Para nerden çıktı? Nereye kaçtı?

16 Mayıs haftasında swap hariç net rezervlerde 2,3 milyar $’lık artış, yurtdışı yerleşiklerin 1,9 milyar $’lık DİBS alımı ve DTH’lardaki 865 milyon $ artış öne çıkıyor. Ayrıca, TCMB Analitik Bilanço verilerine göre, swap hariç rezervlerde 22 Mayıs itibariyle 7,2 milyar $’lık artış olduğunu hesaplıyoruz. Haftalık hareketleri şöyle sıralayabiliriz:

➢ Parite etkisinden arındırılmış DTH bireysellerin 87 milyon $ satışı, kurumsalların ise 951 milyon $ alımı ile yaklaşık 865 milyon $ artış gösterdi. Böylece, ilgili haftadan önceki son 3 haftada 1,7 milyar $ gerileyen döviz mevduatlar artışa geçti. Döviz mevduatlar 29 Mart 2024 haftasından itibaren 2025’in ocak sonuna kadar 28,5 milyar $ gerilemişti.

➢ KKM haftalık 29,8 milyar TL (0,9 milyar $) çıkışla 596 milyar TL’ye geriledi. KKM hesaplarında Ağustos 2023’te ulaşılan tepe noktadan çözülme 2,8 trilyon TL’ye (121,1 milyar $’a) ulaşmış durumdadır.

➢ DTH + KKM’nin toplam mevduat içerisindeki payı ise bir önceki hafta olan %42,3’ten %41,1 seviyesine gerilemiştir. DTH ve KKM hesaplarının toplam mevduat içindeki payı KKM hesaplarının zirve yaptığı Ağustos 2023’te %68,4 seviyesine kadar yükselmişti.

➢ TL mevduatlar haftalık 443 milyar TL artış göstererek yaklaşık 13,5 trilyon TL seviyesine yükselmiştir.

➢ Yabancı para krediler haftalık 800 milyon $ azalırken, Mart 2024 sonundan bu yana %37,2’lik artışla 49,5 milyar $ gelişim göstererek 184,2 milyar $’a ulaştı.

➢ Yıllıklandırılmış 13-haftalık ortalama kredi büyümesine baktığımızda ise, ticari krediler %27,4’ten %26,6’ya, tüketici kredileri ise %42,8’den %36’ya gerilemiştir.

➢ Yurtdışı yerleşiklerin 16 Mayıs ile biten haftada DİBS’te yaklaşık 1,9 milyar $’lık alımlarıyla stok değer yaklaşık 11,9 milyar $’a yükseldi. 19 Mart haftasından bu yana olan toplam çıkış ise 6,5 milyar $ seviyesindedir (1,25 milyar $’ı bankaların yurtdışı şubeleri kaynaklı). Hisse senetlerinde ise 245 milyon $’lık alım gerçekleşti ve stok değeri 29,4 milyar $ oldu. Hazine Eurobondu tarafında ise ilgili haftada 588 milyon $’lık satış gerçekleşti ve stok değeri 109,6 milyar dolar seviyesinde seyretti. Eurobondlarda mart başından beri yaklaşık 4,7 milyar $ net satış gerçekleşmiş oldu.

➢ 16 Mayıs haftasında brüt rezervler 144,3 milyar $’dan 145,6 milyar $’a yaklaşık 1,3 milyar $’lık artış gösterdi. Aynı haftada net rezervler ise 37,6 milyar $’dan 2,4 milyar $ artış göstererek 40 milyar $’a ulaştı. Swap hariç net rezervler ise 2,3 milyar $ artış göstererek 20,4 milyar $’a yükseldi. Böylece 14 Şubat-2 Mayıs arasında kabaca 57,6 milyar $ azalan swap hariç net rezervler 9 Mayıs haftasının ardından 16 Mayıs haftasında da artışını sürdürdü. Swap hariç net rezervlerin 2024 mart sonundaki dip seviyesi ise -65,5 milyar $ idi.

➢ TCMB’nin analitik bilançosuna göre, 22 Mayıs itibariyle (bu haftanın ilk 4 gününde) brüt rezervlerde yaklaşık 6,6 milyar $ artış, net rezervlerde ve swap hariç net rezervlerde 7,2 milyar $ artış görüldü. Böylece swap hariç net rezervler üç haftadır haftalık bazda artmış görünüyor. Bu hafta altın fiyatlarındaki artışın, rezerv artışının miktarını olumlu anlamda etkilediğini söyleyebiliriz.

➢ Para Piyasası Fonu (PPF) büyüklüğü 16 Mayıs haftasında 45 milyar TL artarak 898,5 milyar TL oldu. PPF’ler 14 Mart itibariyle yaklaşık 1,42 trilyon TL aktif büyüklüğe sahipti. Serbest Şemsiye Fonu altındaki PPF büyüklüğü ise geçen hafta 19 milyar TL artarak 852,7 milyar TL’ye ulaştı. Tüm döviz fonlarının aktif büyüklüğü ise 240 milyon $’lık artışla 56,4 milyar $’a ulaştı. 2024 başında bu seviye 25 milyar $ civarındaydı. Döviz fonlarının aktif büyüklüğünde son 8 haftada 6,4 milyar $ artış olduğunu hesaplamaktayız. Yatırım fonlarını da dahil ederek hesapladığımız dolarizasyon oranı, 16 Mayıs haftasında %44,2’den %43,1’e gerilemiştir. Bu oran 2024 yılı başında kabaca %59 idi.

Kaynak:  Gedik Yatırım