Bir zamanlar sağımda solumda, kafede, markette, müşteri ziyaretinde tek merak edilen konu kripto paralar idi. Son zamanlarda ise, kripto paraların yerini Türk hisse senetleri aldı. Enflasyonun şirazesinden çıktığından bu yana, borsayı güvenli liman olarak gören yerli yatırımcı, yabancı satarken (2022’de $4 milyar) hatta patron bile satarken, sanki yarın hiç yokmuş ya da roketin yakıtı hiç bitmeyecekmiş gibi hisse senedi aldı.
Hatta, bazı senetlere o kadar çok hücüm edidi ki, son 2 yılda fiyatı 50 kat, piyasa değeri defter değeri oranına göre (yani bilançosunun kaç katı ile işlem gördüğüne) 45 kat artan hisse senetleri bile gördük. Hâl böyle olunca, King oyununu bilenlerin hatırlayacağı gibi Rıfkı, maalesef finansal okuryazarlığı az ve sürü psikolojisi ile hareket eden küçük yatırımcıya kaldı. Borsa İstanbul ana endeksi dün %5 düşünce devre kesiciler devreye girdi. TCMB’nin liralaşma stratejisini faiz artırmak yerine makroihtiyati tedbirler kapsamında ele alması ve bilançosunda yabancı para ağırlığı fazla olan bankalara getirilen daha fazla devlet tahvili tesis etme yükümlülüğü sonrasında banka finansalların yaşanacak tahribata paralel bankacılık endeksinde günü %7′ kayıpla tamamladı. Biraz daha somutlaştırmak gerekirse, ana endeksin sene başına göre performansı % -14 ; bankacılık endeksinin ise % – 20 oldu.
USDTRY kurunun ise 18,80 seviyesinin kıyısında kamu desteği ile göreceli sakin seyrini korumaya devam ettiği görürken, EURUSD paritesi, yarın açıklanacak TÜFE enflasyonunun beklentiyi karşılayamayacağı iyimserliği ile 1,08 seviyesinin kıyısına kadar ilerledi. Bu noktada iki önemli unsura değinmek isterim. EUR dolar karşısında son 7 ayın zirvesine yükselirken, TL’nin dolar karşısında adım adım her gün değer kaybetmesi ile EURTRY kuru 20,20 seviyesine yükselerek KKM’nin açıklandığı meşhur 20 Aralık 2021 tarihinden bu yana en yüksek seviyeye geldi. TL’nin (1/2 USDTRY + 1/2 EURTRY)’den oluşan sepet bazında değeri 19,50 seviyesini test ederek tüm zamanların zirvesi olan 19,54’ün iyice kıyısına kadar gelmiş oldu!
Küresel mali piyasalarda ise temkinli iyimser seyir dün de devam etti. Avrupa endeksleri, yukarıda da değindiğim üzere bugün açıklanacak ABD TÜFE verisi öncesinde dünkü günü %1’in üzerinde yükselişle tamamlarken, iyimserlik ABD borsalarında da sirayet etti. Teknoloji hisseleri önderliğinde ABD borsaları geceyi %2’ye yakın yükselişle tamamladı. ABD’de TÜFE enflasyonunun bugün Kasım ayında açıklanan %7,1 seviyesinden Aralık ayında %6,5 seviyesine gerilemesi bekleniyor. Olumlu bir veri, piyasalarda var olan iyimserliği daha da körükleyebilir. Böyle bir durumda, 1,0740 seviyesindeki teknik bölgenin üzerine yerleşmeye çalışan EURUSD paritesinde bir sonraki hedef 1,1025 seviyesi olarak görünürken, doların piyasa kuru olan seper DXY cephesinde ise uzun bir süredir konuştuğumuz 102 seviyesi potaya girecektir.
Kıymetli madenler cephesinde ise son günlerde anlamlı bir hareket göremiyoruz. Daha doğru bir yaklaşımla, bir sonraki hareket için (1,880 dolar civarında) bugün açıklanacak TÜFE verisi beklenirken, altın gümüş rasyosunda altının elinin kuvvetlendiğini not etmek gerekiyor. İyimser tabloda altının ons fiyatında yukarıda 1,897 ve 1,964 dolar seviyelerinin radar menziline gireceğini öngörüyoruz. Güvenli liman ihtiyacının azalması durumunda gemilerin limanı (doları) terk edeceklerini unutmamak gerekiyor. Böyle bir durumda, geriye kalan her şeyin değer kazanması hâlinde Kasım ayından bu yana 16-17bin dolar bandında olan Bitcoin’in de ayağa kalkması gerekeceğini düşünüyoruz!
Dün Türkiye cephesinde açıklanan Kasım ayı ödemeler dengesi istatistiklerine göre, cari işlemler dengesi aylık bazda 3,67 milyar dolar açık verirken, yıllıklandırılmış cari açık 44,99 milyar dolar seviyesine yükseldi. Geçen yılın aynı döneminde bu rakam sadece (yıllıklandırılmış) 7,3 milyar dolar idi. Elbette, cari açığın fitilini ateşleyen Ukrayna savaşı ardından şirazesinden çıkan enerji fiyatları ve artan altın ithalatı olurken, TL’nin ultra negatif reel getirisi nedeniyle ekonominin biraz da gerçek dışı bir şekilde büyümesinin getirdiği talep de göz ardı edilmemelidir.
Ödemeleri dengesi, yurtiçi yerleşikler ile yabancıların o dönem ait yaptıklar mal, hizmet, transfer ve para hareketlerinin akım tablosudur. Cari işlemler dengesi (mal, hizmet ve transfer) ile finans hesabı (para) olmak koşulu ile iki kalemden oluşur. Bu iki alt kalemin toplamı ülkenin o döneme ilişkin rezerv değişimini verir. Genellikle, bu iki kalemin toplamı gereken denkliği sağlamadığından araya bir de uyarlama hesabı girer ki ona da net hata ve noksan diyoruz. Bu rakamın da sıfır etrafında dolaşması beklenir. Lâkin, net hata ve noksan kalemi Kasım ayında azalmakla birlikte 0,9 milyar dolar fazla vermiş. 2022 yılının ilk 11 ayında net hata ve noksan kalemi 22,3 milyar dolar fazla vererek (diğer kanallardan para girişi) cari açığın finansmanında önemli bir rol oynamış.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, CDS risk priminin 500 seviyesinin etrafında salınmasının da yardımı ile 2023 yılı dış finansman programı çerçevesinde dolar cinsi, 2033 vadeli eurobond ihracına çıktı. Piyasa kulislerinden gelen habere göre, bu ihraca özellikle Suudi Arabistan ve Katar cephesinden ilgili gelebileceği konuşulurken satış miktarının normal ihraçların üzerinde olabileceğini ve getiri oranının ise %10 seviyesinin hemen altında olması bekleniyordu. Açıklanan rakamlara göre, Hazine, %9,75 faiz oranı ile 2,75 milyar dolar borçlandı.
Yeni gün başlangıcında ise, Avrupa ve ABD borsalarında dün esen ılık rüzgârlarında Pasifiğin diğer tarafına da ulaşması bekliyorduk. Lâkin, KKTC saati ile 15:30’da açıklanacak enflasyon verisi öncesinde Asya borsalarının defansif bir duruş izleyerek hafif de olsa gerilediklerini not etmek gerekiyor. Japonya Merkez Bankası (BoJ) gelecek hafta düzenlenecek olağan para politikası kurulu toplantılarında parasal gevşemenin yan etkilerini gözden geçirecek ve getiri eğrisindeki bozulmaları düzeltmek için ek adımlar atabileceği yönünde Reuters haberi ile YEN’in de dolar karşısında 131,50 seviyesine gelerek değer kazandığını not edelim.
ABD’de Haziran ayında %9,1 seviyesine yükselerek son 40 yılın zirvesini test eden tüketici enflasyonu, FED’in almış olduğu önlemler ile soğumaya başlayarak Kasım ayında %7,1 seviyesine geriledi. Bugün açıklanacak manşet verinin yıllık bazda %6,5 ; çekirdek enflasyonun ise %5,7 seviyesine gerilemesi bekleniyor. Enflasyon verisinin yanı sıra, her hafta Perşembe günü açıklanan TCMB ve BDDK’nın haftalık para ve banka istatistiklerini de irdeleyeceğiz.
iktisatbank.com