Döviz
Para nerden çıktı? Nereye sığındı?
1 Ağustos haftasında swap hariç net rezervlerde 1,1 milyar $’lık düşüş, yurtdışı yerleşiklerin 136 milyon $’lık hisse senetleri alımı ve DTH’lardaki 1,8 milyar $’lık düşüş öne çıkıyor. Ayrıca, TCMB Analitik Bilanço verilerine göre, swap hariç rezervlerde 6 Ağustos itibariyle yaklaşık 3,5 milyar $’lık artış olduğunu hesaplıyoruz. Haftalık hareketleri şöyle sıralayabiliriz:
1 Ağustos haftasında swap hariç net rezervlerde 1,1 milyar $’lık düşüş, yurtdışı yerleşiklerin 136 milyon $’lık hisse senetleri alımı ve DTH’lardaki 1,8 milyar $’lık düşüş öne çıkıyor. Ayrıca, TCMB Analitik Bilanço verilerine göre, swap hariç rezervlerde 6 Ağustos itibariyle yaklaşık 3,5 milyar $’lık artış olduğunu hesaplıyoruz. Haftalık hareketleri şöyle sıralayabiliriz:
➢ Parite etkisinden arındırılmış DTH bireysellerde yatay seyretti, kurumsalların ise 1,8 milyar $ satışı ile toplam bu miktar kadar düşüş gösterdi. Döviz mevduatlar önceki son 3 haftada toplam yaklaşık 4,6 milyar $ artmasının ardından ilgili haftada düşüş göstermiş oldu.
➢ KKM haftalık 11,6 milyar TL (0,35 milyar $) çıkışla 477,6 milyar TL’ye geriledi. KKM hesaplarında Ağustos 2023’te ulaşılan tepe noktadan çözülme 2,9 trilyon TL’yi (124,9 milyar $’a) aşmış durumdadır.
➢ DTH + KKM’nin toplam mevduat içerisindeki payı ise %40,2'den %40,1'e gerilemiştir. DTH ve KKM hesaplarının toplam mevduat içindeki payı KKM hesaplarının zirve yaptığı Ağustos 2023’te %68,4 seviyesine kadar yükselmişti.
➢ TL mevduatlar haftalık 131 milyar TL düşüş göstererek yaklaşık 14,5 trilyon TL seviyesine gerilemiştir.
➢ Yabancı para krediler haftalık 2 milyar $ düşüş gösterse de, Mart 2024 sonundan bu yana %41,1’lik artışla 55,3 milyar $ gelişim göstererek 190,1 milyar $ seviyesine ulaşmıştır.
➢ Yıllıklandırılmış 13-haftalık ortalama kredi büyümesine baktığımızda ise, ticari krediler %22,2’den %23’e, tüketici kredileri ise %38’den %38,5’e yükselmiştir.
➢ Yurtdışı yerleşiklerin 1 Ağustos ile biten haftada DİBS’te yaklaşık 9 milyon $’lık alımlarıyla stok değer yaklaşık 14,3 milyar $’a yükseldi. Mart ortasından Nisan sonuna kadar DİBS’te toplam 9,3 milyar $'lık çıkış yaşanırken, Mayıs başından itibaren yaklaşık 5,1 milyar $'lık giriş gerçekleşti. Hisse senetlerinde 136 milyon dolarlık net alım gerçekleşti ve stok değeri 33,3 milyar dolara yükseldi.
11 Nisan haftasından bu yana (20 Haziran haftası hariç) hisse senetlerine her hafta düzenli para girişi gözlemlenirken, bu süreçte toplam giriş yaklaşık 2,6 milyar $ oldu. Hazine eurobondu tarafında ise ilgili haftada yaklaşık 66 milyon $'lık satış gerçekleşti ve stok değeri yaklaşık 77,6 milyar $ seviyesine geriledi.
➢ 1 Ağustos haftasında brüt rezervler 171,9 milyar $’dan 2,9 milyar $ düşüşle yaklaşık 169 milyar $’a azalış gösterdi. Aynı haftada net rezervler ise 64,5 milyar $’dan 1,3 milyar $ düşüş göstererek yaklaşık 63,2 milyar $’a geriledi. Swap hariç net rezervler de yaklaşık 1,1 milyar $ düşüş göstererek 45,6 milyar $’a geriledi.
Swap hariç net rezervlerin 2024 mart sonundaki dip seviyesi ise -65,5 milyar $, 14 Şubat 2025 tarihindeki zirve seviyesi ise 71 milyar $ idi.
➢ TCMB’nin analitik bilançosuna göre, 6 Ağustos itibariyle (bu haftanın ilk 3 gününde) brüt rezervlerde yaklaşık 4,3 milyar $, net rezervlerde yaklaşık 3,9 milyar $ ve swap hariç net rezervlerde ise yaklaşık 3,5 milyar $ artış hesaplamaktayız.
➢ Para Piyasası Fonu (PPF) büyüklüğü 1 Ağustos haftasında 113,3 milyar TL düşüş göstererek yaklaşık 1,1 trilyon TL'ye geriledi. Serbest Şemsiye Fonu altındaki PPF büyüklüğü ise geçen hafta yaklaşık 64,6 milyar TL artarak 1 trilyon TL’nin üzerine çıktı. Tüm döviz fonlarının aktif büyüklüğü ise 867 milyon $’lık artışla yaklaşık 63,4 milyar $’a yükseldi. 2024 başında bu seviye 25 milyar $ civarındaydı.
Yatırım fonlarını da dahil ederek hesapladığımız dolarizasyon oranı, 1 Ağustos Temmuz haftasında %42,3 seviyesinden %42,4 seviyesine yükselmiştir. Bu oran 2024 yılı başında kabaca %59 idi.
Kaynak: Gedik Yatırım
