IMF Başekonomisti Uyardı: ‘Çok Büyük Bir Çöküş Olası’

Eski IMF başekonomisti Gita Gopinath, küresel ekonominin ABD borsalarına aşırı bağımlı hale geldiği uyarısında bulundu. Gopinath’a göre, olası bir piyasa çöküşü dünya genelinde büyük çaplı bir servet erimesine neden olabilir.

Gopinath, 2000 yılındaki dotcom balonuna benzer büyüklükte bir düzeltme yaşanması halinde, Amerikan hanehalklarının yaklaşık 20 trilyon dolar, yabancı yatırımcıların ise 15 trilyon dolar kayba uğrayabileceğini belirtiyor. Bu toplamda 35 trilyon dolarlık kayıp, küresel GSYİH’nin neredeyse beşte birine denk geliyor.

2023’ten itibaren teknoloji hisseleri ve yapay zekâ kaynaklı iyimserlik ile hızla yükselen ABD piyasaları, bugün 2000 yılındaki çöküş öncesindeki gibi yüksek değerlemelere ulaşmış durumda.

Gopinath, “Tüketim artışı halihazırda zayıf seyrediyor. Böyle bir şok, tüketimde yüzde 3,5, ekonomik büyümede ise yaklaşık 2 puanlık bir düşüşe yol açabilir,” değerlendirmesinde bulunuyor.

Asıl endişe verici olan, dünya genelindeki yatırımcıların ABD piyasalarına aşırı sermaye yönlendirmesi. Özellikle Avrupa ve Asya’daki yatırımcılar, güçlü doların cazibesiyle trilyonlarca doları ABD’ye taşıdı. Bu da, Amerikan piyasalarındaki her dalgalanmanın küresel etkiler yaratmasına neden oluyor.

Tarihsel olarak kriz dönemlerinde “güvenli liman” olarak görülen dolar, bu kez aynı rolü oynayamayabilir. Gopinath, ABD’deki kurumsal bağımsızlığa dair artan şüphelerin, doların güvenilirliğini zayıflattığını ifade ediyor.

ABD’nin yüksek kamu borcu, artan ticaret bariyerleri ve Çin’le süren ekonomik gerilimler, olası bir kriz anında uygulanabilecek mali destek politikalarını sınırlıyor. Mevcut ekonomik koşullar ise bu kez toparlanmayı daha da zorlaştırabilir.

Gopinath, “2000 yılındaki dotcom çöküşü sadece kısa süreli bir durgunluk yaratmıştı. Ancak bugün sistem çok daha kırılgan. Bu kez çok daha geniş bir servet risk altında ve politika yapıcıların manevra alanı oldukça dar,” uyarısında bulunuyor.

Çözüm önerisi olarak, Gopinath ABD dışındaki ekonomilerin büyümeye daha fazla katkı sunması gerektiğini belirtiyor. “Mesele sadece ticaret açığı değil, esas sorun küresel büyümenin dengesizliği,” diyerek Avrupa’nın tek pazarını tamamlaması ve yeni inovasyon alanları yaratması gerektiğini vurguluyor.

Son olarak, “Dünya ekonomisi şu anda oldukça dar bir tabana dayanıyor. Eğer diğer bölgeler yeterli büyüme sağlayamazsa, bir sonraki kriz yıllarca sürecek küresel refah kaybına yol açabilir,” ifadelerini kullanıyor.