Anlaşma Bitti, Yeni Pazarlık Başlıyor: Türkiye Petrol Arama Oyununun Neresinde?

PARA ANALİZ- Türkiye ile Irak arasında 1973 yılında imzalanan ve 2010’da 15 yıl daha uzatılan Hampi Petrol Boru Hattı Anlaşması, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kararıyla sona erdiriliyor. 27 Temmuz 2026’da geçerliliğini yitirecek olan   anlaşmanın fesih kararı 20 Temmuz 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın aldığı kararın, 17 Temmuz 2025’te Bağdat ve Erbil yönetimleri arasında varılan ham petrol ihracat mutabakatının hemen ardından gelmesi dikkat çekti. TEPAV Enerji ve İklim Değişikliği Çalışmaları Merkezi Direktörü Dr. Mühdan Sağlam, Türkiye’nin anlaşmayı feshetmesinin Irak’tan petrol alımını sonlandırmak anlamına gelmediğini, yeni bir anlaşma metniyle süreçte paydaş olmak istediğini ifade etti.

Anlaşma Otomatik Uzayacaktı

Dr. Sağlam, 1973 tarihli anlaşmanın 22. maddesine atıfla, Türkiye’nin bir yıl öncesinden fesih bildiriminde bulunmaması durumunda anlaşmanın 5 yıl daha otomatik olarak uzayacağını hatırlattı. Bu nedenle Türkiye’nin 2025 yılında Resmi Gazete’de bu kararı yayımlaması, anlaşmanın otomatik uzamasını engellemek adına atılmış stratejik bir adım olarak değerlendirildi.

Türkiye Yeni Format İstiyor

1973 tarihli eski metnin Türkiye’yi uluslararası tahkimde zor durumda bıraktığını belirten Sağlam, “Türkiye daha esnek, Bağdat’la güncel koşullara göre ilişki kurabileceği bir formatta yeni bir anlaşma istiyor” dedi. Ayrıca Türkiye’nin, yeni hatta Basra’dan Kerkük’e uzanacak bir bağlantı önerdiği ifade edildi.

Tahkim Süreci ve 1 Milyar Dolarlık Ceza

CHP Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Deniz Yavuzyılmaz ise 2014-2018 yılları arasında Kuzey Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nden Bağdat onayı olmadan petrol taşındığını, bu nedenle Irak Merkezi Hükümeti’nin Türkiye’yi Uluslararası Tahkim’e götürdüğünü ve Türkiye’nin 1.5 milyar dolarlık tazminata mahkûm edildiğini hatırlattı.

Yavuzyılmaz, “AKP bir kurnazlık yapayım derken Türkiye’yi milyar dolarlık cezanın altına soktu” ifadelerini kullanarak anlaşmanın sona erdirilmesinin ileride yeni petrol transferlerinde hukuki zemin bırakmamak için yapıldığını iddia etti.

Yeni Anlaşma Masası Kurulacak mı?

Türkiye’nin Kerkük-Ceyhan boru hattı üzerinden enerji ihracatına devam etmek istediği ancak bunu yeni bir uluslararası anlaşma çerçevesinde sürdürmek istediği belirtiliyor. Hükümetin önümüzdeki süreçte hem Irak merkezi hükümeti hem de Kürt Bölgesel Yönetimi ile üçlü bir enerji mutabakatına gitmeyi planladığı iddia ediliyor.