Dünya Ekonomisi
Çin’de Tüketici Fiyatları Beklentilerin Üzerinde Geriledi: Deflasyon Sürüyor
Eylül ayında Çin’de hem tüketici hem üretici fiyatlarında beklenenden güçlü düşüş yaşandı. Zayıf iç talep, ihracat baskısı ve ticaret gerilimi, toparlanma umutlarını gölgeliyor.
Eylül ayında Çin’de hem tüketici hem üretici fiyatlarında beklenenden güçlü düşüş yaşandı. Zayıf iç talep, ihracat baskısı ve ticaret gerilimi, toparlanma umutlarını gölgeliyor.
Tüketici fiyatlarında beklenmedik düşüş
Çin Ulusal İstatistik Bürosu’nun (NBS) verilerine göre, Eylül ayında tüketici fiyat endeksi (TÜFE) geçen yılın aynı dönemine göre %0,3 azaldı. Bu, ekonomistlerin %0,2’lik düşüş beklentisinin üzerinde bir gerileme olurken, Ağustos’taki %0,4’lük düşüşe göre ise hafif bir iyileşme işareti verdi.
Aylık bazda fiyatlar %0,1 arttı, ancak bu oran ekonomistlerin %0,2 artış beklentisinin altında kaldı.
Gıda ve enerji fiyatları hariç çekirdek enflasyon (Core CPI) yıllık bazda %1 arttı. Bu oran, Şubat 2024’ten bu yana görülen en yüksek seviye oldu.
Ancak Pinpoint Asset Management Başekonomisti Zhiwei Zhang, çekirdek enflasyondaki artışın olumlu bir sinyal olmakla birlikte “artmakta olan ticaret gerilimleri ve büyüme görünümündeki belirsizliğin talep toparlanmasını olumsuz etkilediğini” söyledi. Zhang, “Deflasyonist baskının azaldığını söylemek için henüz erken” diye ekledi.
Üretici fiyatlarında düşüş sürüyor
Verilere göre, Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) Eylül’de yıllık bazda %2,3 geriledi. Bu oran, ekonomist tahminleriyle uyumlu olmasına rağmen, düşüş hızının Ağustos’taki %2,9 ve Temmuz’daki %3,6 seviyelerinden daraldığına işaret etti.
Üretici fiyatlarındaki gerileme yaklaşık üç yıldır sürüyor. Bu durum, zayıf tüketici güveni ve ABD’nin ticaret politikalarının üretimi aksatması nedeniyle üreticilerin kârlarını ciddi biçimde baskılıyor.
Zayıf talep ve konut krizi baskı yaratıyor
Tüketici talebindeki zayıflık, konut piyasasındaki uzun süredir devam eden daralmanın etkisiyle Çin ekonomisinin en kırılgan alanlarından biri olmaya devam ediyor.
ABD’nin gümrük tarifeleri de ihracatı zor durumda bıraktı. Çin’in toplam ihracatı yıl genelinde artış gösterse de ABD’ye yapılan sevkiyatlar Nisan ayından bu yana çift haneli düşüşler kaydediyor.
ABD Başkanı Donald Trump’ın yeni %100 ek gümrük vergisi tehdidini hayata geçirmesi halinde, Çin mallarına uygulanan toplam vergi oranı %155’e kadar çıkabilir.
Gıda ve enerji fiyatları gerilerken altın fiyatları uçtu
NBS sözcüsü Dong Lijun, TÜFE’deki düşüşü geçen yılın yüksek baz etkisine (“tail effect”) bağladı. Bu etki dışlandığında, tüketici fiyatlarının yıllık bazda %0,5 arttığını belirtti.
Eylül’de en fazla düşüş gıda (%4,4) ve enerji (%2,7) fiyatlarında görüldü. Buna karşın altın ve platin takı fiyatları, küresel altın rallisinin etkisiyle sırasıyla %42,1 ve %33,6 arttı.
Konaklama ve hava yolu ücretleri ise %1,5 ve %1,7 geriledi. Otelciler ve seyahat acenteleri, 1–8 Ekim tarihleri arasındaki Altın Hafta tatili öncesinde müşteri çekmek için yoğun bir fiyat rekabetine girdi.
“Yapısal sorunlar derinleşiyor”
Ankura Consulting’den Alfredo Montufar-Helu, son verilerin Çin ekonomisinin “yeniden dengelenmesi için aşması gereken ciddi yapısal zorluklara” dikkat çekti. Montufar-Helu, “zayıf talep, kalıcı kapasite fazlası ve sert fiyat rekabetinin işletmelerin dayanıklılığını eşi görülmemiş ölçüde test ettiğini” söyledi.
Pekin fiyat savaşlarını dizginlemeye çalışıyor
Çin hükümeti, aşırı fiyat rekabetini sınırlamak amacıyla bu yıl çeşitli sektörlerde kapasite fazlasına müdahale etti ve gereğinden fazla üretim yapan tesisleri kapatabileceği uyarısında bulundu.
Bu çabalar meyve vermeye başladı: Sanayi kârları Ağustos ayında yıllık %20,4 arttı ve üç aylık düşüş serisi sona erdi.
NBS sözcüsü Dong, fabrikalardaki fiyat düşüşlerinin yavaşlamasını “kapasite fazlasını sınırlamaya yönelik politikalar ve piyasa düzeninin iyileşmesi” ile açıkladı.
Kömür işleme, metal eritme, güneş paneli ekipmanları ve batarya üretimi gibi sektörlerde fiyat gerilemeleri önemli ölçüde azaldı. Ancak uzmanlara göre deflasyon hâlâ kökleşmiş durumda.
Kırılgan toparlanma
Economist Intelligence Unit ekonomisti Tianzeng Xu, düşük iç talep nedeniyle bu önlemlerin TÜFE’de “hemen bir artışa yol açmasının beklenmediğini” söyledi. Xu, “Enflasyonun istikrarı hâlâ kırılgan, özellikle konut piyasası toparlanmadı ve işgücü piyasası zayıf” değerlendirmesinde bulundu.
Kaynak: CNBC
