ANALİZ: Bireylerin döviz mevduatı artışa geçti, TCMB şirketlere doğrudan forward imkanı açtı

Yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı bir haftada 3 milyar 963,60 milyon dolar artış gösterdi.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan verilere göre, bir önceki hafta 183 milyar 692,6 milyon dolar olan yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı 7 Nisan ile sona eren haftada 187 milyar 647,20 milyon dolara geldi.

Gerçek kişilerin döviz mevduatları bir önceki haftaya göre 1 milyar 246,40 milyon dolar artarak 111 milyar 990,30 milyon dolar, tüzel kişilerin döviz mevduatı 2 milyar 717,30 milyon dolar artarak 75 milyar 657 milyon dolar oldu.

Yurt içi yerleşiklerin parite etkisinden arındırılmış toplam yabancı para mevduatı 3 milyar 152 milyon dolar arttı. Parite etkisinden arındırıldığında gerçek kişilerin döviz mevduatları 567 milyon dolar artarken, tüzel kişilerin döviz mevduatları 2 milyar 585 milyon dolar yükseliş gösterdi.  Gerçek kişilerin DTH’ları uzun süredir düşüyor, yükselen TL mevduat faizi sayesinde TL mevduata dönüyordu. Geçen haftaki veriye göre KKM’ye giriş sürerken, bireysel DTH’ların azalması dikkat çekti ve seçim öncesi belirsizliğe karşın yastık altı dövize talep olarak da yorumlanabilir.

Euro/dolar Türkiye’de günlük %0.7 artışla 21.40  rekoruna yükselirken, yarım dolar ve Euro’dan oluşan Kur Sepeti de bugün %0.35 civarında yükseliyor. TCMB’nin döviz kurunu seçim öncesi sabit tutma hedefinde zorlandığı ya da döviz talebini dengelemek için TL’in bir miktar değer kaybına göz yumduğu söylenebilir.

Aşırı ısınan ekonominin yüksek ithalat talebi yarattığı, banka ve özel sektörün ise  YEM ve seçim berlisizliği yüzünden yurtdışı finansmana erişimde zorlandığı gelen bilgiler arasında. Bir başk deyişle, Şubat itibarıyla yıllık $55 milyara yaklaşan cari açığı büyük ölçüde TCMB FX rezervlerinden finanse ediyor. Son haftalarda bireylerin sistem dışında tutmak için spot döviz talebi de artmış olabilir.

TCMB kambiyo sistemini kitledi

TCMB çareyi döviz pazarını özel sektöre tamamen kapatarak, tüm işlemleri kendi nezdinde kontrollü ve izne tabi olarak gerçekleştirmekte buluyor.

Dün ParaAnaliz’de yer alan haberde, Reuters bankaların TCMB’nin fiilen uygulamaya soktuğu sisteme tepkisini satırlarına taşıdı:

Bankacılar: “ (TCMB) Benim sayemde sağladığın ucuz finansman ile benim istediğim alana kredi ver, istemiyorsan kaynağı Hazine tahvili olarak iade et” (diyor).

Ancak bankaların kısa vadeli kredi için uzun vadeli TL tahvil tutma konusundaki isteksizliği o kadar yüksek ki cezai şart olan üç kat döviz mevduatını tahvil yerine TCMB’ye park etmek isteyen banka bile oldu. TCMB bu talebi Cuma günü bankalara gönderdiği bir yazı ile reddetti ve sadece tahvil kabul edeceğini belirtti.

TCMB’nin bu yıl içinde kredilerde attığı en belirgin adımlardan biri, TCMB kaynaklarından finanse edilen döviz cinsi reeskont kredilerini net ihracat ve yüzde 70 döviz bozdurma şartları bulunan TL cinsi reeskont kredilerine yöneltmesi oldu.

Yılbaşında toplam tutarı 5 milyar TL olan TL cinsi reeskont krediler 90 milyar TL’ye yaklaştı.

TCMB bugün  de şirketlerin kur riskinden kaynaklanan türev döviz taleplerini asgariye indirmek için yeni bir imkan oluşturdu.

Foreks Haber’e göre: TCMB’den bankalara gönderilen ve Foreks Haber tarafından görülen yazıda, uygulanmakta olan para ve kur politikası çerçevesinde kullanılan araç çeşitliliğinin artırılması amacıyla, Türk lirası uzlaşmalı vadeli döviz satım işlemlerinin işlem yapmak isteyen bankalarla doğrudan gerçekleştirilebilmesine karar verildiği belirtildi.

İşlemlerin vadesinde Türk lirası ve döviz tutarlarının karşılıklı değişimi yapılmaz, bunun yerine tutarlar Türk lirası olarak netleştirilecek. Netleştirme işlemi bankalara/bankalardan vade tarihinde kur farkından doğacak farkın ödenmesi/tahsil edilmesi şeklinde yapılacak.

Buna göre;

İşlem kurunun vade tarihinde ilan edilen TCMB gösterge niteliğindeki ABD doları/Euro döviz alış kurundan büyük olması halinde, kur farkı ile işlem miktarının çarpılması sonucu elde edilecek Türk lirası tutarı TCMB tarafından tahsil edilecek; işlem kurunun vade tarihinde ilan edilen TCMB gösterge niteliğindeki ABD doları/euro döviz alış kurundan küçük olması halinde ise kur farkı ile işlem miktarının çarpılması sonucu elde edilecek Türk lirası tutarı TCMB tarafından ödenecek.

İşlem kuru ile vade tarihinde ilan edilen TCMB gösterge niteliğindeki ABD doları/euro döviz alış kuru arasında fark olmaması halinde herhangi bir ödeme/tahsilat yapılmayacak.