BBVA: Türkiye Sert Bir Duruş mu Yaşayacak?

BBVA’nın güncel analizine göre, 2025 yılının ilk çeyreği, özellikle iç talebin etkisiyle güçlü bir büyümeye sahne oldu. Ancak Mart ayına ait üretim verileri, tüm temel sektörlerde zayıflama işaretleri gösteriyor. Nisan ayında ise güven endekslerinde hızlı bir bozulma gözlendi. Bu durum, Mart ortasında yaşanan iç siyasi belirsizliklerin ve Nisan ayında başlayan tarife krizinin, ekonomik faaliyetlerde sert bir ayarlamayı tetikleyeceği sinyalini veriyor.

Merkez Bankası’nın sıkılaştırma adımları, reel kredi faizlerini son 20-25 yılın en yüksek seviyelerine taşıyarak finansal şartları daha da zorlulaştırdı. Bu sıkılaşmanın etkisiyle önüdeki aylarda ekonomik faaliyetlerde daha belirgin bir daralma bekleniyor. Nisan ayı verileri, kamu harcamalarında enflasyonun altında kalan bir artışla mali disiplin sinyali verse de, bu trendin sürekliliği dikkatle izlenecek.

2025 yılı için %3,5 büyüleme tahminini koruyan BBVA, ağırlıklı olarak aşağı yönlü riskleri vurguluyor. Önüdeki dönemde para politikasının sıkılık derecesi, ticaret savaşlarındaki gelişmeler ve mali disiplinin sürekliliği, ekonomik büyümeyi belirleyecek temel faktörler olacak.

Sektörel Verilerde Farklılaşan Trendler

Mart ayında sanayi üretimi aylık bazda %3,4 artış gösterdi. Bu artış, Ocak ve Şubat aylarındaki daralmanın ardından geldi. Ancak çeyreklik bazda sanayi üretimindeki artış hızı 1ç25’te %1,8’e gerileyerek, bir önceki çeyrekteki %3,4’lük artışın gerisinde kaldı.

Hizmet sektörü Mart’ta %0,1 artarken, inşaat sektörü %2,5 daraldı. Ancak çeyrek bazda bakıldığında her iki sektörde de ilk çeyrekte büyümeler gözlendi: Hizmetlerde %2,6, inşaatta ise %9,2 oranında.

Sanayi üretimindeki Mart ayı artışı, büyük ölçüde diğer taşıma ekipmanlarındaki %80,5’lik sıçramaya bağlı olarak, sermaye malları üzerinden geldi. Ancak oynak sektörler dışarıda bırakıldığında, sanayi üretimindeki artış %0,9 ile sınırlı kaldı.

Ciro Endeksleri ve Tüketim

Enflasyondan arındırılmış reel ciro endeksi ilk çeyrekte %1,9 artış gösterdi. Sanayi ciro endeksi %0,5 gerilerken, ticaret cirosu %2,4 arttı. Hizmet sektörü %2,2 ile sabit kalırken, inşaat sektörü %6,5’lik artışla dikkat çekti.

Tüketim göstergeleri, 1ç25’te özel tüketimin büyümeye katkısının azalacağına işaret ediyor. Kredi kartı harcamalarındaki yavaşlama ve yıl başında yapılan düşük maaş artışları, tüketimi baskılıyor. Perakende satışlar 1ç25’te %3,2 artarken, 4ç24’te bu oran %3,7 idi. Nisan ayında tüketim verileri bir miktar toparlansa da, bu artışın son sıkılaşma tedbirlerinin etkisini tam yansıtmadığı belirtiliyor. Mayıs ayı verileri ise tekrar yavaşlamaya işaret ediyor.

Güven Endeksleri Sert Düştü

Mart ortasındaki iç belirsizlik ve Nisan ayında artan ticaret savaşı riskleri, güven endekslerinde hızlı bir bozulma yarattı. Üretim hacmine dair beklentilerde ciddi bir düşüş gözlenirken, kapasite kullanım oranı %74,6 ile son iki yılın en düşük seviyesine indi.

Nisan ayında sektörel güven de her alanda gerilerken, özellikle perakende ve imalat sektöründe talep beklentileri zayıfladı. İnşaatta istihdam beklentisi daha da kötüleşti. Tüm bu gelişmeler, BBVA’nın güven endekslerinden türettiği kompozit faktörün, ikinci çeyrekte negatif büyümeye işaret ettiğini gösteriyor.

İstihdam ve Saatlik Çalışma

1ç25’te istihdam %1 daralarak son dört çeyrekte ortalamanın altında kaldı. Ancak toplam haftalık çalışma saatlerindeki artış, ilk çeyrek ekonomik faaliyetinin güçlü seyrettiğini teyit ediyor. İşsizlik oranı Mart ayında %7,9’a gerilerken, toplam işgücü kullanım oranı (geniş tanımlı işsizlik) %28,3 ile yüksek seyrini sürdürdü.

Sonuç

Tüm veriler ışığında BBVA, ekonomik faaliyetlerde ikinci çeyrek itibariyle yavaşlama bekliyor. Nisan ayındaki sert duyarlılık bozulması ve sıkılaşmanın gecikmeli etkileri, önüdeki aylarda ekonomik büyümeyi baskılayabilir.

Anahtar kelimeler: BBVA Türkiye 2025, ekonomik yavaşlama, çeyreklik gdp, iç talep, türkiye güven endeksleri, sanayi üretimi, kart harcamaları, ıstihdam verisi, perakende tüketim

Meta açıklama: BBVA’nın son Türkiye raporu, 2025’in ilk çeyreğinde büyümeye rağmen, ikinci çeyrekte sıkı para politikaları ve artan belirsizliklerle birlikte yavaşlama beklendiğini ortaya koyuyor.

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Abonelik koşulları için bize e-mail atın: [email protected]