ANALİZ:  Temmuz Sanayi Üretimi “Yavaşlama devam ediyor diyor”

TÜİK verilerine göre mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış Temmuz ayı imalat sanayi üretimi %0,5 aylık büyüme (Haziran %-3,4, Mayıs %+2,0) kaydetti. İmalat sektöründe en çok oynaklık gösteren kalemleri dışladığımızda bu rakam %1,7 (Haziran %-3,5, Mayıs %+1,3) ile daha güçlü. Takvim etkilerinden arındırılmış endeks ise yıllık %-5,1 (Haziran: %-7,2, Mayıs: %-0,4) sert daralma bölgesinde seyretmeye devam ediyor.

Son 4 aydır üretim rakamlarında bayram dönemi köprü günleri kaynaklı oynaklık görüyoruz. TÜİK mevsimsellik ve takvim etkisini düzeltirken bayram tatili ile hafta sonu arasında kalan köprü günlerini düzeltmeye dahil etmiyor. Oysa izin kullanımı yoğun olan bu günlerde üretim yaz sezonunda %40 kadar daralabiliyor.

Haziran ayında imalat sanayi üretimindeki %3,4 aylık daralmanın 2,6 yüzde puanının köprü günü etkisinden kaynaklandığını tahmin ediyoruz. Dolayısıyla Temmuz ayındaki %0,5 aylık büyüme, köprü günü etkisini düzelttiğimizde %2,0 aylık daralmaya dönüşüyor. Köprü günü düzeltilmiş endeks son dört aydır kesintisiz daralıyor.

Köprü günü düzeltilmiş veri Temmuz ayının İSO imalat PMI (47,2) endeksindeki daralma sinyali ve üçüncü çeyrekte beklentilerimiz ile uyumlu. Ekonomide belirgin bir yavaşlama görüyoruz.

Köprü günü olan aylarda alt sektörlerin mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış aylık büyüme oranlarını çok anlamlı bulmuyoruz. Sektör seviyesinde köprü günü düzeltmesi yapmadığımız için sektörlerin yakın dönem üretim performansını son üç ayın birikimli büyüme oranlarına bakarak inceliyoruz. Böyle baktığımızda giyim (%9,1), tütün (%4,6), beyaz eşyayı içeren elektrikli teçhizat grubu (%4,4) ve deri (%3,0) sektörlerinde pozitif ayrışan bir büyüme, bilgisayar-elektronik-optik ürünler (%-11,6), ecza (%-8,7), içecek (%-8,2), ağaç-mantar (%-6,4), kauçuk-plastik (%-3,5), motorlu kara taşıtları (%-3,2), kağıt (%-2,1) ve gıda (%-2,1) sektörlerinde negatif ayrışan sert bir daralma görüyoruz.

İmalat PMI (47,8), kapasite kullanımı ve reel sektör güven endeksi gibi Ağustos ayı verileri ekonomideki daralmanın devam edeceğini gösteriyor. Ekonomideki daralmada sıkı para politikası ile iç talebin yavaşlaması daha etkili. İhracat iklim endeksi (51,3) Ağustos ayında genişleme bölgesinde kalmaya devam ediyor.

Ağustos ayı sektörel PMI alt detayları daralmanın genele yaygın olduğunu teyit ediyor. Üretim ve yeni siparişler izlenen 10 sektörün tamamında daralırken istihdam 10 sektörün 8’inde daralıyor. Üretim ve siparişlerde en sert daralmayı tekstil, ana metal (demir-çelik), kara-deniz taşıtları (otomotiv ve gemi) ve elektrikli-elektronik ürünler (beyaz eşya dahil) gruplarında görüyoruz. Diğer yandan ihracat siparişlerinde artış sinyali veren tek sektör elektrikli-elektronik ürünler.

Temmuz ayı öncü verileri ile ekonomik büyüme tahminimizi %3,4’ten %3,1’e çekmiştik. Beklentimize uygun gelen sanayi üretim verileri sonrasında tahminlerimizde bir değişikliğe gitmiyoruz.

Serhat Gürleyen, Araştırma Direktörü

Dağlar Özkan, Ekonomist, İş Yatırım