⚠️ Dış Ticaret Açığı Alarm Veriyor: Açık, Dört Ayın Zirvesine Tırmandı

Altın ve Enerji İthalatındaki Artış ile Çekirdek İthalatın Hızlanması Açığı 90 Milyar Doların Üzerine Taşıdı

ANKARA – Türkiye ekonomisinin dış ticaret dengesi, yılın son çeyreğine başlarken yeniden bozulma sinyalleri verdi. Ticaret Bakanlığı’nın açıkladığı geçici verilere göre, Ekim ayında dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre 1,4 milyar dolar artarak 7,4 milyar dolar oldu.

Bu artışla birlikte, dış ticaret açığının 12 aylık birikimli toplamı 90,7 milyar dolara yükselerek kritik bir eşiği daha geride bıraktı. Mevsimsellikten arındırılmış verilere göre ise aylık açık, 9 milyar dolara ulaşarak Nisan ayındaki yüksek seviyesine geri döndü.

📈 Açığı Büyüten Üç Temel Unsur

Ekim ayındaki dış ticaret açığındaki aylık artışta birden fazla faktör rol oynadı:

1. Altın ve Enerji Maliyeti: Altın fiyatlarındaki artışın olumsuz etkileri belirginleşirken, enerji ithalatı da üç aylık düşüşün ardından yeniden yükselişe geçti (aylık %8,5 artış).
2. Çekirdek İthalatta Hızlanma: Altın ve enerji hariç tutulan çekirdek ithalattaki artışın yeniden güç kazanması dikkat çekti. Bu durum, Ağustos ayındaki ithalat zayıflamasının kalıcı değil, geçici faktörlere bağlı olduğunu teyit etti.
3. İthalat, İhracatın Önünde: İthalat, yıllık bazda %6,6 artışla 31,4 milyar dolar seviyesine ulaşırken, ihracat artışı (%2,2 artışla 24,0 milyar dolar) ithalatın gerisinde kaldı.

Önemli Vurgu: Çekirdek ithalatın yeniden hızlanması, ekonomik aktivitede toparlanma sinyali verse de, bu toparlanmanın açığı büyütme pahasına gerçekleştiğini gösteriyor.

🏭 Yatırım Malları İthalatı Öne Çıktı: Üretime Yönelik Hareket

Çekirdek ithalattaki artışın detaylarına bakıldığında, iki ana kalemdeki yükseliş dikkat çekiyor:

• Yatırım Malları İthalatı: Aylık bazda %11,8 gibi yüksek bir oranda arttı. Bu, firmaların gelecek dönem üretimine yönelik yatırım eğiliminin sürdüğünü gösteriyor.
• Ara Malları İthalatı (Altın ve Enerji Hariç): Aylık bazda %4,6 artış kaydetti. Üretimde kullanılacak hammadde ve yarı mamul ithalatındaki bu artış, imalat sanayisinin canlanma potansiyelini destekliyor.

Tüketim malları ithalatı ise mücevherat hariç tutulduğunda aylık bazda %1,3 azaldı, bu da iç talepteki yavaşlamanın ithalat tarafında da etkili olduğunu gösteriyor.

🌐 İhracat AB ile Nefes Aldı, Ancak Telafi Oranı Düştü

İhracat (mevsimsellikten arındırılmış) iki aylık düşüşün ardından Ekim’de %1,7 artış gösterdi. İhracatı destekleyen ana unsurlar şunlar oldu:

• AB Piyasası: AB-27 ülkelerine yapılan ihracat, aylık bazda son üç aydır artış eğilimini sürdürüyor.
• Yatırım Malları: Mal gruplarına göre ihracattaki en belirgin artış %10,6 ile yatırım mallarında yaşandı.
• Altın ve Enerji Hariç İhracat: Altın ve enerji ihracatındaki düşüş dışlandığında, çekirdek ihracatın aylık artışı manşet veriden daha yüksek (%3,5) gerçekleşti.

Ancak tüm bu olumlu gelişmelere rağmen, altın ve enerji hariç ihracatın ithalatı karşılama oranı, bir önceki aya göre %90,9’dan %90,1’e geriledi. Bu düşüş, artan ithalat baskısının ihracat performansını gölgelediğini gösteriyor.