Dünya Ekonomisi
Kırılgan Dünya Ekonomisi, İsrail-Hamas Savaşıyla Yeni Bir Krizle Karşı Karşıya
Ortadoğu'da bir savaş, dünya ekonomisi "sürünmekte" olduğu bir dönemde enflasyonu dizginleme çabalarını karmaşıklaştırabilir.
Uluslararası Para Fonu (IMF), küresel ekonomik toparlanmanın hızının yavaşladığını ve bu uyarıyı, zaten birkaç yıl süren üst üste gelen krizlerin dünya ekonomisini sarsmış olduğu bir dönemde, Orta Doğu’da yeni bir savaşın patlak vermesi tehlikesiyle geldiğini açıkladı.
İsrail ve Hamas arasındaki çatışmanın hafta sonunda patlak vermesi ve bu durumun bölge genelinde sorunlar yaratabileceği göz önüne alındığında, ekonomileri giderek daha sık ve öngörülemeyen küresel şoklardan koruma görevinin ne kadar zorlu hale geldiği görülmekte. Bu çatışma, I.M.F. ve Dünya Bankası’nın yıllık toplantıları olan yıllık I.M.F. ve Dünya Bankası toplantılarının yapıldığı Fas’ta düzenlenen etkinliğin üzerine gölge düşürdü.
Pandeminin kalıcı ekonomik etkileri ve Rusya’nın Ukrayna’ya savaşıyla başa çıkmayı planlayan yetkililer, şimdi yeni bir krizle karşı karşıya.
“Ekonomiler hassas bir durumda,” diyen Dünya Bankası Başkanı Ajay Banga, yıllık toplantının yan etkinliklerinde verdiği bir röportajda Batı’daki politika yapıcılarının resesyona neden olmadan hızlı enflasyonu kontrol etme çabalarına atıfta bulunarak savaşın, yumuşak bir iniş yolunu arayan merkez bankaları için yardımcı olmayan bir durum olduğunu söyledi.
Banga, şu ana kadar Ortadoğu’daki saldırıların dünya ekonomisi üzerindeki etkisinin Ukrayna’daki savaştan daha sınırlı olduğunu ekledi.
“Ancak bu savaş bir şekilde yayılırsa, o zaman tehlikeli hale gelir,” diye ekledi ve böyle bir gelişmenin “hayal edilemeyecek boyutta bir krize yol açacağını” belirtti.
Petrol piyasaları zaten gergin. Lucrezia Reichlin, Londra İşletme Okulu profesörü ve Avrupa Merkez Bankası eski araştırma genel müdürü, “Ana soru enerji fiyatlarının ne olacağı” dedi.
Reichlin, petrol fiyatlarında başka bir artışın Federal Rezerv ve diğer merkez bankalarını faiz oranlarını daha da yükseltmeye zorlayabileceğinden endişeli.
Enerji fiyatlarına gelince, Bayan Reichlin, “artık iki cephemiz var, Rusya ve şimdi de Ortadoğu” dedi. IMF’nin başekonomisti Pierre-Olivier Gourinchas, petrol fiyatlarındaki son sıçramanın devam edip etmeyeceğini değerlendirmenin henüz erken olduğunu söyledi. Eğer devam ederse, bir araştırma, petrol fiyatlarında %10’luk bir artışın küresel ekonomiyi baskılayacağını, üretimi %0,15 azaltacağını ve gelecek yıl enflasyonu %0,4 artıracağını gösteriyor.
IMF’nin Son Dünya Ekonomik Görünümü’nde, toparlamanın kırılganlığı vurgulanıyor. IMF, bu yıl için küresel büyüme beklentisini %3 olarak korudu ve 2024 için tahminini hafifçe %2,9’a düşürdü. IMF, bu yıl için ABD çıktısının tahminini yükseltse de, euro bölgesi ve Çin tahminlerini düşürdü ve Çin’deki gayrimenkul sektöründeki sıkıntının arttığına dair uyarıda bulundu.
Gourinchas, “Sürekli olarak aksayarak yol alan olan bir küresel ekonomi görüyoruz ve henüz tam anlamıyla hızlanmış değil” dedi. Orta vadeli olarak, “tablo daha karanlık” dedi ve iklim değişikliğinden kaynaklanan daha büyük doğal afetlerin olasılığı dahil bir dizi riski gösterdi.
Özellikle Avrupa ekonomisi, büyüyen küresel gerilimlerin ortasında sıkışıp kalmış durumda. Rusya’nın Şubat 2022’de Ukrayna’ya saldırmasından bu yana, Avrupa hükümetleri aşırı derecede Rus doğalgazına bağımlılıktan kurtulmak için çırpınıyorlar.
Orta Doğu tedarikçilerine dönerek, bunun büyük ölçüde başardılar.
Hafta sonunda, Avrupa Birliği hızla İsrail’e dayanışma ifadesi sundu ve Gazze’yı kontrol eden Hamas’ın sürpriz saldırısını kınadı.
Bazı petrol tedarikçileri farklı bir görüş benimseyebilir. Örneğin, İtalya’ya doğalgaz ihracatını artıran Cezayir, İsrail’in Gazze’ye hava saldırılarına yanıt olarak eleştirdi.
Hafta sonundaki olaylardan önce, enerji dönüşümü Avrupa ekonomileri üzerinde etkisini göstermişti. Euro kullanan 20 ülkede, IMF büyümenin bu yıl yüzde 3,3’ten yüzde 0,7’ye düşeceğini tahmin ediyor. Avrupa’nın en büyük ekonomisi olan Almanya’nın yüzde 0,5 daralması bekleniyor.
Yüksek faiz oranları, sürekli enflasyon ve artan enerji fiyatlarının spiral etkileri, İngiltere’deki büyümeyi de bu yıl yüzde 4,1’den yüzde 0,5’e düşüreceği tahmin ediliyor.
Yeni nesil ülke borç krizi, küresel tedarik zincirlerinin yeniden değerlendirildiği bir dünyada ve büyümekte olan jeopolitik rekabetlerin olduğu bir dünyada gerçekleşmekte. Ek olarak, gelecek on yıl içinde, iklim değişikliğini hafifletmek için gelişmekte olan ülkelerde milyonlarca dolarlık yeni finansmana ihtiyaç duyulduğu tahmin edilmekte.
Pollitika yapıcıların karşısındaki en büyük sorulardan biri, Çin’in yavaşlayan ekonomisinin dünya üzerindeki etkisinin ne olacağı. IMF, bu yıl Çin’in büyüme tahminini iki kez düşürdü ve Salı günü orada tüketici güveninin “düşük” olduğunu ve sanayi üretiminin zayıfladığını söyledi. Asya sanayi tedarik zincirinin bir parçası olan ülkelerin bu ivme kaybına maruz kalabileceği konusunda uyardı.
Toplantılara uçarken Hazine Bakanı Janet L. Yellen, Çin’in “karmaşık bir ekonomik sorunlar kümesini ele almak için araçlara sahip olduğuna” inandığını ve yavaşlamanın ABD ekonomisini etkilemeyeceğini belirtti.
Yellen, “Onların ele alması gereken önemli sorunlarla karşı karşıya olduklarını düşünüyorum,” dedi. “Bizim üzerimize sıçramasını görmedim ve beklemiyorum.”
NYTimes
