BİST’te Eylülde Yeni Kurallar Dönemi

İki aydır hızlı bir yükseliş dönemi yaşayan ve yüzde 30 değer kazanan Borsa İstanbul eylül ayından itibaren yeni kurallarla işlem görecek.
Yabancı yatırım kuruluşları uzun süredir, BİST’teki “açığa satış yaşağı”nın kaldırılması yönünde ısrarcıydılar. Sonunda açığa satış yasağı kalktı.
Ayrıca Borsa’da “devre kesici” kuralları da değişti.
Pay geri alımları kurallarında da değişikliğe gidildi
Son olarak “endekse dahil olacak hisseler”in seçiminde de yeni kurallar geldi.
Henüz sonuçlanmamış bir başka önemli konu hakkında da duyuru yapıldı: T+1 takas süresine geçilmesi.

Açığa Satış
23 Mart’tan beri yürürlükte olan açığa satış yasağı 29 Ağustos’ta dolan sürenin uzatılmayışıyla kalkmış oldu.
Böylece BIST 50 endeksine dâhil hisse senetlerinde açığa satış yapılabilmesinin önü yeniden açıldı. Borsa İstanbul’un yaptığı değişikliklerden birisi de açığa satış yapılabilen işlem sıralarında seans sonuna kadar yukarı adım kuralının uygulanmasında esas alınan BIST 100 Endeksi’ndeki düşüş değerini de yüzde 3’ten yüzde 2’ye indirmesi oldu.
Borsada uzun bir yasaklanma dönemi sonrası 2025 itibarıyla BIST 50 endeksine dâhil hisseler için izin verilen açığa satış işlemlerinin ömrü yaklaşık 3 ay sürmüş ve 23 Mart’ta SPK tarafından uygulamaya alınan bazı tedbirler kapsamında yeniden yasaklanmıştı.

Pay Geri Alımları
Bunların yanı sıra Eylül ayı ile birlikte halka açık ortaklıkların pay geri alımlarının kolaylaştırılması ve kredili sermaye piyasası işlemlerinin devamı süresince özkaynak oranının esnetilmesi uygulamaları da sona erdi. Borsa İstanbul’un yaptığı düzenlemeler 1 Eylül Pazartesi gününden itibaren geçerli olacak.

Endekse dâhil olacak hisselerin seçiminde yeni kural seti
Borsa İstanbul’da son yıllarda özellikle BIST 100 endeksi kapsamındaki şirketlerde yaşanan önemli değişiklikler sonrası yönetim değişimleri sınırlayacak şekilde kural setini güncelledi.
Borsada işlem gören şirketlerin günlük ortalama işlem hacimleri ve fiili dolaşımdaki paylarının piyasa değerlerine göre endekslere dâhil olan ya da çıkarılan hisse senedi sayısı, son yıllarda BIST 100 endeksinin her dönemde yüzde 10’unun değişmesine neden oluyordu.
Borsa İstanbul’un 27 Ağustos itibarıyla uygulamaya aldığı kural değişikliklerine ilişkin duyurusunda gerekçelerden birisi olarak da “dönemsel değişikliklerde BIST 100 ve BIST Katılım 100 endekslerine giriş-çıkışların azaltılması”nı gösterdi.
Son yapılan düzenleme ile BIST 100 Endeksi dönemsel değerlemelerinde kullanılan günlük ortalama işlem hacmi ve düzeltilmiş fiyat verilerinde geriye doğru altı ay olan değerleme süresi geriye doğru 12 aya çıkarıldı.
Bu düzenleme sonrası endeks değerleme listesine girecek şirket sayılarındaki oynaklık azalacak ve halka arz edilen şirketlerin BIST 100 Endeksi’ne girebilmeleri için gereken süre de 12 aya çıkmış olacak.
Bunun yanı sıra dönemsel değerlemelerde kullanılan sıralanmış payların seçiminde kullanılan ve halen 95-105 olan alt ve üst sıralar 90-110 olarak değiştirilerek havuzun büyütülmesi sağlandı.
Ayrıca BIST 500 Endeksi, BIST TUM ve BIST TUM-100 endekslerinde Piyasa Öncesi İşlem Platformunda işlem gören payların kapsamdan çıkarılması ve endekste yer alacak payların seçiminin Yıldız Pazar, Ana Pazar ve Alt Pazar sıralamasıyla yapılması öngörüldü.
Buna bağlı olarak da QNB Bank ve Türkiye Kalkınma Bankası başta olmak üzere 17 hisse senedi endekslerden tamamen çıkarılmış oldu.

T+1 Takasına Geçiş
BİST’ten yapılan bir başka duyuruda ise mevcut T+2 takasından T+1 takasına geçiş için yapılan duyuruda geçiş tarihi 2026 sonu olarak bir kez daha belirtildi. Duyuru şöyle:
Üyelerimizin ve piyasa paydaşlarının T+1 geçişte gerekli çalışmaların tamamlaması için hedeflenen 31 Aralık 2026 tarihine kadar azami seviyede uyum sağlaması sağlıklı bir geçiş için önem arz etmektedir.
Bu nedenle her kurumun kendi iç süreçlerini titizlikle gözden geçirmesi büyük önem taşımaktadır. Bu süreç, yalnızca teknik bir dönüşüm değil, aynı zamanda sermaye piyasamızın uluslararası standartlara uyumunu güçlendiren stratejik bir adımdır.