piyasasında fiyatları yukarı taşıyor.

Konut Satış Adetlerinde Belirgin Artış Yok

Öte yandan, toplam konut satış adedi ile altın mevduat oranı arasında anlamlı bir farklılaşma gözlenmiyor. Bu durum, kısa vadede konut arzının sınırlı olması nedeniyle artan talebin satışlara değil fiyatlara yansıdığına işaret ediyor.

Ancak, ipoteksiz satışların toplam içindeki payının, altın mevduatı yüksek olan illerde arttığı görülüyor. Bu bulgu, bireylerin altın kazançlarını krediye ihtiyaç duymadan doğrudan konut alımına yönelttiklerini ve sıkı finansal koşullara rağmen talebin güçlü kaldığını ortaya koyuyor.

Otomobil Satışlarında da Artış Var

Konut piyasasından farklı olarak otomobil piyasasında, altın fiyatlarındaki yükselişin doğrudan satış adetlerine yansıdığı gözlemleniyor. Altın mevduat oranı yüksek olan illerde otomobil satışlarında belirgin bir artış yaşanırken, bu durum otomobil arzının daha esnek olmasıyla açıklanıyor. Arzın talebe daha hızlı cevap verebildiği bu piyasada, servet artışı satışlara doğrudan yansıyor.

Sonuç: Servet Etkisi Talebi Canlandırıyor

Merkez Bankası’nın analizleri, Eylül 2023 sonrası dönemde altın fiyatlarındaki artışın, hem konut hem de otomobil piyasalarında önemli bir talep artışına yol açtığını gösteriyor. Bu talep artışı, konutta fiyatlara, otomobilde ise satış adetlerine yansımış durumda. Özellikle altın mevduatı yüksek illerde bu etkinin daha net gözlemlendiği belirtiliyor.

Bu eğilim, Türkiye’de servet artışı kaynaklı tüketim kararlarının nasıl şekillendiğini anlamak açısından önemli ipuçları sunuyor. Altının geleneksel bir yatırım aracı olmasının yanı sıra, ekonomik davranışlar üzerindeki etkisinin de güçlenerek devam ettiğini gözler önüne seriyor.

Atilla Yesilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Abonelik koşulları için bize e-mail atın: [email protected]