Ekonomist Çağrı Sarıkaya: Parasal duruş, yirmi yılı aşkın süredir görmediğimiz kadar sıkı

Para politikası ve olası etkilerine dair bazı değerlendirmeler👇

📌 Yakın dönemdeki iç ve dış şoklar öncesindeki durumla başlayalım:

— Dış talepteki kısmi toparlanma, güçlü kredi büyümesi ve destekleyici mali duruş altında, piyasa tahminlerinin aksine, 2025 büyümesinin %5’e yöneldiği bir görünüm. Pek çok gösterge 24Ç2 ve 24Ç3’teki sınırlı daralmaların ardından ekonomik aktivitenin 24Ç4 ve 25Ç1’de yeniden güç kazandığını göstermekteydi. ✈️ İniş yapamadan kalkış (take-off before landing) şeklinde ifade edebileceğimiz bir tablo.

— Beklentiler ve genel enflasyon görünümünü resmi hedef açısından ele aldığımızda, faiz indirimleri konusunda biraz sabırsız davranıldığı; 25Ç1 sonuna kadar politika faizinin sabit tutulması durumunda enflasyon eğilimi iyileştikçe parasal duruşun daha da sıkı hale geleceği ve tahmin bandının içinde kalma olasılığının hayli artacağı değerlendirmesini yapmıştık.

📌 Peki şimdi hangi noktadayız?

— Son dönemdeki politik ve ekonomik şoklar, öncesinde TCMB’nin kendi inisiyatifiyle sağlamış ve korumuş olması gerektiğini düşündüğümüz sıkılık derecesini dikte etmiş görünüyor. Böylelikle TCMB’nin dizginleri yeniden eline aldığı, tıpkı Mart 2024 sonrasında olduğu gibi kontrolün büyük ölçüde kendisinde olduğu bir döneme girdik.

— Maliyetli bir dezenflasyon ufukta görünüyor. Parasal duruş, yirmi yılı aşkın süredir görmediğimiz kadar sıkı (bkz. aşağıdaki grafik👇). Geçmiş parasal sıkılaştırma adımları sonrasındaki daralma (gri taralı alanlar) dönemleri bu konuda önemli bir referans sunuyor. 24Ç2 ve 24Ç3’tekine kıyasla daha belirgin bir yavaşlama kapıda. Toplam talep koşulları, geçtiğimiz iki çeyrekte olmasa da, şimdi TCMB’nin çıktı açığı tahminleriyle uyumlu bir yöne evrilecek görünüyor.

— Mart ve Nisan anketlerinde piyasa katılımcıları yılsonu enflasyon tahminlerini 2,5-3 puan civarında yukarı güncelleyerek %31’in üzerine çıkarmıştı. “Pasif para politikası” varsayımıyla açıklanabilecek bu büyük güncellemelerin, TCMB’nin Mart 2024’e benzer güçlü politika tepkisi neticesinde önümüzdeki dönemde tersine çevrilmesi yüksek ihtimal.

— Nitekim Akbank Ekonomik Araştırmalar olarak “…finansal koşullardaki sıkılaşmayla ekonomik aktivitede ikinci çeyrekten itibaren öngördüğümüz yavaşlamanın kur kaynaklı enflasyonist etkileri kısmen telafi ettiği…” bir çerçevede oldukça sınırlı bir tahmin güncellemesi yapmıştık (%29,2 ➡️ %30,0). Mayıs enflasyonuna dair ilk sinyaller bu görüşümüzü destekliyor. Mevcut parasal duruş ve küresel gelişmeler doğrultusunda, yılsonu tahminimiz üzerindeki aşağı yönlü risklerin arttığını ve enflasyonun resmi bant içerisinde kalma olasılığının yükseldiğini değerlendiriyoruz.

Mayıs enflasyonu düşecek mi?

Akbank Ekonomik Araştırmalar tarafından enflasyonun ay içerisindeki seyrini takip edebilmek amacıyla geliştirilen “nowcast” modellerinin Mayıs ayı ilk sonuçları👇

📌 Modeller ağırlıklı olarak düşük tahmin veriyor (medyan < ortalama). IQR (1,65-2,26), medyan (1,80), ortalama (1,96). Medyan ve ortalama tahminlere göre yıllık enflasyon düşüşünü sürdürüyor (%37,9 vs. %35,8-%36,0).

📌 Medyan tahmine göre mevsimsellikten arındırılmış (doğrudan) TÜFE aylık artışı %1,9. Ana eğilimin yavaşlamaya devam ettiği yönündeki geçmiş değerlendirmelerimizle uyumlu bir resim.

📌 Yönetilen fiyat ayarlamalarının ertelenmesi ve petrole bağlı olarak akaryakıt fiyatlarının gerilemesinin yanı sıra talep koşullarının zayıflıyor olması da kısa vadeli enflasyon görünümünü iyileştiriyor.

— ABD ve Çin arasında 90 gün geçerli olacak yeni ticaret anlaşması (karşılıklı tarife oranını Çin %125’ten %10’a, ABD %145’ten %30’a indirdi) doğrultusunda büyüme beklentileri ve emtia fiyatları yeniden fiyatlanıyor. Bu eğilimin akaryakıt fiyatlarına yansımalarını takip ediyor olacağız.

📌 Tahminlerdeki hata payı ve hızlı değişen küresel koşulların yurt içine olası yansımaları nedeniyle sağlıklı bir değerlendirme için henüz erken. Ancak, rezervlerde başlayan ılımlı toparlanmayla birlikte böyle bir enflasyon tablosu, son dönemde atılan ilave sıkılaştırma adımlarının gevşetilmesi ve Haziran ayında faiz indirimine gidilmesi ihtimalini arttırır.

Çağrı Sarıkaya Akbank Başekonomistidir.  Yazarın Linked-In paylaşımıdır