22-26 Ocak haftasında bir önceki haftaya göre öncü Asya borsaları karışık kapandı, Avrupa ve ABD yükseldi. BİST100 haftayı %4,4 artışla tamamladı. Dolar endeksi DXY haftalık bazda değer kazanırken, EURUSD paritesi %0,4 değer kaybetti. ECB’nin faizi sabit bırakması ve Başkan Lagarde’nin faiz indirimi için yaz aylarına işaret etmesine rağmen Euro Bölgesinde tüketici güvenindeki zayıflığın sürmesi ve ABD ekonomisinden gelen güçlü işaretlerle Euro zayıfladı. Dolar/TL kuru 30,22 ile haftalık %0,1 artışla kapandı. ABD 10 yıl vadeli tahvil faizi hafif yükselirken, spot ons altın %0,5 geriledi, Brent petrolün varil fiyatı artan jeopolitik gerilimlerle %6,35 artışla 83,55 dolara yükseldi. Türkiye’nin 2-yıl vadeli tahvil faizi haftalık 0,85 yüzde puan artışla %43,2 seviyesine yükseldi. İsveç’in NATO üyeliğinin TBMM’den kabulünün ardından ABD Dışişleri Bakanlığının Türkiye’ye F-16 satışını onaylaması Türkiye’nin risk primine olumlu yansıdı, 5 yıl vadeli CDS primi 320 baz puanın altına geriledi.
Türkiye’de TCMB politika faizini %45’e yükseltti, enflasyon görünümünün izlenerek gerektiğinde sıkılaştırmanın gözden geçirileceği belirtildi. Ocak ayı verilerine göre tüketici ile hizmet ve inşaat sektörlerinde güven arttı, perakende ticarette ve reel kesim güveninde hafif zayıfladı, imalat sektöründe kapasite kullanım oranı hafif düştü. Brüt rezervler 138 milyar dolara, swap hariç net rezerv açığı 28,3 milyar dolara, TCMB net dış varlıkları 25,5 milyar dolara geriledi. Ticari kredilerdeki yavaşlama sürdü.
S&P Global PMI Ocak ayı ilk tahminlere göre Almanya ve Fransa dışında Euro Bölgesinde ekonomik aktivite iyileşti, ABD ve İngiltere’de hizmetler büyüdü, imalatta daralma sürdü.
ABD’de FED’in dikkate aldığı çekirdek PCE enflasyonu Aralıkta yıllık %2,9’a yavaşladı.
Yeni Haftada Veriler Ne Söyleyecek?
29 Ocak – 2 Şubat 2024 haftasında;
Bu hafta gözler öncelikle Çarşamba açıklanacak FED politika faiz kararında olacak, beklenti %5,5 olan borç verme faiz oranının değişmeyeceği yönünde. Cuma günü açıklanacak Ocak ayı ABD tarım dışı işsizlik oranının hafif artışla %3,8’e yükselmesi bekleniyor. Küresel mal üretimi öncü verilerinden S&P Global imalat PMI Ocak ayı verileri takip edilecek, öncü göstergeler gelişmiş ekonomilerde imalat sektörlerinin daraldığını gösteriyor. İngiltere Merkez Bankası faiz kararını Perşembe açıklayacak, %5,25 ile sabit kalması bekleniyor. Euro Bölgesinde GSYH’nin 4Ç2023’te bir önceki çeyreğe göre %0,1 daralması, Almanya’da %0,3 daralması bekleniyor. Bir diğer önemli veri de Euro Bölgesi çekirdek TÜFE, Ocakta yıllık %3,4’e hızlanması bekleniyor.
Türkiye’de Ocak ayı İSO imalat PMI, SAMEKS hizmet ve sanayi endeksleri, ekonomik güven endeksi, dış ticaret ilk tahminleri; Aralık ayı turizm ve hizmet üretici fiyat enflasyonu verileri takip edilecek.
ABD’de Ocak ayı ortalama saatlik ücretler, Michigan tüketici güven endeksi; Aralık ayı fabrika satışları, yeni iş olanakları açıklanacak.
Euro Bölgesinde Ocak ayı tüketici güven endeksi açıklanacak. Almanya’da Ocak ayı TÜFE ile Aralık ayı perakende satışlar, işsizlik oranı izlenecek.
Yakın ve Orta Vadeli Riskler
- Jeopolitik Riskler… Türkiye’nin Kuzey Irak ve Kuzey Suriye’ye yönelik operasyonları, İsrail’in Gazze saldırılarının paralelinde füze saldırılarıyla Irak, İran, Lübnan, Pakistan, Suriye ve Yemen savaşın içine çekiliyorlar. ABD-Çin gerginliği ve Ermenistan-Azerbaycan savaşı riskleri canlı kalmaya devam ediyor.
- Siyasi Risk… Mart 2024 seçimlerinin ardından mevcut ekonomi yönetimi ve ortodoks para politikasının korunacağına dair endişeler döviz ve altına yönelik talebi canlı tutarken, yasakların tekrar gündeme gelebileceği risklerini doğuruyor. OVP’ye göre Türkiye ekonomisinin 2024’te %4’e yavaşlayacağı bekleniyor ki bu vergi gelirlerinde düşüş riskini artırıyor. OVP’ye göre 2023 bütçe açığı 1,6 trilyon TL öngörülürken 1,4 trilyon TL açıkla yıl tamamlandı, 2024 bütçe açığı öngörüsü 2,7 trilyon TL. Bütçe disiplinine yönelik riskler ve artan borçlanma gereğini de dahil ettiğimizde 2024 yılında enflasyon ve kur baskısının korunacağını, mali sıkılaşmanın süreceğini tahmin ediyoruz. TCMB Başkanı Gaye Erkan ile ilgili basına sızan haberler ve yerine Cevdet Akçay’ın getirileceği söylentileri de para girişi açısından olumsuz.
- ABD Seçimleri… 20 Ocak 2017 – 20 Ocak 2021 dönemi ABD 45. Başkanı Donald Trump ele avuca sığmayan bir lider. Yeniden başkan seçilmesi halinde neler yapabileceğini kestirmek zor.
- Tedarik Maliyetleri… Kızıldeniz’de gemilere yapılan saldırılar, rotaların uzamasına ve maliyetlerin artmasına sebep olarak deniz ticaretini olumsuz etkiliyor.
- Dış Talep Daralması… İhracat iklimindeki olumsuz tablo Türkiye’de istihdamı aşağı çekti, bütçe açığını rekor seviyelere taşıdı. Henüz dibi görmedik.
- Faiz Riski… FED ve ECB’nin kısa vadede faiz düşürmeyecek olmaları yurtdışı borçlanma maliyetlerini baskılıyor.
- Fiyat Riski… Rusya-Ukrayna savaşının devam etmesiyle Rusya’ya yönelik yaptırımların genişletilmesi Türkiye’de reel sektörün nakit akışında aksaklıklara sebep olurken, enflasyonda yukarı, üretim ve ihracatta aşağı yönlü baskılar harcanabilir geliri aşağı çekiyor.
- Finansal İstikrar Riski… Çin’de gayrimenkul sektörü yüksek finansal risk taşıyor.
- Sağlık ve Geçinme Riski… Virüslerin artarak yayılmaya devam etmesi ve fiyat baskılarındaki artış yaşam maliyetlerini yukarı çekerken açlık ve yoksulluğun derinleşme riskini artırıyor.
Dr. Fulya Gürbüz – vegaportfoy.com