Yerleşikler dövize dönüyor, TCMB rezervleri geriliyor

5 Eylül haftasında swap hariç net rezervlerde 1,6 milyar $’lık düşüş, yurtdışı yerleşiklerin yaklaşık 785 milyon $’lık DİBS satımı ve DTH’lardaki 2,8 milyar $’lık artış öne çıkıyor.

Ayrıca, TCMB Analitik Bilanço verilerine göre, swap hariç rezervlerde 10 Eylül itibariyle yaklaşık 1 milyar $’lık düşüş olduğunu hesaplıyoruz. Altın etkisi hariç bakıldığında ise bu düşüşü 3,3 milyar $ seviyesinde hesaplamaktayız.

Haftalık hareketleri şöyle sıralayabiliriz:

➢ Parite etkisinden arındırılmış DTH bireysellerin 941 milyon $ alımı, kurumsalların ise 1,9 milyar $ alımı ile toplam 2,8 milyar $ artış gösterdi. Döviz mevduatlarda sene başından beri  ise toplam 14,8milyar $ artış görünmektedir.

➢ KKM haftalık 9,3milyar TL (0,77 milyar $) çıkışla 368 milyar TL’ye geriledi. KKM hesaplarında Ağustos 2023’te ulaşılan tepe noktadan çözülme 3 trilyon TL’yi (127,8 milyar $) aşmış  durumdadır.

➢ DTH+KKM’nin toplam mevduat içerisindeki payı ise %39,3’ten %40,2’ye yükselmiştir. DTH ve KKM hesaplarının toplam mevduat içindeki payı KKM hesaplarının zirve yaptığı Ağustos  2023’te %68,4 seviyesine kadar yükselmişti.

➢ TL mevduatlar haftalık 201 milyar TL azalış göstererek yaklaşık 14,7 trilyon TL seviyesine gerilemiştir.

➢ Yabancı para krediler haftalık 1 milyar $ artış göstermiştir. Mart 2024 sonundan bu yana %44’lük artışla 59,2 milyar $ gelişim göstererek 193,9 milyar $ seviyesine ulaşmıştır.

➢ Yıllıklandırılmış 13-haftalık ortalama kredi büyümesine baktığımızda ise, ticari krediler %21,5’tan %22,3’e,tüketici kredileri ise %37,9’dan%43,5’a yükselmiştir.

 

➢ Yurtdışı yerleşiklerin 5 Eylül ile biten haftada DİBS’te yaklaşık 785 milyon $’lık satımlarıyla stok değer yaklaşık 14,5 milyar $’a geriledi. Mart ortasından Nisan sonuna kadar DİBS’te  toplam 9,3 milyar $’lık çıkış yaşanırken, Mayıs başından itibaren yaklaşık 4,4 milyar $’lık giriş gerçekleşti. Hisse senetlerinde 523 milyon dolarlık net satış gerçekleşti ve stok değeri  32,4 milyar dolara geriledi. 18 Nisan haftasından bu yana (20 Haziran haftası hariç) hisse senetlerine her hafta düzenli para girişi gözlemlenirken, son 2 haftada bu tersine dönmüş  oldu.

Hazine eurobondu tarafında ise ilgili haftada yaklaşık 42 milyon $’lık alış gerçekleşti ve stok değeri yaklaşık 77,6 milyar $ seviyesine ulaştı.

➢ 5 Eylül haftasında brüt rezervler 178,3 milyar $’dan yaklaşık 1,8 milyar $ artışla 180,1 milyar $’a ulaştı. Aynı haftada net rezervler ise 73,7 milyar $’dan 2,4 milyar $ düşüş göstererek  yaklaşık 71,2 milyar $’a geriledi. Swap hariç net rezervler de 1,6 milyar $ azalış göstererek yaklaşık 54,3 milyar $’a geriledi. Swap hariç net rezervlerin 2024 mart sonundaki dip  seviyesi ise 65,5 milyar $, 14 Şubat 2025 tarihindeki zirve seviyesi ise 71 milyar $ idi.

 

➢ TCMB’nin analitik bilançosuna göre, 10 Eylül itibariyle (bu haftanın ilk 3 gününde) brüt rezervlerde yaklaşık 1,4 milyar $ artış, net rezervlerde yaklaşık 0,4 milyar $ ve swap hariç net  rezervlerde ise yaklaşık 1 milyar $ düşüş hesaplamaktayız. Ancak aynı dönemde altın fiyatlarındaki yükseliş sebebiyle TCMB’nin elinde bulunan altın rezervi yaklaşık 2,3 milyar $’lık  pozitif değerleme etkisi yaratmıştır. Bu nedenle, altın etkisi hariç bakıldığında net rezervlerde düşüş yaklaşık 2,7 milyar $, swap hariç net rezervlerde ise yaklaşık 3,3 milyar $ olarak  gerçekleşmektedir. Son 2 haftada altın etkisi hariç bakıldığında swap hariç net rezervlerde düşüş 8,5 milyar $’a ulaşmıştır.

➢ Para Piyasası Fonu (PPF) büyüklüğü 5 Eylül haftasında yaklaşık 62 milyar TL düşüş göstererek yaklaşık 1,1 trilyon TL’ye geriledi. Serbest Şemsiye Fonu altındaki PPF büyüklüğü ise  geçen hafta yaklaşık 57 milyar TL artış göstererek 1,1 trilyon TL’ye ulaştı. Tüm döviz fonlarının aktif büyüklüğü ise yaklaşık 835 milyon $’lık artışla 66,6 milyar $’a yükseldi. 2024  başında bu seviye 25 milyar $ civarındaydı. Yatırım fonlarını da dahil ederek hesapladığımız dolarizasyon oranı, 5 Eylül haftasında %41,7 seviyesinden %42,5 seviyesine yükselmiştir.  Bu oran 2024 yılı başında kabaca %59’du.

 

 

Kaynak:  Gedik Yatırım