Fitch: Tarife Savaşı bitmedi, dünya durgunluk eşiğinde

Fitch Ratings’e göre, 12 Mayıs’ta yayımlanan ABD-Çin Ekonomik ve Ticaret Görüşmesi Ortak Açıklaması, iki ülke arasındaki ticaret savaşında önemli bir yumuşama sinyali veriyor. Ancak kalıcı bir anlaşma olmadığı sürece, gümrük tarifelerinin nihai seviyesinin ne olacağı ve mevcut tarifelerin etkisi, küresel ekonomik öngörülerde belirleyici olmaya devam edecek. Fitch, küresel büyüme tahminini de  resesyon kabul edilen %1.9’a aşağı revize etti.

Tarifelerde Geçici Geri Adım

Açıklamaya göre, ABD’nin 2 Nisan’da Çin ithalatına uyguladığı %34’lük karşılıklı tarife 90 gün boyunca askıya alındı. Ayrıca 8-9 Nisan tarihlerinde duyurulan %125’e yükseltilmesi planlanan yeni tarife de iptal edildi. Böylece ABD ve Çin hükümetleri, genel ikili tarifeleri (sektöre özgü istisnalar hariç) 115 puan düşürme kararı aldı.

Bu değişiklikle birlikte ABD’nin Çin ürünlerine 2025 yılı içinde uyguladığı toplam tarife %30’a geriledi (bunun %10’u karşılıklı tarife, %20’si ise fentanil bağlantılı vergilerden oluşuyor). Çin’in ABD ithalatına uyguladığı toplam vergi ise %10 olarak belirlendi. İki taraf ayrıca, ekonomik ve ticari ilişkileri görüşmeye devam etmek üzere bir mekanizma kuracaklarını da duyurdu.

Ticaret Akışında Kesintiyi Önlemeye Yönelik Bir Adım

Bu gelişme, iki büyük ekonomi arasında ticaret akışının tamamen çökmesini önlemeye yönelik karşılıklı bir isteği işaret ediyor. %34’lük tarifeden %10’a düşüş, Başkan Donald Trump’ın 9 Nisan’daki kararnamesiyle diğer bazı ticaret ortaklarına uyguladığı yaklaşımla benzerlik gösteriyor.

Fitch, Nisan ayındaki tarife artışı sonrasında küresel büyüme tahminini %1,9’a düşürmüştü. Bu son anlaşma ile ABD’nin etkili tarife oranı (ETR) %23’ten %13’e geriledi. Bu oran hâlâ 2024’teki %2,3’lük seviyenin oldukça üzerinde olsa da, büyümeye yönelik negatif etkinin daha sınırlı olacağı öngörülüyor.

Ticaret Savaşı Bitmedi

Fitch’e göre, bu anlaşma ticaret savaşının sona erdiği anlamına gelmiyor. ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, bunun “stratejik gereklilikler doğrultusunda ekonomik ayrışmanın” bir parçası olduğunu ve Çin’e bağımlılığın azaltılmasının hedeflendiğini belirtti. Ancak “genelleştirilmiş ayrışma” ABD’nin resmi politikası değil.

Fitch’in hesaplamalarına göre, Çin’e uygulanan ABD ETR oranı halen tüm ticaret ortakları içinde en yüksek seviyede: %31,8. Bu oran, 2 Nisan öncesinde uygulanan otomobil ve çelik gibi ürünlerdeki vergileri, ayrıca çoğu ülkeye uygulanan %10’luk taban tarifeyi içeriyor. 13 Nisan’da akıllı telefon, bilgisayar ve bazı elektronik ürünler bu kapsamdan çıkarılmıştı.

12 Mayıs’tan önce %103,6’ya kadar çıkan ETR, düşmüş olsa da Trump yönetimi, ithalat ikamesi hedefiyle tarifeleri kullanmaya devam ediyor. Bu da tedarik zincirlerinde ve ticaret akışlarında yeni aksaklıklar yaşanabileceğine işaret ediyor.

Ekonomik Görünümde Belirsizlik Sürüyor

2025’in ilk çeyreğinde, artan tarifelere karşılık ithalatta yaşanan ani artış, ABD ekonomisinde %0,3 oranında yıllıklandırılmış daralmaya yol açtı. Bu eğilimin önümüzdeki çeyreklerde de ekonomik verilerde oynaklık yaratması bekleniyor. Özel sektör talebi güçlü kalsa da, ABD-Çin görüşmeleri ve diğer ikili ticaret müzakerelerinin sonucu konusundaki belirsizlik, birçok sektörde yatırımları frenlemeye devam ediyor.

Fitch, Nisan ayında tarifelerin artırılması ve bunun ABD-Çin ticaret akışlarında ciddi bir darbe yaratma ihtimali üzerine, 2025 küresel GSYH büyüme tahminini geçen ay %1,9’a düşürdü.

Fitch, bu gelişmeleri Haziran 2025’te yayımlayacağı Küresel Ekonomik Görünüm raporunda değerlendirecek. ABD’nin ticaret politikası son aylarda oldukça dalgalı seyretmiş olsa da, bu son yumuşama korunursa, Nisan 2025 güncellemesinde yer alan küresel büyüme tahminlerine göre yukarı yönlü bir potansiyel oluşabilir.

Atilla Yesilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Abonelik koşulları için bize e-mail atın: [email protected]