Dünya Ekonomisi
Reuters Analizi: Trump, Asya turunda Çin lideri Şi ile anlaşma peşinde
ABD Başkanı Donald Trump, Asya turunda Çin lideri Şi Cinping ile görüşerek ticaret ve maden alanlarında yeni anlaşmalar hedefliyor. Ancak uzmanlar, görüşmeden büyük bir kırılma beklenmediğini ve tarifelerde gerilimin yeniden tırmanabileceğini belirtiyor.
ABD Başkanı, Asya turunda ticaret savaşlarını yumuşatmak ve diplomatik başarılar elde etmek istiyor – gözler Güney Kore’de yapılacak Trump–Şi görüşmesinde.
ABD Başkanı Donald Trump, Asya turuna çıkarken hem diplomatik hem de ekonomik anlamda en büyük sınavlarından birini vermeye hazırlanıyor. Ticaret savaşları ve jeopolitik gerilimlerle sarsılmış bir bölgede gerçekleşen bu beş günlük tur, Trump’ın göreve geldiğinden bu yana yaptığı en uzun yurt dışı ziyareti olacak.
Ticaret, madenler ve ateşkes anlaşmaları gündemde
Trump, cuma gecesi Washington’dan ayrıldıktan sonra sırasıyla Malezya, Japonya ve Güney Kore’yi ziyaret edecek. Ziyaretin en kritik ayağı ise perşembe günü Güney Kore’nin Busan kentinde yapılması planlanan Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile yüz yüze görüşme olacak.
Beyaz Saray’a yakın kaynaklara göre Trump, bu ziyarette ticaret, stratejik madenler ve ateşkes konularında anlaşmalar elde etmeyi hedefliyor. Ancak, ABD ile Çin arasında karşılıklı gümrük tarifeleri, nadir maden ihracatı ve ileri teknoloji ürünlerinin ticareti konularında yaşanan sert restleşme sürüyor.
Trump yönetimi, geçtiğimiz hafta resmi olarak duyurulan bu ziyaretle Asya’da yeni bir diplomatik ivme kazanmak istese de, Washington ve Pekin tarafları “önemli bir kırılma beklemiyoruz” mesajı veriyor. Görüşmelerin ana amacının, anlaşmazlıkların yönetilmesi ve sınırlı ekonomik adımların atılması olduğu belirtiliyor.
Ara anlaşma ve küçük tavizler olasılığı
Diplomasi çevrelerine göre olası bir ara anlaşma, tarifelerde sınırlı bir indirim, mevcut oranların uzatılması veya Çin’in ABD yapımı soya fasulyesi ve Boeing uçakları satın almayı taahhüt etmesi gibi adımlar içerebilir. Buna karşılık Washington, Çin’e yüksek teknoloji çip ihracatında küçük bir yumuşama gösterebilir.
Ancak tüm bu adımların “olabilirlik düzeyinde” olduğu ve hiçbir tarafın kapsamlı bir uzlaşma için büyük taviz vermeye yanaşmadığı belirtiliyor.
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Trump–Şi görüşmesinin “resmî bir zirve değil, kısa bir ‘kenara çekilme’ buluşması” olacağını söyledi. Ancak Trump, gazetecilere yaptığı açıklamada, “Oldukça uzun bir görüşme olacak, birçok sorunu ve fırsatı birlikte değerlendireceğiz” dedi. Pekin ise henüz görüşmenin resmen planlandığını doğrulamadı.
Trump’ın Asya ajandası: Ateşkes, ticaret ve Kuzey Kore
Trump’ın ilk durağı, pazar günü Kuala Lumpur’da başlayacak ASEAN Zirvesi olacak. Burada Tayland ve Kamboçya arasında temmuz ayında sona eren çatışmayı resmîleştirecek bir ateşkes anlaşmasının imzalanmasına tanıklık etmesi bekleniyor.
Trump, Malezya’dan sonra Japonya’ya geçerek yeni Başbakan Sanae Takaichi ile görüşecek. Japonya’nın askeri harcamalarını artırma ve ABD’ye 550 milyar dolarlık yatırım planlarını sürdürme taahhüdünü teyit etmesi bekleniyor.
Ziyaretin en kritik noktası ise Güney Kore’nin Busan kentinde yapılacak Trump–Şi görüşmesi olacak. Trump, burada uluslararası ticaret zirvesine katıldıktan sonra Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) liderler forumu başlamadan önce Washington’a dönecek.
Trump, Çin ile anlaşma sağlanamazsa 1 Kasım’dan itibaren Çin ithalatına uygulanan tarifeleri yüzde 155’e kadar çıkarma tehdidinde bulundu. Bu da Pekin’den sert bir karşılık gelmesi ve mevcut ticaret ateşkesinin bozulması riskini artırıyor.
Görüşmede Tayvan ve Rusya gündeme gelebilir
ABD’li yetkililere göre iki liderin görüşmesinde Tayvan meselesi, Çin’in Rusya ile enerji ticareti ve ihracat kontrolleri ana başlıklar olacak. Ancak Trump yönetimi, gündemin “yalnızca ticaret ve yaptırımlar” çerçevesinde tutulacağını, insan hakları ve Hong Kong gibi konuların arka planda kalacağını vurguladı.
Trump, yola çıkmadan önce gazetecilere, görüşmede Tayvan konusunu gündeme getirmeyi ve Hong Kong’lu medya patronu Jimmy Lai’nin serbest bırakılmasını talep etmeyi planladığını söyledi: “Listemde var, soracağım. Ne olacağını göreceğiz.”
Kanada, Hindistan ve Güney Kore ile temaslar
Trump’ın Asya gezisi kapsamında Malezya ve Hindistan ile yeni ticaret anlaşmaları üzerinde çalışması, ayrıca Güney Kore ile varılan 350 milyar dolarlık yatırım mutabakatını güçlendirmesi bekleniyor.
Trump’ın ayrıca Asya’da bulunan Kanada Başbakanı Mark Carney ile ticaret görüşmelerini yeniden başlatıp başlatmayacağı belirsiz. Trump, “Mevcut anlaşmadan memnunum” diyerek olası bir görüşmeyi şimdilik reddetti.
Güney Kore cephesi ise Trump’tan, Kuzey Kore lideri Kim Jong Un ile barış görüşmelerine dönmesini istiyor. Ancak ABD’li yetkililer, DMZ (askerden arındırılmış bölge) ziyaretinin gündemde olmadığını, Kim–Trump görüşmesi planlanmadığını açıkladı.
Trump, Kuzey Kore’ye ulaşmanın “iletişim açısından zor” olduğunu esprili bir dille yorumladı: “Eğer mesaj göndermek istiyorsanız buyurun. Orada çok fazla telefon hattı yok.”
Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]
