Borsa
Çin verileri kötü, Asya’da sert satışlar
Çin ekonomisindeki yavaşlama kasım ayında daha da belirginleşti. Perakende satışlar, sanayi üretimi ve sabit sermaye yatırımları beklentilerin altında kalırken, özellikle tüketimdeki zayıflık ve emlak sektöründeki süregelen kriz alarm zillerini çaldı. Ekonomistler, istihdam ve gelir görünümü iyileşmeden talepte kalıcı toparlanmanın zor olduğunu vurguluyor. Asya borsaları karalar bağladı..
Çin’de perakende satışlar kasımda beklentileri sert biçimde kaçırdı: Tüketim endişeleri derinleşiyor
Çin ekonomisindeki yavaşlama kasım ayında daha da belirginleşti. Perakende satışlar, sanayi üretimi ve sabit sermaye yatırımları beklentilerin altında kalırken, özellikle tüketimdeki zayıflık ve emlak sektöründeki süregelen kriz alarm zillerini çaldı. Ekonomistler, istihdam ve gelir görünümü iyileşmeden talepte kalıcı toparlanmanın zor olduğunu vurguluyor. Asya borsaları karalar bağladı..
Çin ekonomisinde ivme kaybı kasım ayında daha net hissedildi. Açıklanan veriler, tüketimden yatırıma, sanayi üretiminden emlak sektörüne kadar birçok alanda beklentilerin altında kalan bir tabloya işaret etti. Talebi canlandırmakta zorlanan Pekin yönetimi, arzı sınırlamaya çalışırken ekonomik yavaşlamayı durdurmakta güçlük çekiyor.
Perakende satışlarda sert hayal kırıklığı
Kasım ayında perakende satışlar, geçen yılın aynı dönemine göre yalnızca %1,3 arttı. Bu oran, Reuters anketine katılan ekonomistlerin %2,8’lik beklentisinin oldukça altında kaldı. Ayrıca ekim ayındaki %2,9’luk artışa kıyasla belirgin bir yavaşlama anlamına geliyor.
Zayıf veri, hanehalkı harcamalarındaki isteksizliğin sürdüğünü ve tüketici güveninin toparlanamadığını gösteriyor.
Sanayi üretimi ve yatırımlar da zayıf
Sanayi üretimi kasımda yıllık bazda %4,8 artarak %5’lik beklentinin altında kaldı. Bu rakam, Ağustos 2024’ten bu yana en zayıf büyüme olarak kayda geçti.
Sabit sermaye yatırımları (gayrimenkul dâhil) ise ocak–kasım döneminde yıllık bazda %2,6 daraldı. Bu oran, ekonomistlerin %2,3’lük tahmininden daha kötü bir tabloya işaret ediyor.
Wind Information verilerine göre bu daralma, 2020’deki pandemi döneminden bu yana görülen en sert yatırım düşüşü oldu.
“Emlak krizi tüketici güvenini vuruyor”
Pinpoint Asset Management Başkanı ve Başekonomisti Zhiwei Zhang, verilerin ardından yaptığı değerlendirmede, yatırım daralması ve düşen konut fiyatlarının tüketici psikolojisine doğrudan yansıdığını belirtti.
Zhang, 2026’nın ilk çeyreğinde daha destekleyici mali ve parasal teşviklerin gündeme gelebileceğini öngörüyor.
Emlak sektörü hâlâ dip arayışında
Çin’de emlak yatırımları yılın ilk 11 ayında %15,9 geriledi. Bu oran, ocak–ekim dönemindeki %10,3’lük düşüşe kıyasla krizin derinleştiğini gösteriyor.
Kasım ayında 70 büyük şehirde konut fiyatlarındaki düşüş de hızlandı:
-
Pekin, Guangzhou ve Shenzhen gibi birinci kademe şehirlerde yeni konut fiyatları %1,2 düştü
-
İkinci el konut fiyatları yıllık bazda %5,8 geriledi
Otomobil satışları tüketimi aşağı çekiyor
Goldman Sachs ekonomistleri, perakende satışlardaki zayıflığın başlıca nedenlerinden birinin otomobil satışlarındaki düşüş olduğuna dikkat çekiyor. Ayrıca Singles’ Day (Bekârlar Günü) kampanyalarının bu yıl daha erken başlaması, talebin ekim ayına çekilerek kasım verilerini olumsuz etkiledi.
Çin Otomobil Bayileri Birliği verilerine göre, kasım ayında otomobil perakende satışları %8,1 düşerek 2,23 milyon adede geriledi. Bu, son üç yılın ilk yıllık düşüşü oldu. Düşüşte, yerel yönetimlerin takas (trade-in) teşviklerini geçici olarak durdurması etkili oldu.
E-ticarette de beklenti tutmadı
Ekim başından 11 Kasım’a kadar uzatılan ve şimdiye kadarki en uzun Singles’ Day kampanyasına rağmen, tüketiciler harcamada temkinli kaldı. Syntun verilerine göre:
-
Toplam satış hacmi %12 arttı
-
Geçen yıl bu oran %20 idi
Bu tablo, online alışverişte bile ivme kaybına işaret ediyor.
Pekin’den destek sözü, piyasadan temkinli yorumlar
Çinli yetkililer, 2026 için iç talebi destekleyecek yeni politika adımları vaat ediyor. Maliye Bakanlığı, ultra uzun vadeli özel devlet tahvilleri ihraç ederek ulusal güvenlik, ekipman yenileme ve tüketim malları takas programlarını finanse etmeyi planladığını açıkladı.
Ancak analistler, henüz gerçek anlamda güçlü bir teşvik paketi açıklanmadığı görüşünde.
eToro’dan piyasa analisti Zavier Wong, şu değerlendirmeyi yaptı:
“İstihdam görünümü ve ücret artışları net biçimde iyileşmeden, tüketimde anlamlı bir toparlanma yaratmak zor.”
“Yapısal reformlar şart”
Cornell Üniversitesi’nden Prof. Eswar Prasad, Brookings Enstitüsü’nde yayımlanan yazısında, Çin’in büyüme modeline dair sürdürülebilirlik kaygılarını dile getirdi.
Prasad, işgücü piyasasını destekleyecek reformlar, sosyal güvenlik ağının güçlendirilmesi ve özel sektörün önünün açılması gerektiğini vurguladı:
“Hükümet ne yapılması gerektiğini biliyor ancak aciliyet duygusu zayıf ve somut adımlar için net bir takvim yok.”
Kasım ayında kent işsizlik oranı %5,1 ile sabit kalırken, genç işsizliği %17,3 gibi yüksek bir seviyede bulunuyor.
Büyüme hedefi ihracatla tutuluyor
Tüm bu zayıflıklara rağmen Çin ekonomisi, ABD dışındaki pazarlara yapılan ihracattaki artış sayesinde yaklaşık %5’lik resmi büyüme hedefini tutturmaya yakın görünüyor.
Kasım ayında Çin’in ticaret fazlası 1,1 trilyon dolarla rekor kırdı. Bu rakam, 2024’ün tamamındaki 992,2 milyar dolarlık rekoru yalnızca 11 ayda aşmış oldu.
Ancak bu durum, Çin’in ihracata aşırı bağımlılığı ve yuanın değer kaybı yoluyla rekabet gücü sağlaması konusunda endişeleri artırıyor.
IMF Başkanı Kristalina Georgieva, Çin’e iç tüketime dayalı büyümeye daha hızlı geçiş çağrısı yaptı.
Asya piyasaları Çin verileriyle geriledi
Zayıf Çin verileri, Asya-Pasifik piyasalarında satış baskısı yarattı:
-
Güney Kore Kospi %2,16, Kosdaq %1,17 düştü
-
Japonya’da Nikkei 225 %1,3 gerilerken, Topix %0,27 kayıp yaşadı
-
Hong Kong Hang Seng %0,79 düştü
-
Çin ana karasında CSI 300 yatay seyretti
ABD’de ise cuma günü S&P 500 ve Nasdaq’ta yaşanan geri çekilme, özellikle yapay zekâ hisselerinde satışları hızlandırdı.
Kaynak: Reuters / CNBC
Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]
