ANALİZ: Çin’in Emtia ve Çelik Piyasalarındaki Küresel Etkisi

Dünyanın en büyük sanayi ekonomilerinden biri olan Çin, hem enerji ve hammadde ithalatındaki yüksek hacmi hem de çelik sektöründeki üretim ve ihracat performansıyla küresel emtia piyasalarının yönünü belirleyen başlıca aktörlerden biri konumunda. Petrol, demir cevheri, bakır, soya fasulyesi, doğalgaz ve kömür gibi temel kalemlerde her ay milyarlarca dolarlık ithalat gerçekleştiren ülke, aynı zamanda çelik üretiminde ve ihracatında rekor seviyelere yaklaşan bir tempoya sahip.

Petrol İthalatında Lider Konum

Çin’in ithalat faturasının en büyük bölümünü enerji sektörü oluşturuyor. Aylık ortalama 25 milyar dolarlık petrol ithalatı yapan ülke, ulaşım, sanayi ve enerji üretiminde vazgeçilmez bir girdi olan bu kaynakta küresel üreticiler için en büyük pazar konumunda. Petrol fiyatlarındaki küçük dalgalanmalar bile milyarlarca dolarlık ek maliyet anlamına geliyor ve bu durum, küresel piyasalarda Çin’in talebine yönelik hassasiyeti artırıyor.

Avustralya ve Brezilya Demir Cevheri İhracatında Rekor Seviyelerde

Küresel demir cevheri piyasasında en büyük ihracatçı konumunda bulunan Avustralya, deniz yoluyla taşınan cevherin yaklaşık üçte ikisini tek başına karşılıyor. Brezilya ise ikinci sırada yer alırken, diğer ülkeler toplam pazarın yalnızca küçük bir kısmını oluşturuyor. Son aylarda Avustralya’dan yapılan ihracat miktarı 85 milyon tonu aşarak son dönemlerin en yüksek seviyelerine ulaştı. Bu rakam, geçmiş yıllardaki ortalamaların oldukça üzerinde bulunuyor.

Avustralya hükümetinin Çin ile ilişkilerini güçlü tutma yönündeki politikalarının ve maden şirketleriyle kurulan yakın temasların bu ihracat artışında etkili olduğu değerlendiriliyor. Öte yandan Brezilya da aylık bazda yüksek miktarlarda ihracat gerçekleştirerek küresel arzın güçlü kalmasına katkı sağlıyor.

Çin Çelik Sektöründe Marjlar Yükseldi

Çin’de çelik sektörünün kârlılık oranlarında son dönemde dikkat çekici bir toparlanma gözleniyor. Geçtiğimiz yılın zorlu koşullarında yalnızca birkaç büyük çelik üreticisi kâr edebilirken, inşaat demiri üreten firmaların büyük bölümü zarar yazmıştı. Ancak bu yılın ilerleyen dönemlerinde sektör genelinde marjlar yeniden yükseldi.

Geçen hafta itibarıyla Çin’de çelik üreticilerinin pozitif marj oranı yüzde 70’in üzerine çıktı. Marjların artması, şirketlerin daha fazla ham madde talep etmesine ve demir cevheri alımlarının hızlanmasına yol açtı. Bu durum, fiyatlarda kısa vadeli yükselişler yaratsa da, küresel arzın güçlü seyretmesi nedeniyle uzun vadeli fiyat artışlarının sınırlı kalabileceği öngörülüyor.

Çin’in Çelik İhracatı Rekor Seviyelere Yaklaşıyor

Ülke, geçtiğimiz yıl 112 milyon ton çelik ihraç etti. Bu yılın ilk yedi ayında ihracat 68 milyon tona ulaştı. Aylık bazda 9,6 ile 10,6 milyon ton arasında değişen sevkiyat temposu korunursa, yıl sonunda 100 milyon tonun üzerine çıkılması ve hatta 2015-2016 yıllarında ulaşılan 115 milyon tonluk rekorun kırılması mümkün görünüyor.

Bakır ve Soya Fasulyesi İthalatı

Çin’in üçüncü büyük ithalat kalemi bakır. İşlenmemiş bakır, cevher, konsantre ve bakır ürünleri dahil olmak üzere aylık ortalama 7 milyar dolarlık ithalat yapılıyor. Bakır, inşaat, elektronik, enerji iletim hatları ve otomotiv sektörleri için stratejik öneme sahip.

Dördüncü sırada ise soya fasulyesi yer alıyor. Çin, her ay yaklaşık 5 milyar dolarlık soya ithalatı gerçekleştiriyor. Büyük ölçüde hayvancılık ve yem sanayisinde kullanılan soya, protein açısından zengin bir girdi. Brezilya, bu alanda açık ara en büyük tedarikçi konumunda bulunurken, ABD’nin payı geçmişteki ticaret gerilimleri nedeniyle azalmış durumda.

Doğalgaz ve Kömür Talebi

Çin, aylık ortalama 4 milyar dolarlık doğalgaz ithalatı yapıyor. Bu kaynak, sanayi üretimi, ısınma ve elektrik üretimi için kritik. Kömür ise farklı bir konuma sahip. Ülke, dünyanın en büyük kömür üreticisi olmasına rağmen, özellikle yüksek kaliteli koklaşabilir kömür ihtiyacı nedeniyle ithalat yapıyor. Avustralya, yüksek kalorili kömür ihracatında öne çıkarken, Endonezya daha düşük kalorili ve uygun fiyatlı tedarik sağlıyor. Kömür ithalat faturası aylık yaklaşık 2 milyar dolar seviyesinde.

Fiyatlar ve Piyasa Dengeleri

Singapur piyasasında demir cevheri fiyatları son günlerde 102 dolar seviyesinde yatay seyrediyor. Güçlü arz sayesinde fiyatlarda aşırı yükseliş beklenmezken, Çin’in çelik sektöründeki marj artışı ve yüksek ihracat temposu talep tarafını destekliyor. Şanghay borsasında sıcak haddelenmiş sac (HRC) vadeli kontrat fiyatları 3.420 yuan (yaklaşık 477 dolar) seviyesinde dengelenmiş durumda. Geçen yıl 430 dolara kadar gerileyen fiyatlar, şu anda ihracat kotasyonlarında 485 dolar civarında seyrediyor.

Küresel Etki ve Gelecek Beklentileri

Çin’in yüksek hacimli ithalatı ve çelik ihracatı, küresel emtia piyasalarında arz-talep dengelerini doğrudan etkiliyor. Avustralya, Brezilya, ABD ve Endonezya gibi tedarikçi ülkeler, Çin pazarındaki gelişmelere göre üretim ve ihracat planlarını şekillendiriyor.

Yılın geri kalanında, demir cevheri ve çelik fiyatlarında büyük sıçramalar beklenmiyor. Arzın güçlü, talebin dengeli seyretmesi fiyatların istikrarlı kalmasına yol açabilir. Ancak Çin’in ihracat hızını koruması ve kârlılığın yüksek seyretmesi, rekabetin artmasına ve ihracat pazarlarında fiyat baskısının sürmesine neden olabilir. Buna paralel olarak, enerji ve tarım ürünleri ithalatında küresel fiyat hareketleri Çin’in aylık faturalarına doğrudan yansımaya devam edecek.

Bu tablo, Çin’in sanayi üretimi, enerji arzı ve gıda güvenliği açısından ne kadar dış kaynaklara bağımlı olduğunu gösterirken, küresel piyasalarda da stratejik bir belirleyici olarak rolünü pekiştiriyor.