Geçen Perşembe itibarıyla, TCMB rezervleri 10 aylık zirve yaptı. Yine aynı tarihte yabancılar $135 milyon tahvil satın aldı. KKM’dan çıkışlar sürüyor, ama belli ki vatandaş dövize kaçmıyor, dövizini tahsil edip yastık altına gitmiyor. CDS primleri de çok yıllı diplerde, üstelik global fonlar arasında Türkiye gibi Gelişmekte Olan Ülkelere (GOÜ) ilgi düşükken.
FÖŞ hayıflanarak “kriz var” korosundan uzak duruyor
Hayra alamet bunlar, ama bu ülkede vatandaş bir gece dahi rahat uyumasın, rüyasında kur krizi kabuslarıyla soğuk terler döksün diye canhışarane çabalayan bir takım Karsa Ses YouTube in-fulu-en-serleri her gün
“büyük kriz kapıda”
“kur krizinin ucu göründü, pantalonunuzu indirin”
“yeni yılda kur patlayacak–elinizde”
“devaluasyondan kaçınmak imkansız, tabut ısmarlayın”
Türü başlıklarla trafik yapıyor. Türkiye’de otuna bokuna muhalefeti sosyal medya ilk taşıyan öncülerden biri olan FÖŞ bu trendde sörf yapıp çaylak Yutüpçülere nasıl toplumsal panik yaratılır dersi vermek isterdi. Ama, bu uyuz ihtiyarın çok pis bir huyu var: Kendini bilim insanı sanıp, elinde delil olmadan gıyabette bulunamıyor.
Bizi bekleyen kur faciasını bekleyenlerin bu kış çok bekleyip avcunu yalayacağına dair bir video yayınladım geçen hafta. 2023 sonu, 2024 Mart sonu ve 2024 sonu dolar/TL hedeflerini sundum kamuoyunun beğenisine. Aşağıdadır
Doğal olarak, kriz kehanetinde bulunmadığım için kimse seyretmedi. Size mazolarla dolu bir ülkede namusuyla para kazanmanın ne zor olduğunu anlatmak isterdim, ama hiç namusumla para kazanmadım.
Dolar/TL nasıl seyredecek?
O videoda ettiği kelamları bir hafta sonra yazılı olarak da teyit edecek Yüce FÖŞ:
Döviz kuru, TCMB güdümünde her ay beklenen enflasyondan bir tık daha az değer kazanacak (yani TL değer yitirecek). Eğer çok büyük dışsal şoklar yaşanmazsa, yerel seçim sonlanıncaya kadar dövizden para kazanmak zor. Sonrası için Odin kerim.
Bu bunak ihtiyar hiç kimseyi heyecanlandırmayan ve döviz tutanların dahi burun kıvırdığı kehanetini yaparken bir takım varsayımlar sıraladı:
- 4Ç2023-1Ç2024 döneminde cari açıkta bir önceki yılın aynı dönemine göre mutedil bir daralma.
- TCMB politika faizini yıl sonunda %40’a yükseltip, yerel seçim sonuçlarını bekler.
- Bu senaryoda, 1 ay vadeli mevduatın basit vergi öncesi faizi %50, tüketici kredisi faizleri %70, kurumsal krediler ise %60 civarında zirve yapar.
- Resmi TÜFE Mart’tan önce %70 civarında zirve yapar.
- Yılbaşı ücret, maaş ve emekli zamları yıllık %30-40 arasında kalır.
- Anılan dönemde KKM’den çıkışlar TL400 milyarı aşmaz.
- Banka ve finans-dışı kesimin dış borç çevirme rasyosu Eylül ödemeler dengesinde gözlenen %93 civarında seyreder.
- BAE’nin taahhüt ettiği toplam $11.5 milyarın $4 milyarı Hazine-TCMB kasasına girer.
TL REEL OLARAK değer kazanacak ne demek?
Bu senaryoda, TL’nin reel olarak değer kazanma süreci devam eder. TL’nin Döviz Sepeti’ne karşı aylık değer kaybının TÜFE’nin 1.5-2 puan altında seyredeceği bir dünyada yaşarız.
Neden?
Öncelikle, KKM’den çıkışların döviz kuru veya enflasyona hassasiyeti çok yüksek değil. Daha çok portföy optimizasyonu önceliğini yansıtıyor. Yani, TL’den KKM’ye geçenler TL’ye, diğerleri yine dövize dönüyor. Bu akım TCMB’nin kış aylarında FX rezervlerinin bir kısmını yitireceği anlamına geliyor. Ancak, mevcut ve BAE’den gelecek ek finansmanla yerel seçimleri atlatıncaya kadar TCMB net dış varlıklarında yüksek tasarruf sahibini döviz ya da yastık altına kaçıracak boyutta bir erime yaşanmaz.
TÜFE’nin %70 veya üstüne çıktığı, “sokaktaki kadının” enflasyonunun ise resmisinin 10-15 puan üstünde seyrettiği bir ortamda NİYE KKM sahipleri TL’de kalır ki? Ya da sisteme giren taze tasarrufların büyük ölçüde TL’ye yöneleceğini kim iddia edebilir?
TL mevduat faizleri yükselecek
Cevap vereyim. TCMB geçen hafta piyasada dolaşan serseri likiditeyi emip yeniden fonlamaya geçti. Bu mevduat faizlerinin sürekli olarak yükseleceği anlamına gelir. Halen TCMB politika faizi ve ortalama 1 ay vadeli mevduat arasındaki makas 10 puan civarında. Bu makasın 12-15 puana yükselmesi halinde, aylık mevduat yapanların yıllık bileşik faiz getirisi net %55’e denk gelir ki, TL’nin reel olarak değer kazandığı o gelecekte önemli miktarda tasarrufu TL’de tutmaya yeter.
Kar etmeyi unutun, zararı asgariye indirin
Unutmayın, döviz mevduat faizinden daha az prim yaptığı sürece, satın alma gücü olarak değeri düşse de, TL’de kalmak zararı asgariye indirir.
Cari açık ve net dış borç ödemeleri TCMB rezervlerinden rahatlıkla finanse edilecek boyutta. Nerden biliyorum? Aşağıdaki dış borç itfa takvimine bakın. Kasım’da eşşek yüküyle dış borç çevriliyor, cari açık yeniden artışa geçmiş olmalı, ama kurda tık yok! Akıllanın!
Ya evdeki hesap Kapalıçarşı’ya uymazsa?
Tabii, Padişahın her gün fikir değiştirdiği, her gün yeni savaşların patlak verdiği, Fed’in bir sıcak, bir soğuk hava üflediği bu Kavanoz Dipli Dünyada evdeki hesap Kapalıçarşı’ya uymayabilir.
FÖŞ’ün iyimser senaryosunun olasılığı %60 civarında. Kötü senaryonun temel öğelerini şöyle sıralayayım size:
- Orta Doğu veya Ukrayna savaşının enerji piyasalarına “bulaşması” sonucu, Brent petrol $100/varil veya üstüne çıkar, doğal gaz fiyatlarını da yukarı sürükler. Brent en az 6 ay bu seviyelerde seyreder. Batarız.
- Fed’in 2024 yılı boyunca faiz indirmeyeceğinin anlaşılması, Çin ekonomisinin tökezlemesi ya da yukarda bu şoklara ek olarak ABD-Çin gerginliğinin tırmanması riskli varlıklarda deprem yaratır. Türkiye gibi düşük kredi notlu GOÜ’in global kredi piyasasına erişimi güçleşir, batarız.
- Ekrem İmamoğlu’na siyaset yasağı gelir, ya da yerleşiklerin dahi göz ardı edemeyeceği boyutta bir siyasal sarsıntı yaşarız. Döviz ve yastık altına kaçışın önü alınamaz, batarız.
“Herşey olabilir” ya da “hep kötü şeyler olur” demek öngörü değil, kolaycılık veya okura/seyredene sade suya tirit sunmak. Olabileceklerle olamayabilecekler arasında hassas teraziyle tartı yapıp, turnayı gözünden, pireyi de biraz daha aşağıdaki bir anatomik bölgeden mıhlamak FÖŞ’ün mahareti.
Atilla Yeşilada -Güldem Atabay’ın kaleme aldığı GADT özel raporlarına abone olmak ister misiniz?
Bu linki tıklayıp şu rapora bir göz atın