Barınma Giderleri Uçtu: Gelirin Yarısı Kiraya Gidiyor

Hane halkının kira, konut ve sağlık giderleri son yıllarda belirgin biçimde arttı. TÜİK’in hane halkı harcama eğilimlerine ilişkin verileri, özellikle düşük gelir grubundaki vatandaşların bütçelerini ayakta tutmakta zorlandığını ortaya koyuyor.

2002 yılında en düşük gelir grubundaki aileler kazançlarının yüzde 39’unu gıdaya harcarken, bu oran bugün yüzde 30’a kadar geriledi. Buna karşılık barınma giderlerinin toplam gelir içindeki payı yüzde 28’den yüzde 33’e yükseldi. Sağlık harcamaları da dikkat çekici biçimde artış gösterdi; kişi başı cepten yapılan sağlık harcaması tutarı 14 bin 582 liradan 27 bin 587 liraya çıktı.

Veriler, vatandaşların geçinmek için gıda bütçesinden kısarak yükselen kira ve barınma maliyetlerini karşılamaya çalıştığını gözler önüne seriyor. Toplam gelirinin neredeyse yarısını barınmaya ayırmak zorunda kalan hane halkları, gıda için ayırabildiği payı ise 10 puan azaltmış durumda. Bu durum, birçok aileyi “ekmekten, çocuğunun günlük beslenmesinden kısma” noktasına getiriyor. Dar gelirli ailelerin sofrasına et neredeyse hiç girmezken, çocuklar için temel bir gıda olan süt bile pek çok evde lüks haline geldi.

Uzmanlar, Türkiye’deki ekonomik büyümenin niteliğine dikkat çekerek, ücretliler ile sermaye geliri elde edenler arasındaki farkın derinleştiğini belirtiyor. Ücret gelirlerinin toplam gelir içindeki payı yüzde 48,8, müteşebbis gelirlerinin payı yüzde 17,5 seviyesinde bulunuyor. Faiz ve gayrimenkul gelirlerinin ise üst gelir gruplarında yoğunlaştığı ifade ediliyor. Bu koşullar nedeniyle, toplumun bir kısmı her türlü gıdaya rahatlıkla ulaşabilirken, özellikle alt ve orta gelir grupları temel gıda tüketiminde bile zorlanıyor.