Fed’in Faiz Senaryosu Küresel Piyasaları Nasıl Etkileyecek?

Makro Kıskacı ve Fed’in Çıkmazı

Merkez Bankası (Fed) şu anda üç yönlü bir açmaz içinde. Ekonomi yavaşladığı için normalde faizleri indirmesi gerekir. Ama enflasyon hâlâ yüksek, bu da faizleri artırmasını gerektiriyor. Üstüne bir de borsalar tarihi zirvelerde, bu durumda ise hiç dokunmadan beklemesi gerektiği söyleniyor. Yani Fed hangi adımı atarsa atsın bir tarafta sorun çıkıyor.

Piyasalar şunu fiyatlıyor: Fed faizleri indirecek, sonra bu kararın sonuçlarıyla uğraşmak zorunda kalacak ve bir noktada eli kolu bağlanacak. Bu nedenle bazı yatırımcılar, faizlerdeki bu belirsizliği kullanarak orta vadeli işlemlerle fırsat arıyor.

Daha geniş planda ise küresel ticaretteki daralmalar, göç ve tedarik zincirindeki sorunlar uzun süreli bir enflasyon riskine işaret ediyor. Enerjide dışa bağımlı, teknoloji üretiminde geride kalan ya da askeri gücü sınırlı ülkeler böyle bir dünyada daha kırılgan hale geliyor. Bu yüzden yatırımcılar portföylerinde şu stratejiyi öne çıkarıyor: Altın ve gümüş gibi metalleri elde tutmak, riskli şirket tahvillerinden uzak durmak, dalgalı piyasalardan faydalanmak ve yapay zekâ altyapısı gibi seçilmiş teknoloji alanlarına yatırım yapmak.

Tez: Döngü tepesi değil, rejim değişimi

Çerçeve yalın: Eski ekonomi çözülüyor; YZ beyaz yaka işlerini hızla dönüştürüyor; Çin bankacılık sistemi bilançolarındaki taşınmaz riskleri büyütürken, küreselleşme sonrası dönem tedarik zincirlerini, maliyetleri ve enflasyon dinamiklerini kalıcı biçimde değiştiriyor.

Fed; kalıcı çekirdek baskılar ile zayıflayan büyüme arasında sıkışmış durumda. Endekslerin 22x F/K, kredi spread’lerinin tarihsel diplerde olduğu bir evrende “her şey normalmiş” gibi davranmanın riskine dikkat çekiliyor. Strateji bu yüzden “çöküş bahsi” değil; korelasyonların yeniden fiyatlandığı, pasif fon akımlarının yön değiştirmesiyle kırılganlaşan zeminde, oynaklık ve kredi üzerinden daha ucuz koruma arayışı.

Parasal değer kaybı bahsi: Altın ve gümüşte ağır uzun

Tezin ilk ayağı Çin’le ilgili: Gayrimenkul zararlarını realize etmeden sistemin ayakta kalması için para tabanının genişletilmesi dışında seçenek daralıyor. Son iki yılda para arzındaki büyüme ve altın ithalatındaki hızlanma, yerel tasarruf sahibinin de paradan değerli metale kaçtığını ima ediyor. Batı portföylerinde altın tahsisi hala %4’ün altında; teze göre bu fark kapanacak.

Gümüş ise “para metali + sanayi” hibritliği sayesinde kaldıraçlı bir oyun. Fotovoltaik talep rekor düzeyde; daha verimli paneller ons başına gümüş kullanımını artırırken, arzın büyük kısmının yan ürün niteliğinde olması esnekliği kısıtlıyor. ETF tarafında fiziksel erişim maliyetlerinin yükselmesi de kısa vadeli sıkışmaları tetikleyebiliyor. Bu nedenle portföy, altından gümüşe kademeli rotasyon yapmış durumda: “Altın iyi, gümüş şu an daha iyi.”

Gümüşte Volatilite Stratejisi

Gümüş fiyatlarının hareketine bakıldığında, yüzeyde her şey sakin görünüyor. Ama işin uzmanları, fiyatın ani ve sert bir yükseliş yapmasından korkuyor. Çünkü piyasanın fiyatladığı beklentiler, özellikle %50–60 gibi büyük sıçramalarda endişenin arttığını gösteriyor.

Buna karşı bazı yatırımcılar “kelebek” adı verilen özel bir alım satım stratejisi kuruyor. Basitçe anlatırsak:

• 45 dolardan alım hakkı satın alıyorlar.

• 55 dolardan iki adet satış hakkı veriyorlar.

• 65 dolardan bir alım hakkı daha satın alıyorlar.

Bu işlemin maliyeti 1,15 dolar civarında oluyor. Eğer gümüş 55 dolara çıkarsa en yüksek kazanç sağlanıyor ve bu da yaklaşık 10 dolara denk geliyor. Yani yatırımcı koyduğu her 1 dolar için 8–9 dolar kazanma ihtimali yakalıyor.

Amaç gümüşün “uçup gitmesi” değil; %30–50 arası makul bir yükselişten para kazanmak. Eğer fiyat çok daha yukarı çıkarsa yatırımcıların ek önlem alacak zamanı oluyor.

Gerçek ekonomi: İşgücü ve konutta çatlaklar

İstihdam kazanımlarının son aylarda ağırlıkla sağlık–eğlence–konaklama gibi alanlara yığılması, beyaz yakada daralma sinyallerinin (profesyonel hizmetlerde net istihdam kaybı) belirginleşmesiyle birlikte okunuyor. Genç işsizliği ve eksik istihdam oranları resesyon dönemlerine yakın seviyelerde.
Konut cephesinde, ticari gayrimenkulde gecikmeler zirveyi aşmış durumda; ofis teminatlı menkul kıymetlerde temerrüt oranları önceki kriz dönemiyle boy ölçüşüyor. Konut kredi maliyetleri yüksek seyrederken stok artışı ve yeni arz baskısı dikkat çekiyor. Tüketici güvenini en çok etkileyen kalemin konut olduğu bilindiğinden, para politikasındaki gevşeme yönlü dönüşün bir nedeni de bu.

YZ’nin gerçeği: Kazananlar uygulamalar değil, “kazma–kürek”

Büyük dil modelleri çalışıyor ve dönüştürücü; ancak bugünkü ekonomi politiği, milyarlarca dolarlık veri merkezi yatırımlarının doluluk/monetizasyon hızıyla uyumsuz. En kârlı kullanım senaryoları (kodlama, veri analizi) token tüketimi yüksek; geniş tabanlı kullanıcı büyümesi ise sınırlı. Bu çelişkide tez, “uygulama seçimi” yapmak yerine altyapıyı tercih ediyor: bellek, hızlandırıcılar, güç ve soğutma zinciri. Bellek fiyatlarında çok yıllı artış; veri merkezi elektriği ve soğutma talebinde dikey trend; natgaz ve güneş tarafında kapasite ihtiyacı – kazananların daha görünür olduğu yer burası.

Piyasa paradoksu: Gerçek kârlar, kırılgan yapı

Bu anı tehlikeli kılan, boğaların da haklı olabilmesi: Büyük teknoloji şirketleri tarihin en yüksek kârlılıklarına sahip; geri alımlar devasa. Fakat endeksin tekilleşmesi – “yedi büyüğün” ağırlığının %35’i aşması – çeşitlendirme illüzyonu yaratıyor. İmplied korelasyon düşük fiyatlanırken, tarihsel düşüşlerde korelasyonların 0,85’e fırlaması sıradan. Yani aynı tedarik zincirlerine, aynı regülasyon risklerine ve aynı döngüye bağlı isimlerde, “biri düşerken diğeri yükselir” varsayımı gerçekçi değil. Bu nedenle genel endeksi büyük ölçekte açığa satmak yerine, korelasyon ve oynaklık üzerinden korunma öne çıkıyor.

Kredi piyasaları: “Mükemmellik” fiyatı ve ters pozisyon

Hisse senetleri büyümeye inanıyorsa, kredi spread’lerinin bu kadar sıkı olması mantıklı görünür; ancak para politikasının gevşeme moduna geçmesiyle bu denge çatallanıyor. Yatırım yapılabilir seviyede 90 bp, HY’de 300 bp civarı spread’ler “en iyi ekonomi”yi ima ediyor. Tez, buradaki iyimserliğin kırılgan olduğundan hareketle HY kredi tarafında en büyük kısa pozisyonu taşıyor; çünkü oynaklığa göre maliyeti düşük, hisse opsiyonlarına kıyasla daha verimli bir hedge alanı sunuyor.

Pasif akımların makinesi: Çalıştığı kadar tehlikeli

Emeklilik planlarından endekse kör akışlar, büyükleri daha büyük yapıyor; ağırlıklar arttıkça yeni girişler daha da fazla pay alıyor. Bu mekanik yükseliş, yön tersine döndüğünde doğal alıcıyı ortadan kaldıran bir “ayna” etkisi yaratıyor. Genişlik zayıflarken, pahalı beta tek kaynağa bağımlı hâle geliyor. Bu yüzden portföy, geniş endeks yerine seçici uzun–kısa ve oynaklık temelli korunmaları tercih ediyor.

Makro kıskacı ve pozisyonlama: Üçlü açmaz

Fed’in önündeki trilemma net: Zayıflayan büyüme “indir”, inatçı enflasyon “artır”, zirvedeki piyasa “bekle” diyor. Getiri eğrisi, orta–uzun vade arasında olağandışı yataylıkla “indir–pişman ol–tıkan” patikasını fiyatlıyor. Bu aralıkta oran eğrisi işlemlerine kademeli geçiş de stratejinin parçası.
Daha geniş resimde, ticaret–göç–tedarik eksenindeki kısıtlayıcı düzenler, yapısal enflasyon ile oynaklığı yüksek tutabilir. Enerji, teknoloji liderliği ve savunma bağımsızlığı zayıf olan bölgeler bu dünyada daha kırılgan. Portföy bu yüzden metallerde uzun, kredi spread’lerinde kısa, korelasyon/volatilite tarafında uzun ve YZ altyapısında seçici uzun tutum alıyor; dolar riskine karşı metaller ayağında koruma kullanıyor.

Riskler ve kırılma noktası

Bu mimariyi boşa çıkarabilecek senaryo seti dar: Yumuşak inişin kusursuz gerçekleşmesi, kredi spread’lerinin resesyonda da sıkı kalması, Çin’in bilançoları baskılamadan yarayı sarması ya da YZ’nin fizik yasalarını hiçe sayarcasına “ucuzlaması.” Tezin iddiası, bu kombinasyonun olasılığının düşük olduğu.

Sonuç: Eski dünya ile yeni dünya arasında

Portföy, “eski düzenin söndüğü, yenisinin doğduğu” aralık için kurgulanmış durumda: Reel varlıklar ile parasal değer kaybına set çekmek; kredi ve korelasyon cephesinde ucuz korunma taşımak; YZ anlatısında “kazma–kürek”i sahiplenmek; pasif akımların tekilleştirdiği endekste seçici olmak. Amaç, bir çöküşe kumar oynamak değil; riskin yanlış fiyatlandığı bir rejimde, patikalar arası geçişte ayakta kalmak ve opsiyonellik taşımak. Bu yüzden net uzun, ama korumalı; pro–risk, ama asimetrik. Ve bu yüzden, “popüler” olmayan bir görüşle, rahat uyunan bir duruş.