2025 Son Çeyreğe Girerken Türkiye Ekonomisinin Denge Arayışı

Faiz yüksek, büyüme yavaş, ama sistem yeniden dengeye oturuyor.

Ekonomide Yeni Gerçek: Hız Yerini Dengeye Bırakıyor

Türkiye, 2025’in son çeyreğine girerken “hızlı büyüme” dönemini geride bırakıyor. Artık ekonomi, kontrollü bir yavaşlama ve kırılgan istikrar arasında ince bir denge kurmaya çalışıyor. Tüketim eğilimi zayıflarken yatırımlar yeniden ön plana çıkıyor. Bu geçiş, kısa vadede büyümeyi sınırlasa da uzun vadede daha sağlam bir ekonomik yapı hedefini destekliyor. Üçüncü çeyrekte ekonomi %3,4 büyüdü, ancak iç talep yavaşlarken yatırım ve ihracatın katkısı belirgin biçimde arttı.

Faiz, Enflasyon ve Politika Dengesi

Merkez Bankası, yaz aylarında politika faizini %45 seviyesinde tutarak sıkı para politikasını sürdürdü. Ancak piyasanın gözü, Ekim toplantısında gelebilecek olası 100 baz puanlık indirime çevrilmiş durumda. JPMorgan, 20 Ekim tarihli notunda Türkiye için faiz indirim hızını düşürdü ve yıl sonu enflasyon tahminini %31,5’ten %32’ye yükseltti. Bu, “faiz indirimi devam edecek ama tempo yavaş; çünkü enflasyon düşüşü kırılgan” anlamına geliyor.

Güncel Piyasa Verileri (20 Ekim 2025)

Dolar/TL: 41,94 – 41,95 | Euro/TL: 48,94 – 48,97 | Kapalıçarşı gram altın: alış 6.155 TL – satış 6.258 TL (makas 103 TL) | Brent petrol: 88,4 dolar | İstanbul Avrupa yakası pompa fiyatı: benzin 52,20 TL/litre, motorin 53,06 TL/litre | TÜFE: %43,1 | Sanayi üretimi: %2,1 artış | İşsizlik oranı: %8,6

Uluslararası Kuruluşlardan Türkiye’ye Bakış

IMF, Türkiye’nin enflasyonla mücadelede doğru yolda olduğunu; EBRD, Türkiye’nin kararlılıkla dezenflasyon sürecine girdiğini; Dünya Bankası, yatırım ortamında öngörülebilirlik gerektiğini; Fitch, ekonomi yönetiminde rasyonel politikaların sürdürülmesi hâlinde not artışının mümkün olduğunu; JPMorgan ise temkinli iyimserlik vurgusu yaptı.

Hükûmet ve Kurum Politikaları

Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın Orta Vadeli Programı 2026’ya kadar düşük enflasyon – yüksek güven dengesini hedefliyor. 2025 yılı büyüme hedefi %3,9, enflasyon hedefi %25, cari açık/GSYH oranı %3,5. BDDK kredi genişlemesini sınırlarken TCMB sadeleşme politikalarıyla TL’ye güveni artırıyor. KKM payı %9’a geriledi, TL mevduat oranı %71’e çıktı.

İhracat Cephesi: TİM Verileri Umut Veriyor

TİM verilerine göre eylül ayında ihracat 22,6 milyar dolar oldu. Otomotiv, kimya ve savunma sektörleri öne çıkarken tarımda kuraklık etkili. TİM Başkanı Mustafa Gültepe, yıl sonu hedefi olan 280 milyar dolara ulaşılabileceğini belirtti.

Borsa ve Reel Sektör Arasındaki Makas

Borsa İstanbul yılbaşından bu yana %32 yükseldi, ancak reel sektör aynı hızda değil. KOBİ’lerin finansmana erişimi zayıf, tüketici güveni 74, yatırımlar erteleniyor. Borsa geleceğe fiyatlama yaparken reel ekonomi bugünün maliyetleriyle mücadele ediyor.

TL’nin Yeni Hikâyesi: Güvenin Dönüşü

Merkez Bankası Başkanı’nın “TL artık bir güven hikâyesidir” sözü, para politikası dönüşümünü özetliyor. KKM çözülmesi ve rezervlerin güçlenmesiyle TL yeniden merkezde. 2025’in ilk sekiz ayında 8,5 milyar dolar net portföy girişi gerçekleşti, CDS 282 baz puana geriledi.

Editör Yorumu: Denge Var, Ama Büyüme Düşük Dengesidir

Türkiye ekonomisi 2025’in son çeyreğinde kontrollü bir normalleşme döneminde. Faiz yüksek, enflasyon inatçı, büyüme yavaş; ancak yön belirgin: istikrar. Uluslararası kuruluşların ortak mesajı, “doğru yoldasınız ama sabır gerekiyor.” 2026 hedefi: düşük enflasyon, yüksek güven, sürdürülebilir büyüme. Türkiye, 2025’in son çeyreğinde bu hedefin provasını yapıyor.