Para hareketleri:  TCMB rezervleri toparlanıyor, vatandaş dövize doymuyor

12 Eylül haftasında swap hariç net rezervlerde 2,5 milyar $’lık düşüş (altın fiyat etkisi hariç 4,9 milyar $), yurtdışı yerleşiklerin yaklaşık 588 milyon $’lık DİBS alımı ve DTH’lardaki 1,4 milyar $’lık artış öne çıkıyor. Ayrıca, TCMB Analitik Bilanço verilerine göre, swap hariç rezervlerde 17 Eylül itibariyle yaklaşık 0,6 milyar $’lık artış olduğunu hesaplıyoruz.

Haftalık hareketleri şöyle sıralayabiliriz:

➢ Parite etkisinden arındırılmış DTH bireysellerin 795 milyon $, kurumsalların ise 644 milyon $ alımları ile toplam 1,4 milyar $ artış gösterdi. Döviz mevduatlarda sene başından beri ise toplam 16,3 milyar $ artış görünmektedir.

➢ KKM haftalık 23,2 milyar TL (0,6 milyar $) çıkışla 345 milyar TL’ye geriledi. KKM hesaplarında Ağustos 2023’te ulaşılan tepe noktadan çözülme 3 trilyon TL’yi (128,4 milyar $) aştı. DTH+ KKM’nin toplam mevduat içerisindeki payı ise %40,2’den %39,9’a gerilemiştir. DTH ve KKM hesaplarının toplam mevduat içindeki payı KKM hesaplarının zirve yaptığı Ağustos 2023’te %68,4 seviyesine kadar yükselmişti.

 

➢ TL mevduatlar haftalık 343 milyar TL artış göstererek yaklaşık 15,1 trilyon TL seviyesine yükselmiştir.

➢ Yabancı para krediler haftalık 0,2 milyar $ artış göstermiştir. Mart 2024 sonundan bu yana %44’lük artışla 59,4 milyar $ gelişim göstererek 194,1 milyar $ seviyesine ulaşmıştır.

➢ Yıllıklandırılmış 13-haftalık ortalama kredi büyümesine baktığımızda ise, ticari krediler %22,3’ten %21,2’ye, tüketici kredileri ise %43,5’tan %41,6’ya gerilemiştir.

➢ Yurtdışı yerleşiklerin 12 Eylül ile biten haftada DİBS’te yaklaşık 588 milyon $’lık alımlarıyla stok değer yaklaşık 15 milyar $’a yükseldi. Mart ortasından Nisan sonuna kadar DİBS’te toplam 9,3 milyar $’lık çıkış yaşanırken, Mayıs başından itibaren yaklaşık 4,9 milyar $’lık giriş gerçekleşti. Hisse senetlerinde 165 milyon dolarlık net satış gerçekleşti ve stok değeri 31 milyar dolara geriledi. 18 Nisan haftasından bu yana (20 Haziran haftası hariç) hisse senetlerine her hafta düzenli para girişi gözlemlenirken, son 3 haftada bu tersine dönmüş oldu.

Hazine eurobondu tarafında ise ilgili haftada yaklaşık 18 milyon $’lık satış gerçekleşti ve stok değeri yaklaşık 78,4 milyar $ seviyesine ulaştı.

➢ 12 Eylül haftasında brüt rezervler 180,1 milyar $’dan yaklaşık 2,2 milyar $ artışla 177,9 milyar $’a geriledi. Aynı haftada net rezervler ise 71,2 milyar $’dan 1,6 milyar $ düşüş göstererek yaklaşık 69,6 milyar $’a geriledi. Swap hariç net rezervler de 2,5 milyar $ azalış göstererek yaklaşık 51,8 milyar $’a geriledi. Bununla beraber, altın fiyatlarındaki yükselişin TCMB rezervlerine geçen hafta 2,4 milyar $’lık pozitif değerleme etkisi yarattığını belirtelim. Buna göre, altın fiyat etkisi hariç tutulduğunda swap hariç net rezervlerindeki gerileme 4,9 milyar $’a ulaşıyor. Bu arada, swap hariç net rezervlerin 2024 mart sonundaki dip seviyesi ise -65,5 milyar $, 14 Şubat 2025 tarihindeki zirve seviyesi ise 71 milyar $ olmuştu.

➢ TCMB’nin analitik bilançosuna göre, 17 Eylül itibariyle (bu haftanın ilk 3 gününde) brüt rezervlerde ve net rezervlerde yaklaşık 0,5 milyar $ artış, ve swap hariç net rezervlerde ise yaklaşık 0,6 milyar $ artış hesaplamaktayız. Ancak, bu dönemde de altın fiyat etkisi yaklaşık 0,4 milyar $ oldu. Altın fiyatlarındaki artışların TCMB rezervlerine son 4 haftalık dönemdeki pozitif etkisi 8,5 milyar $’a ulaşmış durumda.

➢ Para Piyasası Fonu (PPF) büyüklüğü 12 Eylül haftasında yaklaşık 55 milyar TL artış göstererek yaklaşık 1,2 trilyon TL’ye yükseldi. Serbest Şemsiye Fonu altındaki PPF büyüklüğü ise geçen hafta yaklaşık 42 milyar TL düşüş göstererek 1,1 trilyon TL’ye geriledi. Tüm döviz fonlarının aktif büyüklüğü ise yaklaşık 1,5 milyar $’lık artışla 68 milyar $’a yükseldi. 2024 başında bu seviye 25 milyar $ civarındaydı. Yatırım fonlarını da dahil ederek hesapladığımız dolarizasyon oranı, 12 Eylül haftasında %42,5 seviyesinden %42,4 seviyesine gerilemiştir. Bu oran 2024 yılı başında kabaca %59 idi.

 

 

Kaynak:  Gedik Yatırım