TikTok Kapanacak mı, Devir mi Edilecek?

ABD ile Çin bir taraftan gümrük tarife pazarlığını sürdürüyor, diğer taraftan TikTok pazarlığını…
İş o hale geldi ki TikTok konusu en az tarifeler kadar önemli oldu. Pazar günü İspanya’nın başkenti Madrit’te başlayan ABD-Çin ticaret müzakerelerinde TikTok adeta bir önkoşul haline geldi.
Çin Komünist Partisinin (ÇKP) resmi yayın organı Halkın Günlüğü gazetesinde Çin’in ticari sorunlarda ABD ile müzakereye hazır olduğu ancak bunun için Washington yönetiminin TikTok dahil Çinli şirketlere “açık, adil ve ayrımcı olmayan” koşulları sağlaması gerektiği ifade edildi.
Madrit’teki görüşmeler sırasında ABD yönetiminin dünya kamuoyuna verdiği mesajlar nispeten ılımlı.ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Avrupa ülkeleri de Çin ve Hindistan’a yüksek gümrük vergileri uygulamadıkça, Trump yönetiminin Çin’in Rus petrolü alımları nedeniyle Çin mallarına ek gümrük vergileri uygulamayacağını söyledi.
Diğer yandan Çin’in tersine ABD ise Çin’i tarifelerde taviz vermeye zorlamak için TikTok’u kullanıyor. Madrid’de Çinli müzakerecilerle yapılan toplantının ardından, ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, ABD’de popüler sosyal medya uygulamasını aksatabilecek 17 Eylül son tarihinin Çinli müzakerecileri potansiyel bir anlaşmaya varmaya teşvik ettiğini söyledi.

TİKTOK ABD’DE NEDEN ZOR DURUMDA?

ABD Temsilciler Meclisi, 13 Mart 2024’te “Amerikalıları Yabancı Düşmanlarca Kontrol Edilen Uygulamalardan Koruma Yasası” başlıklı tasarıyı kabul etmişti. ABD Senatosundan da geçen tasarı 24 Nisan 2024’te dönemin Başkanı Joe Biden’ın imzasıyla yürürlüğe girmişti.

“Ulusal güvenlik tehdidi oluşturduğu” gerekçesiyle TikTok’un yasaklanmasının önünü açan yasa, ana ortak konumundaki ByteDance firmasının, platformu ABD’li bir şirkete devretmesini, aksi halde uygulamanın ABD’deki yasaklanmasını öngörüyor.

ABD Kongresi, ByteDance’in 19 Ocak’a kadar kontrol hissesini devretmemesi halinde uygulamanın tüm ülkede yasaklanmasına yönelik kararı ABD Yüksek Mahkemesi tarafından da onanmış, yeni Başkan Trump, bu son tarihi başkanlık kararnameleriyle 3 kez uzatmıştı.

Yasağı savunanlar, Pekin merkezli ByteDance firmasının TikTok aracılığıyla elde ettiği Amerikan vatandaşlarına ait bilgileri, kanunen Çin hükümetinin erişimine açmak zorunda olduğunu, bunun veri güvenliği riskinin yanı sıra ulusal güvenliğe de tehdit oluşturduğunu savunuyor.

Sonuçta TikTok onun için son derece önemli olan ABD pazarında ya kapanacak ya da ABD’li şirketlerin kontrolü elinde tuttuğu bir konsorsiyuma devredilecek. Bu konuda anlaşmaya da çok yaklaşıldı. Yine dünkü Madrit toplantısında ABD ve Çinli yetkililer dün yaptıkları açıklamalarda, TikTok’u ABD kontrolündeki bir şirkete devretmek için bir çerçeve anlaşmasına vardıklarını ve bu anlaşmanın Cuma günü ABD Başkanı Donald Trump ile Çinli mevkidaşı Xi Jinping arasında yapılacak bir telefon görüşmesinde onaylanacağını açıkladılar. Bugün konu biraz daha netleşti ve sözkonusu ABD’li şirketler konsorsiyumunda açıkladığı yüksek kar ile finans çevrelerinde yeniden popüler olan dev ABD bilgi işlem şirketi Oracle’ın da yer alacağı ortaya çıktı.