Döviz
ANALİZ: Cari Açık Haziran’da Beklentileri Aştı, Yıl Sonu İçin Ilımlı Seyir Beklentisi Korunuyor
Haziran ayında cari işlemler dengesi 2 milyar dolar açık vererek piyasa beklentilerini aştı. 12 aylık birikimli açık son bir yılın en yüksek seviyesine çıkarken, yılın geri kalanında turizm gelirleri ve dış ticaret performansı belirleyici olacak.
Beklentinin Üzerinde Cari Açık
Haziran’da cari işlemler hesabı 2 milyar dolar açık verdi. Piyasa medyan beklentisi 1,38–1,45 milyar dolar düzeyindeydi. Geçen yılın aynı ayında 829 milyon dolar fazla verilmişti. Bu sonuçla 12 aylık birikimli açık 16,1 milyar dolardan 18,9–19 milyar dolar bandına yükseldi. Bu oran, GSYH’ye kıyasla yaklaşık %1,3 ile geçen yıl Mayıs’taki %5,5’lik zirveye göre belirgin iyileşmeye işaret ediyor.
Açığın beklentiyi aşmasında turizm dışı hizmet gelirlerinin zayıf seyri ve birincil gelir kalemindeki (kâr transferleri, faiz, ücret ödemeleri) yüksek çıkış etkili oldu.
Dış Ticaret Dengesi ve Altın-Enerji Etkisi
Ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığı Haziran’da yıllık %56,6 artarak 6,5 milyar dolara ulaştı. Net parasal olmayan altın ithalatı %53,1 artarken, net enerji ithalatı %1,3 gerileyerek 3,2 milyar dolara indi. Altın ve enerji hariç cari denge 2,58 milyar dolar fazla verdi.
Yılın ilk yarısında dış ticaret açığı %23,1 artarken, net altın ithalatı %44,1, net enerji ithalatı ise %2 arttı.
Turizm Gelirleri Rekor Kırdı
Haziran ayında hizmet gelirleri %5,7 artsa da, hizmet giderlerindeki %15,2’lik yükseliş net hizmet dengesini yıllık %1,3 düşürdü.
Buna rağmen turizm gelirleri 6 milyar dolara ulaşarak Haziran ayları bazında rekor kırdı. Turizm giderleri %36 artışla 938 milyon dolar olurken, net turizm geliri 5 milyar dolar ile tarihi zirvesine ulaştı.
Sermaye Hareketleri ve Rezervler
Haziran’da rezervler 4 milyar dolar azaldı. 2 milyar dolarlık cari açığın yanı sıra sermaye hesabında 2,7–4,3 milyar dolar arası net çıkış yaşandı. Ancak net hata noksan kalemindeki 628 milyon dolarlık giriş düşüşü sınırladı.
Portföy yatırımlarında toplam 1,75 milyar dolar giriş görülürken, Hazine Eurobondlarından 179 milyon dolar çıkış oldu. Hisse senetlerine 641 milyon dolar, DİBS’lere 114 milyon dolar, özel sektör tahvillerine 1 milyar dolar girdi.
Doğrudan yatırımlar 1,6 milyar dolara ulaşarak yılın en yüksek seviyesini kaydetti. Ancak net gayrimenkul yatırımları 133 milyon dolarda kaldı ve yılın ilk yarısında 2009’dan bu yana en düşük seviyede gerçekleşti.
Diğer yatırımlar kaleminde 4,3 milyar dolar net çıkış yaşanırken, bu çıkışın büyük bölümü bankaların yurtdışı muhabir hesaplarına yaptığı 5,7–6 milyar dolarlık transferlerden kaynaklandı. Bankaların uzun vadeli borç çevirme oranı %161, reel sektörün ise %141 ile ortalamalarının üzerinde seyrediyor.
Yılın Geri Kalanına İlişkin Beklentiler
Ticaret Bakanlığı’nın öncü verilerine göre Temmuz’da dış ticaret açığı %12,1 daralarak 6,4 milyar dolara geriledi ve cari fazla beklentisi oluştu. Temmuz’dan itibaren Ağustos–Ekim döneminde de cari fazla olasılığı yüksek görünüyor.
Gedik Yatırım, 12 aylık birikimli açığın yılın kalanında sınırlı artış eğilimini sürdürerek 2025’i 22 milyar dolar (GSYH’nin yaklaşık %1,5’i) civarında tamamlayabileceğini öngörüyor. İş Bankası ise turizm gelirlerinin yüksek sezon performansı ve enerji fiyatlarının görece düşük seyri sayesinde cari dengede iyileşme potansiyeline dikkat çekiyor.
ABD’nin gümrük tarifeleri, küresel emtia fiyatları ve ihracat pazarlarındaki büyüme görünümü dış denge üzerinde çift yönlü risk unsuru olmaya devam ediyor.
Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]
