Gelişen Piyasalarda İmalat Daralması: 2022’den Bu Yana İlk Üretim Düşüşü

Büyüme Yavaşladı, İmalat Geriledi

S&P Global tarafından derlenen en son PMI verilerine göre, gelişen piyasalarda ekonomik büyüme Mayıs ayında yavaşladı. Bu düşüşün ana nedeni, imalat sektöründe üretimin yeniden düşüşe geçmesi oldu. 2 Nisan’da açıklanan yeni ABD tarifelerinin ve artan belirsizliğin, özellikle mal üretimi yapan sektörler üzerinde baskı yarattığı belirtiliyor.

Hizmet sektörü ise ikinci çeyreğin ortasında ılımlı da olsa büyümeyi sürdürdü. Ancak ileriye dönük göstergeler, imalat ve hizmet sektörleri arasında daha da belirginleşen bir ayrışmaya işaret ediyor.

İstihdam Verileri de Ayrışıyor

Yeni sipariş verilerinde sektörler arası ayrışma gözlenirken, istihdam tarafında da benzer bir tablo ortaya çıktı. İmalat sektöründe iş gücü azaltılırken, hizmet sektöründe istihdam artışı sürdü. Özellikle imalatta kapasite fazlası yeniden gündeme gelirken, yeni siparişlerdeki düşüş personel ihtiyacını azalttı.

Olumlu bir gelişme olarak, hem hizmet hem de imalat sektöründe iş dünyasının güveni yükseldi. Ayrıca fiyat baskılarındaki düşüş, Mayıs ayında dikkat çeken bir başka olumlu unsur oldu.

Sekiz Ay Sonra İlk Kez Gelişmiş Piyasaların Gerisinde

Gelişen piyasalarda üretim endeksi Mayıs ayında 50,9 seviyesinde gerçekleşti. Nisan ayındaki 51,9’a kıyasla bu, büyümenin hız kestiğine işaret ediyor. Ocak 2023’ten bu yana süren büyüme eğilimi devam etse de, bu dönemdeki en zayıf büyüme verisi kaydedildi.

Buna karşın, gelişmiş piyasalarda büyüme hızı Nisan ayındaki duraklamanın ardından toparlanma eğilimine girdi. Böylece gelişen piyasalar sekiz ay aradan sonra ilk kez gelişmiş ekonomilerin gerisinde kalmış oldu.

Nisan ayında ABD tarifelerinin açıklanmasının ardından gelen ön siparişlerin geçici etkisiyle üretim artışı sağlanmıştı. Ancak Mayıs ayında tarifelerin olumsuz etkisi daha net hissedilmeye başlandı. Yine de hizmet sektöründeki dayanıklılık, bileşik düzeyde büyümeyi destekledi.

İmalatta Daralma, Hizmette Hızlanan Büyüme

Sektörel bazda bakıldığında, imalat sektörü zayıflamanın ana kaynağı oldu. Üretimdeki düşüş, hizmet sektöründe ise hızlanan büyüme ile tezat oluşturdu. Söz konusu fark, son iki yılın en geniş seviyesine ulaştı.

ABD’nin ticaret politikalarının etkisi, ikinci çeyreğin ortasında imalat sektöründe daha derin hissedilmeye başlandı. Kasım 2022’den bu yana ilk kez imalat üretimi daraldı. İhracat siparişleri son iki yılın en hızlı düşüşünü yaşadı.

Alt sektörlerde ise en sert daralma metal-madencilik, doğal kaynaklar ve otomotiv sektörlerinde görüldü. Bu alanlar, ABD tarifelerinden doğrudan etkilenen sektörler arasında yer alıyor.

Buna karşın hizmet sektörü, küresel ticaret belirsizliklerine rağmen dayanıklılığını korudu. Yeni iş hacmindeki artış, sektörde büyümeyi destekledi. Ancak hizmet ihracatında 16 ay sonra ilk kez sınırlı da olsa düşüş yaşandı.

BRIC Ülkelerinde Karışık Görünüm: Hindistan ve Rusya Pozitif, Çin ve Brezilya Negatif

BRIC ülkeleri arasında Mayıs ayında büyüme kaydeden ülke sayısı iki ile sınırlı kaldı. Ancak bu kez Çin yerini Rusya’ya bıraktı.

Hindistan, Mayıs ayında gelişen piyasa büyümesinin başını çekti. Büyüme hızı Nisan ayına göre yavaşlasa da tarihsel ortalamaların oldukça üzerinde kaldı. İmalat sektörü, hizmetlerin önünde büyüme kaydetti. Talep artışı, Hindistan’da istihdamda rekor artışa yol açtı.

Rusya, hizmet sektöründeki genişlemenin desteğiyle toplam üretimini artırdı. İmalat tarafı zayıf kalsa da hizmetlerdeki iyileşme genel büyümeyi sürdürdü.

Çin, neredeyse iki buçuk yıl sonra ilk kez üretim düşüşü yaşadı. İmalat sektöründeki yumuşama bu gerilemenin ana nedeni olurken, hizmetlerdeki büyüme tek başına yeterli olmadı.

Brezilya ise üretimde dört ayın en hızlı daralmasını yaşadı. Hizmet sektöründeki zayıflığın imalata da sıçramasıyla, Ocak’tan bu yana ilk kez genel bir üretim düşüşü görüldü.

İleriye Dönük Veriler Ayrışmanın Süreceğine İşaret Ediyor

Yeni siparişlerdeki gelişmeler, önümüzdeki dönemde imalat ve hizmet sektörleri arasında ayrışmanın süreceğine işaret ediyor. Mal siparişleri Eylül 2022’den bu yana en hızlı düşüşünü yaşarken, hizmetlerdeki yeni iş hacmi yıl ortalamasına yakın bir hızda artış gösterdi.

Her iki sektörde de iyimserlik artarken, imalat sektöründe güven düzeyi hizmetlerden daha yüksek seviyeye ulaştı. Katılımcı yorumları, ABD tarifelerinde olası bir duraksama nedeniyle belirsizliklerin zirveye ulaşmış olabileceğine işaret etti.

İstihdam Verileri ve Enflasyon Gelişmeleri

İstihdam tarafında, hizmet sektörü son bir yılın en hızlı işe alım oranlarından birini yakalarken, imalat sektörü Ocak’tan bu yana en yüksek işten çıkarma oranını kaydetti. Bu da kısa vadede üretim kapasitesine yönelik sınırlı beklentilere işaret ediyor.

Mayıs ayında fiyat baskıları da hafifledi. Girdi maliyetleri ve nihai satış fiyatları, Nisan ayına göre daha düşük artış gösterdi. Özellikle imalat sektöründeki maliyetlerdeki yavaşlama dikkat çekti. Hizmet maliyetleri artsa da, firmalar bu artışı fiyatlara tam olarak yansıtmadı.

Sonuç olarak, Mayıs ayında enflasyonist baskılar gelişen piyasalarda görece hafif seyretti. Bu da bölge merkez bankaları açısından büyümeyi destekleyici faiz indirimleri için alan yaratabilir.

Kaynak: S&P Global

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]