Ekonomi
Makro Görünüm: Talep Sinyalleri Gücünü Koruyor, Üretim Göstergeleri Zayıf Seyrediyor
Aralık ayı verileri, imalat sanayinde yıl genelinde süren zayıf seyrin devam ettiğini gösterirken, talep koşullarına ilişkin göstergelerde son aylarda başlayan kademeli toparlanmanın korunduğuna işaret ediyor. Kapasite kullanım oranı yıl sonunda da düşük seviyelerde kalırken, 2026’ya ilişkin beklentiler ise görece daha olumlu.
Özet:
Aralık ayı verileri, imalat sanayinde yıl genelinde süren zayıf seyrin devam ettiğini gösterirken, talep koşullarına ilişkin göstergelerde son aylarda başlayan kademeli toparlanmanın korunduğuna işaret ediyor. Kapasite kullanım oranı yıl sonunda da düşük seviyelerde kalırken, 2026’ya ilişkin beklentiler ise görece daha olumlu.
Aralık ayına ilişkin açıklanan veriler, sektörler geneline yayılan zayıf üretim görünümüne dair önceki değerlendirmeleri değiştirmedi. Buna karşın siparişler, iş hacmi ve satışlar gibi talep koşullarına ilişkin göstergelerde, geçen ay başlayan iyileşmenin sürdüğü görülüyor. Kapasite kullanım oranı ise dar bir bantta yatay seyrini koruyarak, yıl boyunca gözlenen zayıf görünümünü yıl sonunda da devam ettirdi.
2025 yılı genelinde kapasite kullanım oranı ortalama %74,3 seviyesinde gerçekleşti. Bu oran, pandemi etkisinin belirgin olduğu 2020 yılı hariç tutulduğunda, 2010’dan bu yana kaydedilen en düşük düzey olarak dikkat çekiyor.
Maliyet gerçekleşmeleri, enflasyonist baskıların bir miktar hafiflediğine işaret etse de, önümüzdeki üç aya ilişkin maliyet artışı beklentilerinin geçen ayki yükselişini koruduğu görülüyor. İstihdam eğiliminde sınırlı bir iyileşme sürmekle birlikte, göstergeler henüz tarihsel ortalamalara ulaşabilmiş değil. Genel tablo itibarıyla imalat sanayi 2025 yılında zayıf bir performans sergilerken, sektörün 2026 beklentileri daha olumlu bir çerçeve çiziyor.
Güven Endekslerinde Toparlanma Eğilimi
Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE)
RKGE’de toparlanma eğilimi aralık ayında da devam etti. Mevsimsellikten arındırılmış endeks 0,5 puan artarak 103,7 seviyesine yükseldi ve Kasım 2023’ten bu yana en yüksek değerine ulaştı. Endeksin uzun dönem ortalamasının üzerine çıkması, imalat sanayinde algısal iyileşmeye işaret etti.
Aylık artışta özellikle önümüzdeki üç aya ilişkin üretim hacmi, istihdam ve genel gidişat beklentilerindeki iyileşme etkili oldu. Son çeyrek ortalaması 103,0 seviyesine yükselerek üçüncü çeyreğe kıyasla 2,9 puanlık artış kaydetti ve son iki yılın en yüksek çeyreklik ortalamasına ulaştı.
Buna karşın, 2025 yılı ortalaması 101,3 ile uzun dönem ortalamasının (103,5) 2,2 puan altında kaldı ve 2020’den bu yana en düşük yıllık ortalamalardan biri olarak kaydedildi.
Sektörel Güven Endeksleri: İnşaat Hariç Artış
Sektörel güven endekslerinde, inşaat sektörü hariç tüm sektörlerde hem aylık hem de çeyreklik bazda artış gözlendi. Ancak endeksler tarihsel ortalamaların altında kalmaya devam etti.
-
Hizmet sektörü güven endeksi, son iki ayda toplam 1,6 puan artarak mart ayından bu yana en yüksek seviyesine çıktı. Özellikle ileriye dönük talep beklentilerindeki iyileşme dikkat çekti.
-
Perakende sektörü güven endeksi ise son beş ayda 7,5 puanlık artışla şubat ayından bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. Bu iyileşmede son üç ayda iş hacminde gözlenen belirgin artış etkili oldu.
Kapasite Kullanım Oranı (KKO): Düşük Seyir Sürüyor
Mevsimsellikten arındırılmış kapasite kullanım oranı aralık ayında 0,1 puan artarak %74,2 seviyesine yükseldi. Ancak yılın ikinci yarısı boyunca KKO, 2007–2019 ortalaması olan %76,3’ün belirgin şekilde altında, dar bir bantta seyretti.
2025 yılı genelinde gözlenen zayıflama sektörlerin büyük bölümüne yayıldı. Yatırım malları ve dayanıklı tüketim mallarında düşüş daha belirgin olurken, ölçek bazında küçük ve büyük firmalarda gerileme dikkat çekti. Orta ölçekli firmalarda ise düşüş daha sınırlı kaldı.
Aralık ayında sektörel bazda karma bir görünüm izlendi. Gıda ve giyim sektörlerinde kısmi toparlanma görülürken, inşaatla bağlantılı mineral ürünler, ana metal, kauçuk-plastik ve fabrikasyon metal sektörlerinde daha güçlü artışlar kaydedildi. Buna karşılık elektrikli teçhizat, mobilya, kimyasal ürünler, kağıt ve taşıt-makine ekipman gibi sektörlerde KKO geriledi.
2025 yılı genelinde ise en belirgin düşüşler makine-ekipman, bilgisayar-elektronik, taşıt, elektrikli teçhizat ve tekstil sektörlerinde yaşandı. Artış yalnızca tütün, deri, ağaç ve mantar sektörleriyle sınırlı kaldı.
Genel Değerlendirme
Veriler, talep tarafında kırılgan ama korunan bir toparlanmaya işaret ederken, üretim cephesinde zayıflığın sürdüğünü ortaya koyuyor. İmalat sanayinde 2025 yılı geride bırakılırken, 2026 yılına ilişkin beklentiler daha dengeli ve umut verici bir görünüm sunuyor.
Kaynak: Akbank Ekonomik Araştırmalar
