DÜZELTME: ANALİZ: Cari  açık daralıyor, risk erken faiz indirimi

Ağustos’ta net hata noksan kaleminden giriş değil, çıkış raporlandı. FÖŞ özür diler

 

 

Ağustos ayında $4.32 milyar fazla veren cari denge, Mehmet Şimşek’in yönettiği Ekonomik İstikrar Programı’nın en başarılı yönü diyebiliriz. Üstelik, yıllık cari açıkta daralmanın tek nedeni turizm de değil, ticaret açığı da Y/Y kayda değer bir küçülme gösterdi.  Yabancı doğrudan yatırımlar ve dış krediler Ağustos ayında zayıf seyretti. Öte yanda, tarihte çok kez görüldüğü gibi net hata-noksan kaleminden girişler TCMB FX rezervlerinin artışı ve kur istikrarını destekliyor.  Enerji fiyatlarının hızla yükselmesi türü dışsal şoklar dışında, kış aylarında döviz kıtlığından kaygılanmak için neden yok.

Şimdi geçelim analizlere:

Vakif Yatırım araştırma notuna göre, 2023 yılı Ağustos ayında 489 milyon dolar fazla veren cari işlemler dengesi bu yıl Ağustos’ta 4.32 milyar dolar fazla verdi (piyasa  beklentisi: 4.2 milyar dolar). İhracat performansının Temmuz’da belirginleşmesinin ardından Ağustos’ta %3’lük sınırlı bir artış  kaydederken, ithalattaki yıllık gerileme %13 oldu. Böylece dış ticaret açığı geçen yıla göre %59 gerileyerek cari işlemler dengesine  olumlu katkıda bulundu.

 

Diğer yandan ödemeler bilançosunun aktif tarafını oluşturan en önemli ikinci kalem olan net hizmet  gelirlerinin yıllık bazda yükselişi %2.4 ile sınırlı kaldı.

Çekirdek cari işlemler dengesi olarak ifade edilen enerji ve altın hariç cari işlemler dengesine bakıldığında, altın ithalatına getirilen kısıtlamaların etkisiyle bir süredir gördüğümüz daralmanın devam ettiği ancak Ağustos’ta belirgin bir yavaşlama kaydettiği dikkat çekiyor. Net altın ticareti 2023 yılı Ağustos’ta 3 milyar dolar açık verirken bu yıl aynı dönemde 750 milyon dolar açık verdi. Enerji ithalatındaki yıllık %20’lik gerilemeyle birlikte enerji ve altın hariç cari işlemler dengesi ise 9 milyar dolar fazla verdi. Geçen yıl bu rakam 7 milyar dolar seviyesindeydi. Ağustos bilançosunda cari işlemler serisine geçmişe yönelik aşağı yönlü revize gelmesiyle birlikte 12 aylık kümülatif toplamda cari işlemler açığı 15 milyar dolardan Ağustos’ta 11.2 milyar dolara geriledi.

Geçici dış ticaret istatistiklerine göre Eylül ayında ihracat performansının gerilediği ithalatın gerileme hızında bir miktar yavaşlama  olduğu dikkat çekiyor. Dış ticaretteki bu görünümü Eylül ayında hizmet gelirlerinin bir miktar sınırlayabileceğini düşünüyoruz. Ayrıca TCMB’nin ortodoks politikalarının devam ettiği, dolayısıyla iç talebin gerilediği ortamda cari işlemler dengesindeki daralmanın üçüncü çeyrekte ivme kaybetse de devam edebileceğini düşünüyoruz.

 

İş Bankası:  Kredi girişi zayıf, yabancı doğrudan yatırım azaldı

Doğrudan yatırımlar kaleminde Ağustos’ta 62 milyon USD ile Mart ayından bu yana ilk kez sermaye çıkışı kaydedildi. Bu dönemde yurt içi yerleşiklerin yurt dışında net varlık edinimi 559 milyon USD olurken, yurt dışı yerleşiklerin yurt içine yönelik net sermaye yatırımları 261 milyon USD ile son 5 ayın en düşük düzeyinde gerçekleşti. Ağustos’ta yurt dışı yerleşiklerin net gayrimenkul alımları da 201 milyon USD ile Temmuz’a göre bir miktar yavaşladı.

Bu dönemde efektif ve mevduatlar kaleminde 1,8 milyar USD düşüş gerçekleşti. Krediler kaleminde de net sermaye çıkışı 292 milyon USD ile Ocak 2023’ten bu yana en yüksek düzeyinde kaydedildi. Ağustos’ta bankacılık sektörü ve genel hükümet yurt dışına sırasıyla net 626 milyon USD ve 133 milyon USD geri ödeme gerçekleştirirken, diğer sektörler yurt dışından net 561 milyon USD borçlandı. Bu dönemde 12 aylık kümülatif verilere göre uzun vadeli borç çevirme oranı bankacılık sektöründe %144,7, diğer sektörlerde %105,4 oldu.

Şeker Yatırım uzmanları ise şunu kaydetti:

 

Sıcak para girişlerinin kademeli olarak zayıfladığını ve 12 aylık ortalamaların altında gerçekleştiğini  görüyoruz. Bununla birlikte, döviz kurlarında stabil ortam ve yüksek faiz getirisi portföy  yatırımlarını hala cazip kılıyor. Özellikle ara kazanç ticaretinden (carry trade) yararlanmak isteyen sermaye akımları doğrudan yabancı yatırım yerine portföy yatırımları girişini tetiklemiştir. Para politikasındaki sıkı duruş bir süre daha devam ederse, düşük büyüme-enflasyon ve cari açık döngüsü tamamlanacaktır. Enflasyonda hedeflenen iyileşme başlamadan gelecek bir faiz indirimi endişesi hem ara kazanç sermaye girişlerini yavaşlatmaya hem de Dolar/TL kurundaki yukarı yönlü oynaklığı arttırmaya başlamıştır. Özellikle son çeyrekte, küresel merkez bankaları para politikasındaki ayrışma nedeniyle risk iştahı karışık bir seyir izleyecektir.