ANALİZ: 2026 Bütçesi: Daha Fazla Vergi, Daha Fazla Harcama

Özet:

AKP’nin 2026 yılı bütçe hazırlıkları ve yeni ekonomi paketi, hem gelir artırıcı vergi düzenlemeleri hem de genişleyici sosyal harcamalar içeriyor. Kira gelirlerinden araç alım-satımına, noter ücretlerinden sosyal güvenlik primlerine kadar birçok alanda yeni yükümlülükler geliyor. Diğer yandan, kentsel dönüşüm projeleri ve sosyal konut yatırımları için ek borçlanma yetkileri devreye alınacak. Emeklilik sisteminde reformlar, kadın ve babalık izinlerinde artış ve tamamlayıcı emeklilik düzenlemeleri de gündemde.

Yeni Ekonomi Paketinin Ana Hatları

AKP Grup Başkanı Abdullah Güler, TBMM’ye sunulacak ekonomi paketi hakkında bilgi vererek yeni dönemde hem gelir artırıcı hem de sosyal destek içeren düzenlemelere dikkat çekti.
Pakette yer alan bazı önemli başlıklar şöyle:

Kira Gelirine Yeni Vergi Düzenlemesi

• Mesken kira gelirlerinde istisna kaldırılıyor. SGK’dan emekli, dul-yetim aylığı alan veya malul vatandaşlar hariç olmak üzere, kira gelirlerine uygulanan muafiyetin sona ereceği belirtiliyor.

• Gayrimenkul alım-satımında beyan edilen satış bedelinin düşük gösterilmesi halinde ceza oranı %25’ten %100’e çıkarılıyor.

• Kira gelirinden faiz gideri düşülmesi uygulaması da sona erecek.
  Bu adımların temel amacı, kayıt dışı kira gelirlerini azaltmak ve vergi tabanını genişletmek.

Araç Alım Satımında Yeni Noter Harçları

Sıfır ve ikinci el araç satışlarında noter hizmet bedellerine asgari 1.000 TL olmak üzere, binde 2 oranında yeni nispi noter harcı getiriliyor.
Ayrıca, kuyumculuk, havacılık, özel sağlık hizmetleri ve kıymetli maden sektörleri yıllık harç kapsamına alınacak.

Sosyal Güvenlik Primlerinde Artış

• Doğum dışı borçlanmalarda prim oranı %32’den %45’e yükseliyor.

• İmalat dışı sektörlerdeki işveren prim teşviki %4’ten %2’ye düşürülecek.

• Prime esas kazanç üst sınırı 7,5 katsayıdan 9’a çıkarılacak.
  Bu düzenlemelerin emekli maaşlarında artışa zemin hazırlaması bekleniyor, ancak işveren üzerindeki mali yük de artacak.

Emlak Vergilerinde Artış Hazırlığı

Henüz teknik çalışmaları süren yeni sistemle birlikte, aynı mahalle içinde büyük değer farklarını önlemek hedefleniyor.
Arsa payı ve bina değer artış oranları yeniden belirlenerek adil ve dengeli bir emlak vergisi sistemi oluşturulacak.
Düzenlemenin belediye gelirlerinde kayba yol açmadan uygulanması planlanıyor.

Kentsel Dönüşüm ve Sosyal Konut Finansmanı

Yeni yasa ile Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’na, 2029 sonuna kadar kamu bankalarından iç borçlanma yapabilme yetkisi veriliyor. Bu kaynak, özellikle deprem bölgesi projeleri ve kentsel dönüşüm sübvansiyonlarında kullanılacak.
Ayrıca, TOKİ’nin 500 bin sosyal konut projesi için ek finansman sağlanması yönünde yasal düzenleme hazırlıkları tamamlanmak üzere.

Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES)

2026 yılının ikinci çeyreğinde yürürlüğe girmesi beklenen Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) ile çalışanlara ikinci bir emeklilik ve gelir kapısı açılacak.
Otomatik Katılım Sistemi, işveren katkısıyla genişletilerek “ikinci basamak emeklilik sistemi”ne dönüşecek.
Yeni sistem, tasarruf oranlarını artırmayı ve Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) fon büyüklüğünü genişletmeyi amaçlıyor.

Ancak Cumhurbaşkanı’na, BES devlet katkısını %30’dan %50’ye çıkarma veya sıfıra indirme yetkisi verilmesi tartışma yarattı.

Emeklilik ve Sosyal Reformlar

• Esnafın emeklilik için prim gün sayısı 9.000’den 7.200’e düşürülecek. Böylece yaklaşık 1 milyon esnaf beş yıl erken emekli olabilecek.

• Emekli maaşı hesaplamalarında prim gün sayısı daha etkin hale getirilecek.

• En düşük emekli maaşının, 2026 başında 18 bin TL’nin üzerine çıkması bekleniyor.

• Bayram ikramiyeleri 4.000 TL’den daha yüksek bir seviyeye taşınabilir.

Kadın ve Aile Odaklı Düzenlemeler

Yeni dönemin en dikkat çekici sosyal düzenlemesi, kadın ve babalık izinlerinin genişletilmesi.

• Kadın çalışanların doğum izni 16 haftadan 24 haftaya,

• Babalık izni ise 5 günden 15 güne çıkarılıyor.
  Bu haklar yalnızca kamu çalışanlarını değil, tüm sigortalı ebeveynleri kapsayacak.

Ayrıca, esnek, uzaktan ve hibrit çalışma modelleri hem kamu hem özel sektörde yaygınlaştırılacak.

Asgari Ücret ve Çalışma Hayatında Yeni Dönem

Aralık ayında toplanacak Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2026 yılı için taban ücreti belirleyecek. Yaklaşık 8 milyon çalışanı doğrudan etkileyecek karar, tüm maaş skalasında zincirleme artış yaratacak.

Asgari ücret artışıyla birlikte:

• Tüm maaşlar orantılı şekilde yükselecek,

• İşsizlik ve tazminat ödenekleri artacak,

• Vergiden muaf gelir sınırı yükselecek.

Genel Değerlendirme

2026 bütçesi, vergi artışlarıyla gelir artırmayı, aynı zamanda sosyal harcamaları genişletmeyi hedefliyor. Ancak, kayıt dışı ekonomiye karşı önlemler ve yüksek prim oranları özel sektörde maliyet baskısını artırabilir.
Sosyal konut projeleri ve tamamlayıcı emeklilik sistemi ise hanehalkı gelirini destekleyebilir — yeter ki finansman dengesi korunabilsin.

Bir FÖŞ-ChatGPT ve Gemini ortak yapımıdır

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]