AB’den Rus Enerjisine Yeni Darbe: Yaptırımlar Türkiye’yi de Etkileyebilir

Avrupa Birliği (AB), Rusya’ya yönelik şimdiye kadarki en sert yaptırım paketini açıklayarak, yalnızca Rus enerji şirketlerini değil, Rus petrol ticaretine dolaylı yoldan katkıda bulunan üçüncü ülke şirketlerini de hedef alıyor. Yeni yaptırımların, Türkiye gibi AB dışındaki ülkeler üzerinde önemli ekonomik etkiler yaratması bekleniyor.

“Üçüncü Ülkelere” Sert Mesaj: Çin ve Hindistan Hedefte

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, cuma günü yaptığı açıklamada AB’nin yeni yaptırımlarının “üçüncü ülke” aktörlerini hedef alacağını belirtti. Bu kapsamda Çin, Hindistan ve Körfez ülkelerinden rafineriler, petrol tüccarları ve petrokimya şirketleri listede yer alıyor.

Von der Leyen’in açıklaması şöyle:

“Rusya’nın savaş makinesine yakıt sağlayan, yaptırımları ihlal ederek petrol satın alan tüm aktörleri hedef alıyoruz. Çinli ve Hindistanlı şirketler de buna dahil.”

Gizli bilgilere sahip kaynaklara göre, yaklaşık 12 Çinli ve birkaç Hintli şirket yaptırım listesine alındı.

Trump Bastırdı, Brüksel Dinledi

Bu gelişme, ABD Başkanı Donald Trump’ın Avrupa’yı Rus enerji ticaretine karşı daha kararlı adımlar atmaya çağırmasından sadece birkaç gün sonra geldi. Trump, Avrupa’dan “ikincil yaptırımlar” uygulamasını istemişti. Brüksel yönetimi, ABD’nin baskısına karşılık vererek Rus petrolünü dolaylı yollardan alan ülkelere yönelik yaptırımları hızlandırdı.

Hedefte Türkiye mi Var?

Yeni yaptırımlar Türkiye’yi doğrudan hedef almasa da, özellikle Türk rafinerilerinin rolü ve Türkiye’nin enerji merkezi pozisyonu nedeniyle önemli sonuçlar doğurabilir.

AB’nin Temmuz 2025’te kabul ettiği 18. yaptırım paketi, özellikle Türkiye’nin Rus ham petrolünü rafine edip AB ve G7 ülkelerine ihraç etmesine yönelik uygulamaları sınırlamayı hedefliyor.

1. Rafineri Boşluğu Kapatılıyor

21 Ocak 2026’dan itibaren AB’ye petrol ürünü ithal eden şirketlerin, bu ürünlerin Rus menşeli ham petrolden üretilmediğine dair belgeli kanıt sunması gerekecek.

Bu durum, 2024’te Rus ham petrolünü kullanarak Avrupa’ya ürün satan Türk rafinerilerinin iş modelini zora sokabilir. Enerji ve Temiz Hava Araştırmaları Merkezi (CREA) verilerine göre, bu ticaret Rusya’ya önemli miktarda vergi geliri sağlıyordu.

2. Ham Petrol Fiyat Tavanı Düşürüldü

AB, Rus ham petrolü için uygulanan fiyat tavanını varil başına 60 dolardan 47,60 dolara indirdi. Bu, Rusya’nın gelirlerini azaltmayı hedefleyen yeni bir hamle. Türkiye, bu tavan fiyatı tanımıyor olsa da, Rus petrolünü indirimli alma avantajı riske girebilir.

Türkiye’nin bu avantajı sürdürmesi, alternatif nakliye ve sigorta mekanizmalarına güvenip güvenemeyeceğine bağlı olacak.

3. Türkiye’nin Enerji Koridoru Rolü

Türkiye, TürkAkım ve Mavi Akım boru hatları ile Rus doğal gazının Avrupa’ya geçişinde kritik bir rol oynuyor. AB, henüz Rus doğal gazına tam bir yasak getirmedi. Ancak bu rol, AB’nin enerji çeşitlendirme çabalarına bağlı olarak zamanla zayıflayabilir.

560’dan Fazla Gölge Tanker Listede

Yeni yaptırım paketiyle birlikte, AB’nin kara listesine 118 yeni petrol tankeri daha eklendi. Bu gemiler, “gölge filo” olarak bilinen ve Rus petrolünü gizlice taşıyan yapının parçası. Toplamda 560’tan fazla gemi artık AB’nin yaptırım listesinde.

Rosneft ve Gazprom Neft gibi Rusya’nın önde gelen enerji şirketleri de tamamen AB ile iş yapmaktan men edildi.

LNG Yasağı 2027’ye Çekildi

AB ayrıca, daha önce 2028 olarak planlanan Rus sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ithalat yasağını da 2027 başına çekti. Bu, Rusya’nın gelir kaynaklarını hedef alan bir başka erken hamle olarak dikkat çekiyor.

Avrupa Etkisini Biliyor ama Geri Adım Atmıyor

Von der Leyen ve AB liderleri, bu yaptırımların küresel enerji piyasasını sarsabileceğini kabul ediyor. Ancak Avrupa, bu riski “yönetilebilir” olarak değerlendiriyor.

Rusya, küresel ekonominin yalnızca %2.9’unu oluşturuyor. Tedarik zincirlerine entegrasyonu düşük. Otomotiv dışında ithal parça kullanımı sınırlı. Bu da yaptırımların global etkisini sınırlandırıyor.

WTO verilerine göre, Rusya tüm OECD ülkeleri içinde küresel tedarik zincirine en az entegre olan ülke. Bu nedenle üretim ağları üzerinde geniş çaplı bir şok beklenmiyor.

Sonuç: Türkiye Dikkatli Olmalı

Türkiye’nin Rus enerji ticaretindeki merkezi rolü, yeni AB yaptırımlarından ciddi şekilde etkilenebilir. Hem rafineri faaliyetleri hem de doğal gaz geçişindeki stratejik pozisyon, Avrupa’nın enerji politikasındaki değişimle yeniden şekillenebilir.

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]