Enflasyon Beklentisi Düşüyor Ama Güven Yok: Prof. Dr. Demiralp’e Göre Düşüşün Sırrı “Yavaşlayan Ekonomi”

Koç Üniversitesi’nin Ekim ayı Hanehalkı Enflasyon Beklenti Anketi, 12 ay sonrasına ilişkin beklentinin yüzde 58’den yüzde 53’e gerilediğini ortaya koydu. Ancak Prof. Dr. Selva Demiralp’e göre bu iyimserlik, Merkez Bankası’na güven artışından değil, ekonomideki yavaşlamadan kaynaklanıyor.

12 Aylık Enflasyon Beklentisi %53’e Geriledi

Koç Üniversitesi tarafından yürütülen Hanehalkı Enflasyon Beklenti Anketi’nin Ekim sonuçlarına göre, 12 ay sonrası için ortalama enflasyon beklentisi yüzde 53 olarak ölçüldü. Bu oran Eylül ayında yüzde 58 seviyesindeydi.

Yıl sonu enflasyon beklentisi %60, son 12 aya ilişkin hissedilen enflasyon ise %68 olarak kaydedildi. Böylece hanehalkı enflasyon beklentilerinde Nisan sonrası süren düşüş eğilimi Ekim’de de devam etti.

Demiralp: “Trend Güçlü Bir Şekilde Devam Ediyor”

Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selva Demiralp, Bloomberg HT yayınında yaptığı değerlendirmede, “Bu ay manşet enflasyon rakamı güçlü geldiği için ‘acaba o düşüş trendi bozulur mu?’ diye merak ediyorduk. Ancak beklenmedik şekilde trendin güçlü biçimde sürdüğünü gördük” dedi.

“Manşet Artarken Beklenti Neden Düşüyor?”

Demiralp, aylık enflasyonun yüksek geldiği bir dönemde beklentilerin neden düştüğünü iki olasılıkla açıkladı.

İlk olarak, bu durumun Merkez Bankası’nın kredibilitesi ile açıklanabileceğini söyledi:

“Merkez Bankası’nın güveni çok yüksek olur ve halk, ‘para politikası enflasyonu düşürecek’ derse, bu inanç ileriye dönük beklentileri aşağı çeker.”

Ancak Demiralp, bu açıklamaya temkinli yaklaştı:

“Bizim Merkez Bankamızın güvenilirliğinin, beklentileri bu kadar güçlü biçimde aşağıya çekebilecek seviyede olduğunu düşünmüyorum.”

“Ekonomideki Yavaşlama Etkili”

İkinci olasılığın ise ekonomik yavaşlama olduğunu belirten Demiralp, bu etkinin büyüme verilerinden de izlenebildiğini söyledi:

“Büyümede 1.6 gibi yüksek bir rakam vardı ama tüketim çeyrekten çeyreğe yavaşlamıştı. Hükümet harcamaları da azalmıştı. Artış sadece yatırım kaleminde görülüyordu ve o da esasen stoklardan kaynaklanıyordu.”

Sahadaki gözlemlerini paylaşan Demiralp, “İnsanlar ekonominin yavaşladığını hissedip ‘talep azalıyor, fiyatlar bu hızla artmaz’ diye düşünerek fiyatlama davranışını buna göre yapıyor olabilir” ifadelerini kullandı.

“Kayıt Dışının Sisteme Girmesi Büyüme Rakamlarını Şişiriyor Olabilir”

Demiralp, TCMB Başkanı Fatih Karahan’ın yurt dışı sunumlarına da değinerek, ekonomideki yüksek görünen büyümenin kayıt dışı ekonominin sisteme girmesi nedeniyle şişirilmiş olabileceğini söyledi:

“Karahan’ın sunumunda, ekonomideki yüksek görünen rakamların aslında kayıt dışının sisteme girmesinden kaynaklandığı, gerçekte büyümenin o kadar güçlü olmadığı izlenimini aldım.”

“TÜİK Revizyona Gidebilir”

Demiralp, ikinci çeyrek büyüme verileri için TÜİK’in revizyona gitme ihtimaline de dikkat çekti:

“Belki bu rakamları gördükten sonra TÜİK’in bir sonraki çeyrekte revizyon yapabileceğini düşünüyorum.”

Anket Bulguları: Düşüş Ortak ve Kalıcı

Eylül’de ankete katılıp Ekim’de de yanıt veren bireylerin ortalama beklentisi yüzde 60’tan 55’e geriledi. Bu sonuç, sadece yeni katılımcıların etkisiyle açıklanamayacak kadar yaygın bir düşüşe işaret ediyor.

Demiralp, “Bu sağlamlık analizi olarak düşünülebilir. Gerçekten genel olarak bir beklentilerde yumuşama olduğuna dair bir işaret var” değerlendirmesini yaptı.

Koç Üniversitesi raporunda da benzer bir vurgu yer aldı:

“Anket sonuçları, Nisan sonrası dönemde gözlemlenen düşüş trendinin Ekim ayında da devam ettiğini göstermektedir.”

2.435 kişiyle yapılan ankette katılımcıların %58’i, bir önceki ayın da yanıtlayıcılarıydı. Rapora göre, aynı bireylerin 12 ay sonrası için beklentileri genel örnekleme paralel bir düşüş gösterdi.