Dünya Ekonomisi
ABD’de işten çıkarmalar 22 yılın zirvesinde
ABD’de şirketler, Ekim ayında 153.074 çalışanı işten çıkardığını açıkladı. Bu rakam, son 22 yılın en yüksek “Ekim ayı toplu işten çıkarma” verisi oldu. Teknoloji ve depo/lojistik sektörleri başı çekiyor. Uzmanlara göre yapay zekâ yatırımları, ücret maliyetleri ve tüketici harcamalarındaki zayıflama şirketleri agresif maliyet azaltmaya yöneltti.
Şirketler yapay zekâ ve maliyet baskısıyla binlerce kişiyi işten çıkarıyor
ABD’de şirketler, Ekim ayında 153.074 çalışanı işten çıkardığını açıkladı. Bu rakam, son 22 yılın en yüksek “Ekim ayı toplu işten çıkarma” verisi oldu. Teknoloji ve depo/lojistik sektörleri başı çekiyor. Uzmanlara göre yapay zekâ yatırımları, ücret maliyetleri ve tüketici harcamalarındaki zayıflama şirketleri agresif maliyet azaltmaya yöneltti.
Yapay zekâ ve maliyet baskısı işten çıkarmaları hızlandırdı
ABD merkezli İK danışmanlığı şirketi Challenger, Gray & Christmas tarafından yayımlanan verilere göre şirketler, Ekim 2025’te:
-
153.074 kişiyi işten çıkardı
-
Bu, geçen yıla göre %175 artış
-
2003’ten bu yana en yüksek Ekim verisi
Teknoloji şirketleri başı çekerken onları depolama ve lojistik sektörleri izledi.
Challenger’ın yöneticisi Andy Challenger durumu şöyle özetledi:
“Pandemi sonrası aşırı personel alımı düzeliyor. Yapay zekâ uygulamaları, yumuşayan talep ve maliyetler şirketleri kemer sıkmaya zorluyor. İş bulanların yeni pozisyon bulması artık daha uzun sürüyor.”
Yılın ilk 10 ayında işten çıkarılan kişi sayısı 1 milyonu geçti
2025 yılı şu verilerle dikkat çekiyor:
| Gösterge | Durum |
|---|---|
| Toplam işten çıkarma (Ocak–Ekim) | 1 milyonun üzerinde |
| 2011’den bu yana en düşük işe alım planı | ✔️ |
| Sezonluk işe alım duyuruları | 2012’den beri en düşük seviyede |
Challenger, sezonluk işe alımlar konusunda kötümser:
“Kasım güçlü geçse bile 2025’in sezonluk istihdam piyasası zayıf kalacak.”
Hangi şirketler işten çıkarıyor?
Son haftalarda toplu işten çıkarma açıklayan şirketlerden bazıları:
| Şirket | İşten çıkarma |
|---|---|
| Amazon | 14.000 kurumsal çalışan |
| Target | 1.800 çalışan (kurumsal pozisyonların %8’i) |
| Paramount Skydance | 1.000 çalışan |
| Starbucks, Delta Airlines, CarMax, Rivian, Molson Coors | Çeşitli oranlarda kurumsal küçülme |
UPS, otomasyon nedeniyle bu yıl 34.000 çalışanı işten çıkardığını ve bunun planlanandan %70 fazla olduğunu açıkladı.
Birçok şirket artan maliyetleri fiyatlara yansıtmak yerine iş gücü maliyetini azaltmayı tercih ediyor.
Fed ve Wall Street henüz paniğe kapılmış değil
Toplu işten çıkarmalar sertleşirken, ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell, iş gücü piyasasında:
“Yalnızca çok kademeli bir soğuma görüyoruz.”
JPMorgan CEO’su Jamie Dimon ise, yapay zekânın bazı işleri azaltacağını kabul etmekle birlikte:
“Yapay zekâ aynı zamanda yeni iş alanları yaratacak.”
ifadelerini kullandı.
Veriler karışık sinyaller veriyor
-
ADP verileri: Şirketlerin bordro istihdamı Ekim’de 42.000 arttı.
-
Revelio Labs verileri: Ülkede toplam istihdam Ekim’de 9.000 azaldı.
Bu tablo, iş gücü piyasasında yavaşlama ve yeniden yapılanma eğilimini destekliyor.
Sonuç
ABD’de 22 yılın en yüksek Ekim işten çıkarma dalgası, yapay zekâ yatırımları ve maliyet baskısı ile birleşerek:
-
İş gücü piyasasında belirsizlik,
-
İşe alımlar yerine küçülme,
-
Daha zor iş bulma süreci
yaratıyor. Ekonomistler 2025 boyunca piyasada daha fazla şirket küçülmesi bekliyor.
