Japonya–Çin Krizi Derinleşiyor: Diplomatik Gerilim Japon Ekonomisine Yeni Darbe Vurabilir

Tokyo ile Pekin arasında Tayvan açıklamaları nedeniyle tırmanan diplomatik kriz, halihazırda hassas bir dengede olan Japon ekonomisini tehdit ediyor. Çin’in Japonya’ya yönelik seyahat uyarısı turizm gelirlerini riske atarken, analistler iki ülke arasındaki gerilimin GSYH’de 1.8 trilyon yenlik kayba yol açabileceği uyarısında bulunuyor.

---

Zayıf Ekonomiye Yeni Risk: Çin’in Seyahat Uyarısı

Japonya ekonomisi, ABD’nin ithalat vergilerinden emlak yatırımlarındaki düşüşe kadar birçok kalıcı baskıyla karşı karşıya. Şimdi ise Tokyo ile Pekin arasında büyüyen diplomatik kriz yeni bir tehdit yaratıyor.

Çin, Japonya Başbakanı Sanae Takaichi’nin Tayvan’la ilgili açıklamalarına tepki olarak vatandaşlarına Japonya’ya seyahat tavsiyesinde bulunmama uyarısı yayımladı. Uyarının ardından Japonya’daki turizm odaklı şirketlerin hisselerinde keskin düşüş görüldü.

Japon Ulusal Turizm Örgütü’ne göre Çin anakarasından gelen turistler 2025’te Japonya’yı ziyaret eden yabancıların %23’ünü oluşturuyor. Yılın ilk dokuz ayında 5.7 milyon Çinli turist Japonya’yı ziyaret etti.

---

Turizmde Düşüş Japon GSYH’sini Sert Vurabilir

Nomura Research Institute baş ekonomisti Takahide Kiuchi, gerilimin sürmesi halinde Japonya’nın GSYH’sinin 1.79 trilyon yen azalabileceğini belirtiyor. Bu rakam, ülke ekonomisinin yıllık büyümesinde %0.29’luk bir düşüş anlamına geliyor.

Benzer bir senaryo, 2012’de Senkaku (Çin’de Diaoyu) adaları nedeniyle patlak veren kriz sırasında yaşanmış; 2013’te Çinli ziyaretçi sayısı bir önceki yıla göre %8 gerilemişti.

Mastercard Economics Institute verilerine göre, Japonya’nın geçen yılki %0.1’lik büyümesine yurt dışından gelen turistlerin harcamaları 0.4 puan katkı sağlamıştı. Turizmde yaşanacak belirgin bir düşüş, toparlanma sürecini ciddi şekilde baltalayabilir.

Moody’s Analytics Japonya Başkanı Stefan Angrick de uyarıyor:

“Çinli turist sayısının yarıya inmesi Japonya’nın GSYH büyümesini %0.2 aşağı çeker. Bu yıkıcı değil, fakat zaten ivme bulmakta zorlanan ekonomi için can sıkıcı bir yük.”

Ülke ekonomisi 2025’in üçüncü çeyreğinde %0.4 daralmış, yıllıklandırılmış bazda küçülme %1.8 olarak gerçekleşmişti.

---

Gerilim Nasıl Başladı?

Diplomatik kriz 8 Kasım’da başladı. Japonya Başbakanı Sanae Takaichi, Çin’in Tayvan’ı zorla ele geçirme girişiminin Japonya için bir “hayatta kalma tehdidi” oluşturacağını söyledi ve ABD’nin müdahalesi halinde Japonya’nın müttefikini savunmak zorunda kalabileceğini ifade etti.

Açıklamanın ardından Çin’in Osaka Başkonsolosu Xue Jian, sosyal medya platformu X’te daha sonra silinen sert ifadeler kullandı:

“Kendini uzatan kirli boyun kesilmelidir.”

Tokyo hükümeti bu ifadeye sert tepki göstererek Çin büyükelçisini Dışişleri Bakanlığı’na çağırdı. Pekin de Japonya’nın Pekin Büyükelçisini çağırarak karşı protesto verdi, ardından seyahat uyarıları yayımladı, Senkaku çevresine gemi ve dronlar gönderdi, Japonya ise savaş uçaklarını kaldırmak zorunda kaldı.

---

Çin Medyası ve Resmî Söylem Tonu Sertleştiriyor

Çin devlet televizyonu CCTV, Takaichi’nin sözlerini:

• “Aşırı derecede provokatif”

• “Çin’in iç işlerine ağır bir müdahale”

olarak nitelendirdi.

Pekin, Tayvan’ın kendi toprağı olduğunu savunuyor ve gerektiğinde güç kullanmayı dışlamadığını defalarca belirtti. Tayvan yönetimi ise bu iddiayı reddediyor.

---

Gerilim Aylarca Sürebilir

Uzmanlara göre kriz, kısa sürede yatışmayacak.

Quantum Strategy Başkanı David Roche:

“Bu gerilim Takaichi geri adım atana kadar sürecek. Tayvan konusunda Japon müdahalesi Çin’in kırmızı çizgisidir.”

Roche ayrıca, ABD’nin Tayvan konusunda “stratejik belirsizlik” politikası izlediğini hatırlatıyor; Washington, Tayvan’ı savunma sözü vermiyor, sadece zorla ilhak girişimine “ciddi tepki vereceğini” söylüyor.

Bu nedenle Pekin, Tokyo’nun politikada bir değişiklik sinyali verdiğini düşünüyor.

---

Takaichi Geri Adım Atmak İstemiyor

Japan Foresight CEO’su Tobias Harris’e göre, iki ülke de pozisyonundan kolayca geri çekilemez.

Harris şöyle diyor:

“Tayvan, Pekin açısından vazgeçilmez bir mesele. Takaichi geri adım atarsa zayıf görünür. Yüksek onay oranı (69%) sayesinde Çin’e direnme kapasitesi var.”

Analistlere göre bu süreç, Güney Kore’nin 2016’da ABD’nin THAAD füze sistemi konuşlandırması sonrası Çin’in uyguladığı:

• Ürün boykotları,

• Tur yasağı,

• K-pop ambargosu

gibi “THAAD benzeri” bir ekonomik misilleme dönemine dönüşebilir.

Bu da Japonya ile Çin arasındaki ekonomik ilişkilerde kalıcı soğuma, turizmde daralma ve bölgesel ticarette gerilim anlamına geliyor.

Yabancı basın kaynakları

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]