Dünya Ekonomisi
Japonya’da Enflasyon 44 Aydır Hedefin Üzerinde: Faiz Artışı Beklentisi Güçleniyor
Japonya’da tüketici enflasyonu Kasım ayında sınırlı gerilemeye rağmen üst üste 44’üncü ayda da Japonya Merkez Bankası’nın (BOJ) yüzde 2’lik hedefinin üzerinde kaldı. Enflasyonun kalıcılığı, BOJ’un bu hafta sonuçlanacak toplantısında politika faizini yaklaşık 30 yılın en yüksek seviyesine çıkarabileceği beklentilerini güçlendirdi.
Japonya’da tüketici enflasyonu Kasım ayında sınırlı gerilemeye rağmen üst üste 44’üncü ayda da Japonya Merkez Bankası’nın (BOJ) yüzde 2’lik hedefinin üzerinde kaldı. Enflasyonun kalıcılığı, BOJ’un bu hafta sonuçlanacak toplantısında politika faizini yaklaşık 30 yılın en yüksek seviyesine çıkarabileceği beklentilerini güçlendirdi.
Japonya’da tüketici fiyatları Kasım ayında yıllık bazda yüzde 2,9 artarak Ekim ayındaki seviyenin altına inse de, merkez bankasının hedefinin üzerinde kalmaya devam etti. Reuters anketine katılan ekonomistlerin beklentisiyle uyumlu gelen veri, para politikasında sıkılaşma yönündeki beklentileri daha da güçlendirdi.
Çekirdek Enflasyon Yüksek Seyrini Koruyor
Taze gıda fiyatlarını hariç tutan çekirdek enflasyon, Kasım ayında yüzde 3 ile bir önceki aya kıyasla değişmedi. Gıda ve enerji fiyatlarını dışlayan “çekirdek-çekirdek” enflasyon ise yüzde 3,1’den yüzde 3’e geriledi.
Uzmanlar, çekirdek enflasyondaki bu seviyelerin, fiyat baskılarının halen geniş tabanlı olduğunu ve BOJ’un temkinli ama kararlı bir sıkılaşma sürecine girebileceğini gösterdiğini belirtiyor.
BOJ Faiz Artışına Yaklaşıyor
Bu veriler, Japonya Merkez Bankası’nın iki gün süren para politikası toplantısının ardından faiz artışına gitmeye hazırlandığı bir dönemde açıklandı. Piyasa fiyatlamalarına göre BOJ’un politika faizini yüzde 0,75’e yükseltme ihtimali yüzde 86’nın üzerinde.
Böyle bir adım, faizin 1995’ten bu yana en yüksek seviyesine çıkması anlamına gelecek ve Japonya’nın yıllardır süren ultra gevşek para politikasından uzaklaşma sürecinde önemli bir eşik olarak değerlendiriliyor.
Zayıf Ekonomi, İnce Denge
Buna karşın BOJ’un hareket alanı sınırlı. Revize edilen büyüme verilerine göre Japonya ekonomisi yılın üçüncü çeyreğinde beklenenden daha fazla daraldı. Gayrisafi yurt içi hasıla, çeyreklik bazda yüzde 0,6, yıllıklandırılmış bazda ise yüzde 2,3 küçüldü.
Analistler, faiz artışının enflasyonu kontrol altına almaya yardımcı olacağını, ancak kırılgan büyüme görünümü nedeniyle BOJ’un “ince bir denge” gözetmek zorunda olduğunu vurguluyor.
Siyasetten Farklı Mesajlar
Başbakan Sanae Takaichi’nin iş dünyası temsilcilerine yaptığı konuşmada, Japonya’nın büyümeyi ve vergi gelirlerini artırmak için aşırı mali sıkılaştırma yerine aktif kamu harcamalarına yönelmesi gerektiğini söylediği bildirildi. Takaichi, daha gevşek para politikasını savunan isimler arasında yer alıyor ve BOJ’un faiz artışlarına eleştirel yaklaşıyor.
BOJ Başkan Yardımcısı Masazumi Wakatabe ise aynı toplantıda, hükümetin maliye politikası ve büyüme stratejileriyle ekonominin potansiyel büyüme hızını artırması gerektiğini belirtti. Wakatabe, bu sayede “nötr faiz oranının” yukarı çekilebileceğini ifade etti.
Nötr Faiz Tartışması
“Nötr faiz”, ekonomiyi ne aşırı hızlandıran ne de yavaşlatan faiz seviyesi olarak tanımlanıyor. Wakatabe, “Eğer Japonya’nın nötr faizi yükselirse, BOJ’un faiz artırması doğal olur. Ancak erken faiz artışından ya da parasal desteği fazla geri çekmekten kaçınmalıyız” dedi.
BOJ’un nötr faize ilişkin resmi bir tahmini bulunmuyor. Merkez bankası, bu oranı geniş bir aralıkla yüzde 1 – yüzde 2,5 arasında değerlendiriyor. BOJ Başkanı Kazuo Ueda da nötr faizin kesin olarak hesaplanmasının zor olduğunu daha önce dile getirmişti.
Piyasalar ve Yen
Veri sonrası Japon yeni dolar karşısında sınırlı güçlenerek 155,53 seviyesine yükseldi. Yen, Kasım ayından bu yana dolar karşısında 154–157 bandında işlem görüyor.
Uzmanlara göre, BOJ’un faiz kararından çok, karar sonrası yapılacak yönlendirme ve özellikle yenin zayıflığına ilişkin mesajlar piyasalar açısından belirleyici olacak.
Faiz Artışlarının Hızı Ne Olacak?
Japonya, geçen yıl 2016’dan bu yana uyguladığı negatif faiz politikasını sonlandırarak parasal normalleşme sürecine girmişti. O tarihten bu yana BOJ, faiz artışlarının kademeli olacağını vurguluyor.
ING, bir sonraki faiz artışının Ekim 2026’da gelebileceğini öngörürken, Bank of America bir sonraki adımın Haziran 2026’da, hatta yenin hızlı değer kaybetmesi durumunda Nisan 2026’da atılabileceğini değerlendiriyor. BofA, nihai faizin 2027 sonuna kadar yüzde 1,5 seviyesine çıkabileceğini tahmin ediyor.
MFS Investment Management analisti Carl Ang ise ABD ekonomisinde sert bir yavaşlama ya da Çin-Japonya geriliminin tırmanması gibi “ciddi bir şok” yaşanmadıkça BOJ’un normalleşme patikasından sapmasının zor olduğunu ifade ediyor.
Kaynak: Reuters, LSEG, BOJ
Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]
