MÜSİAD Başkanı’ndan Reel Sektöre Sert Eleştiri: “Para Vardı Ama Fabrika Kurmadık”

“Finansmana erişimin zorlaştığı ve sanayicinin adım atacak yeri olmadığı söyleniyor ama para ucuzken de biz aldık ve yeni fabrikalar mı kurduk?” diye soran MÜSİAD Genel Başkanı Burhan Özdemir, “Para ucuz olsa da reel sektör yine aynı hataya düşecek” dedi. Özdemir, Türkiye’nin artık mutlaka ikinci nesil reformları hayata geçirmesi gerektiğini vurguladı.

MÜSİAD ile Uluslararası Teknolojik Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Vakfı (UTESAV) tarafından hazırlanan “Orta Gelir Tuzağından Çıkış” başlıklı rapor kamuoyuna açıklandı. Prof. Dr. Nurullah Gür tarafından kaleme alınan raporun temel tespiti; Türkiye’nin 2000’li yıllarda finansal alanda birinci nesil reformları gerçekleştirdiği, ancak 2010’larda yaşanan parasal genişleme döneminde gerekli yapısal (ikinci nesil) reformları yapmadığı için bugün verimsiz bir büyüme ile karşı karşıya kaldığı yönünde.

Raporun tanıtımı kapsamında düzenlenen toplantıda konuşan MÜSİAD Başkanı Özdemir, Türkiye’nin hedefli bir kalkınma stratejisi izlememesi nedeniyle, geçmişteki para bolluğu döneminde önemli fırsatları kaçırdığını belirtti. Özdemir, “İmkân vardı ama reformlar yapılmadı. Birçok organize sanayi bölgesinde sadece teşvik almak için fabrikalar inşa edildi ama içi boş. Çok üst düzey devlet yetkilileriyle yapılan toplantılarda da bu görüşümü dile getirdim. Bence asıl sorumlu reel sektördür” dedi.

“Büyüme var ama niteliği tartışmalı” diyen Özdemir, mevcut ekonomik büyümenin kalitesinin sorgulanması gerektiğini ve ikinci nesil reformların artık ertelenmemesi gerektiğini belirtti.

MÜSİAD Başkanı Özdemir’in tespit ve yorumları şu şekilde:

-Enflasyona karşı doların baskılandığı bir dönemde do­lar bazında yüksek gelirin nasıl okunması gerektiği konusu tar­tışmalı.

-Ülkemiz uluslararası ser­mayeye aşırı bağımlı hale geldi.

-Büyüme var ama tabana çok da yayılmadığını görüyoruz.

-Kamu ile reel sektör paydaş­ları arasında bir eşgüdüm sağ­lanmadı.

-Ülkemiz büyüyor bu bir ba­şarı ama büyüme ne kadar nite­likli son derece tartışmalı.

-Yüksek gelir grubuna geçe­ceğiz ama ne kadar üretkenlik artışı ve nitelikli olduğu tartış­ma konusu. Hane halkının bun­dan ne kadar pay aldığı önemli.

-Yüksek gelirli ülkeler ligine girerken emek yoğun sektörlerle gidemeyeceğimiz aşikâr.

-Emek yoğun sektörlerden tekstil Mısır’a gidiyor. Tamam tekstilden çıkalım ama o insan­lar nerede istihdam edilecek?

-2008’den sonraki parasal genişlemeyi biz ıskaladık. O dö­nemki reformları o gün uygula­maya başlamış olsaydık zaten ciddi gelişmiş bir ülke olarak o dönemki kaynağı çok daha an­lamlı kullanabilirdik.

-Daha çok şirketleri döviz bazında borçlandırma yolunda benzer iş alanları iştigal eden iş­letmelerin benzer yatırımları yapması yüzünden çok fazla atıl kapasite oluştu. Yatırımlar ikin­ci, üçüncü nesil alanlara yönel­medi.

-Devlet Planlama Teşkila­tı’nın tasfiyesi en büyük prob­lemlerden bir tanesi idi.

-Vergi politikalarının adil ol­madığını düşünüyoruz. Reform önerisi üzerine çalışıyoruz.

-Katma değeri yüksek ihra­cat; ithal bir ürünün üzerine bir kamera takıp ihraç edince kat­ma değerli oluyor ama ipliğin­den, işçiliğine Türk olan panto­lon üreten teşvikten faydalana­mıyor.

-Reformlar yapılmazsa da büyüme olur ama kalkınma ol­maz. Gelir tabana yayılmaz; bu rapor onu söylüyor. Gelir arta­cak ama sosyolojik yapı darma­duman olacak. 20 bin dolar geli­ri olanla 3 bin dolar olan gettolar oluşacak.

MÜSİAD olarak fiyatlama davranışları üzerine çalışma yaptıklarını anlatan Genel Başkan Özdemir, şöyle konuştu: “Ben inşaat yüksek mühendisiyim ama müteahhit değilim. Müşavirlik işlerim var. İnşaatta şu vardır. Kamu birim fiyatları açıklar. Tam maliyet temelli fiyatlama metodolojisi vardır. Bir duvara kaç tuğla vs. kilin maliyetine kadar iner. Birim fiyat analizi çıkar. Devlet ‘fiyat budur’ der.

Üzerinde fiyat verilemez. Bunun inşaatta uygulaması var gıdada ve başka hiçbir sektörde uygulamıyoruz. Dondurma fiyatını bir marka belirliyor. Orada ne ise çıpa ona göre oluyor. Bir kahve içeceksiniz burada 50, orada 100, başka yerde 300 lira. Hane halkına dokunan bazı temel tüketim kalemlerine yönelik tam maliyet fiyatlama mekanizması geçilebilir.”

Erken emekliliği eleştiren MÜSİAD Başkanı Özdemir, “Ben 48 yaşındayım ama istemeye istemeye emekli oldum. İkinci nesil reform dediğimiz şu; bayramda bana 5 bin lira ikramiye yatıyor. Onu bana değil ihtiyacı olana yatıracak bir sistem” şeklinde konuştu.

MÜSİAD Genel Başkanı Özdemir’e, TÜSİAD-Türkonfed’in “Orta demokrasi tuzağı” kavramını da bunun yanına koyduğunu, kendilerinin bu görüşe katılıp katılmadığını sorulduğunda şu yanıtı verdi: “TÜSİAD ülkemizin güzide bir kurumu. Ama tabi haklı haksız yaşadıkları bir süreç var. Açıkçası o süreçte söyledikleri ve paylaştıkları şeyleri tasvip etmiyoruz. İş dünyasının o denli gireceği konular olduğunu düşünmüyorum.

Ama onların da fikri ise fikridir. Benim haddime değil. Bunun karşılığında gördükleri yaklaşımın sert olduğunu düşünüyorum. Daha yumuşak yürütülebilirdi. Ama TÜSİAD bizi yeni genel kurulda tebrik etmedi. Demokrasi, hukuk gibi kavramlar; o kavramların işlemediğini iddia edenlerin eline geçince de çok fazla işlediği söylenemez. Ciddi bir kamplaşma var. Demokrasi denince neyin demokrasisi olduğunu da ifade etmekte fayda var.”

Raporun yazarı Prof. Dr. Nurullah Gür’ün görüşleri ise şu şekilde:

“Ana argüman şu; yoğun sermaye girişleri maalesef Türkiye’yi kalkındırma noktasında bir fayda sağlamadı. Geçici refah artışı sağladı ama ülkeyi bir tembelliğe soktu. İlk nesil reformlar kamu maliyesini düzeltmek üzerineydi. Türkiye’de teşvikler seçici değil. Sektör odaklı politikalara 2008’den sonra geçmemiz gerekiyordu. 8-10 yıldır geriden takip var. Bol sermaye bu politikalara olan ihtiyacı öteledi. İçerde dışarda yaşananlar da etkiledi. 2018’den sonra yerli-milli sanayiyi önceleyen politikalar uygulanmaya başladı. Ama yeterli değil, iyi işlemiyor.”

-MÜSİAD Genel Başkanı Özdemir, geçen günlerde asgari ücret zammına yönelik “gerçekleşen enflasyonun dikkate alınması ve bunun üzerine büyümenin eklenmesini” önermişti. Bu öneri tartışmalara neden oldu. Konu sorulduğunda “Aynı yerdeyim” diyen Özdemir, “Kurum görüşümüz değildi. Ama benim düşüncem bu. Yarın da aynı cevabı veririm. Birbirimizi kandırmamıza gerek yok. Hane halkının çok daha yüksek hissettiği bir enflasyon var. Yüzde 16 üzerine 4-5 koyalım denirse sosyo-ekonomik anlamda kopuştan söz ederiz. En azından gerçekleşen enflasyon ve üzerine olması yüzde 35 açıklaması gerekir” dedi.

Gerek ücretlilere kira desteği, gerekse asgari ücret açıklamaları üzerine Özdemir’e, “MÜSİAD söylem mi değiştiriyor, ortanın solu bir söylem?” sorusu sorulduğunda ise şu şekilde yanıtladı:

“Sosyalist filan gibi kavramlar değil hümanist ve insan odaklı olmamız gerektiğini düşünüyorum” diyen Özdemir, “Kendi kurumumdan hareketle, sizin şirketinizde çalışan insanlar mutlu değilse yapması gereken işi yapmazlar. Bir şirketin sahibi sadece para odaklı çalışıyorsa o kazancın helal olduğunu düşünmüyorum. Biz şirketimizde yılda 2 kez ücret artışı yapıyoruz. Başımı yastığa rahat koyuyorum. İslami bir duruş… İnsani bir bakış. Çalışacak insan bulunamıyor. Artık insanlar o paraya çalışmak istemiyor., haksız da değiller” ifadelerini kullandı.