İş Var Nitelik Yok: Türkiye’de En Çok Güvenlik ve Garson Aranıyor

PARA ANALİZ ÖZEL – Türkiye’de 2025 yılının ilk beş ayında yayınlanan iş ilanları, iş gücü piyasasının giderek vasıfsızlaşan bir yapıya doğru evirildiğini gösteriyor.

İŞKUR verileri, piyasada en çok aranan elemanların güvenlik görevlisi, temizlik işçisi ve garson gibi düşük ücretli ve yoğun emek gerektiren pozisyonlardan oluştuğunu ortaya koydu.

Güvenlik Görevlisi Her Yerde, Ama Güvencede Değil

Silahsız özel güvenlik görevlisi pozisyonu, yalnızca yılın ilk iki ayında 17 binden fazla ilanla zirvede yer aldı. Bu rakam, ülkede istihdamın güvenliğe değil, güvensizliğe yatırım yaptığı algısını da beraberinde getiriyor. Çoğu zaman taşeron firmalar aracılığıyla, düşük maaş ve sınırlı sosyal haklarla çalıştırılan bu görevliler, iş güvencesinden çok uzakta.

Garson ve Temizlik Elemanlarına Büyük Talep: Turizmde Kâr, Emekçide Yük

Garsonlar, market çalışanları ve temizlik görevlileri de en çok arananlar listesinde üst sıralarda. Ancak bu mesleklerin ortak noktası, asgari ücretle ve yoğun tempoda çalıştırılan emekçiler olması. Özellikle turizm sektörünün yeniden canlanmasıyla birlikte artan talep, çalışanların daha iyi koşullarda istihdam edileceği anlamına gelmiyor.

Sanayi ve Üretim: Sayı Var, Niteliğe Yer Yok

Tekstil ve konfeksiyon sektöründe 12 binin üzerinde ilan yayınlandı. Ancak bu ilanlar çoğunlukla “makineci” ya da “paketleme işçisi” gibi kalifiye olmayan, çoğu zaman eğitim gerektirmeyen pozisyonlardan oluşuyor. Bu da, Türkiye’nin sanayi politikasının yüksek teknolojiye değil, düşük maliyetli insan gücüne dayandığını gösteriyor.

Beyaz Yaka Nerede? 

İlanlar arasında mühendis, öğretmen, mimar ya da yazılım geliştirici gibi nitelikli meslek grupları neredeyse yok denecek kadar az. Bu durum, üniversite mezunu gençlerin işsizliğini açıklarken, nitelikli insan gücünün değersizleştirildiği bir istihdam yapısına işaret ediyor.

2025’in ilk yarısı, Türkiye iş gücü piyasasında “çalışacak insan arıyoruz” ama “insan gibi çalışacak iş yok” gerçeğini bir kez daha gözler önüne serdi. Nitelikli istihdam alanlarının daralması, gençlerin ve eğitimli bireylerin sistem dışına itildiği bir döneme işaret ediyor.

İstihdam politikaları ne yazık ki nitelikli emeği değil, ucuz iş gücünü tercih ediyor. İş ilanlarındaki yoğunluk, bir ekonomik refahtan çok, yapısal sorunların perdesini aralıyor.