Dr. Fulya Gürbüz
Dr. Fulya Gürbüz’den Ekonomi Gündemi; ‘Dış ticaret, enflasyon, GSYH, imalat-hizmet PMI ve SAMEKS endeksleri…’
29 Ağustos – 2 Eylül haftasında, Ağustos ayına ilişkin olarak Türkiye ekonomik güven endeksinde ve ihracatta artış, imalat sektörü PMI endeksinde zayıflığın sürme ihtimali var...
29 Ağustos – 2 Eylül haftasında, Ağustos ayına ilişkin olarak Türkiye ekonomik güven endeksinde ve ihracatta artış, imalat sektörü PMI endeksinde zayıflığın sürme ihtimali var. Temmuz ayında yavaşlayan döviz kuru artışına paralel olarak Temmuz ayı hizmet üretici fiyat enflasyonunda yavaşlama görebiliriz.
Ağustos ayı küresel ve Türkiye imalat ve hizmet sektörleri PMI endeksleri küresel ekonomideki yavaşlamanın devamlılığına ilişkin önemli bir gösterge olacak. Öte yandan Türkiye’de GSYH’nin 2022 yılı ikinci çeyreğinde iç ve dış talebin desteğiyle bir önceki çeyreğe göre artma ihtimali yüksek.
29 AĞUSTOS 2022, PAZARTESİ
AĞUSTOS AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK
Ekonomik güven endeksi Temmuz ayında aylık %0,2 düşüşle 93,4 seviyesine gerilemişti. Ağustos ayında bir önceki aya göre hizmet sektörü güven endeksinin %1,3, reel kesim güven endeksinin %1, perakende ticaret güven endeksinin %0,4 düşmesine karşılık tüketici güven endeksinin önceki aya göre %6,1, inşaat sektörü güven endeksinin %1,5 artış kaydetmesi ekonomik güven endeksinin yükselmesinde etkili olacaktır. Ekonomik güven endeksinin 100’den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100’den küçük olması ise genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği göstermektedir.
Kaynak: TÜİK
31 AĞUSTOS 2022, ÇARŞAMBA
AĞUSTOS AYI SAMEKS HİZMET VE SANAYİ ENDEKSLERİ – MÜSİAD
2022 yılı Temmuz ayında hizmet ve sanayi sektörlerinden oluşan mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi, aylık 1,1 puan artışla 54,6 değerine yükselmişti. Alt endeksler olarak Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi aylık 3,8 puan artışla 55,3 seviyesine yükselmiş, Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi ise aylık 5,2 puan azalışla 52,7 seviyesine gerilemişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörde bir önceki aya göre büyümeyi, altındaki değerler ise daralmayı gösteriyor.
Kaynak: MÜSİAD
TEMMUZ AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TÜİK
Her ayın başında Ticaret Bakanlığı bir önceki ayın dış ticaret verilerini yayınlamaktadır. 3 Ağustos tarihli basın duyurusunda ihracatın Temmuz ayında aylık %21 düşüşle 18,6 milyar dolara, ithalatın ise aylık %8 düşüşle 29,1 milyar dolara gerilediğini okumuştuk. Böylece Haziran ayında 8,2 milyar dolar açık veren dış ticaret dengesi Temmuz ayında 10,6 milyar dolar açık vermiş oldu. Ocak-Temmuz döneminde ise toplam 144,4 milyar dolarlık ihracat, 206,4 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirildi. Geçen hafta açıklanan turizm istatistikleri net turizm gelirlerinin Haziran ayındaki 3,2 milyar dolardan Temmuz ayında 4 milyar doların üzerine çıkabileceğine işaret etti. Temmuz ayında artan net turizm gelirlerine rağmen dış ticaret açığındaki artış dikkate alındığında, Haziran ayında 3,5 milyar dolar seviyesinde olan cari işlemler açığının Temmuz ayında 5,0 milyar doların üzerine çıkması, dolayısıyla da son 12-aylık cari işlemler açığı toplamının 37 milyar doların üzerine çıkması beklenebilir. Ticaret Bakanlığı, 2 Eylül Cuma günü Ağustos ayı dış ticaret verilerini açıklayacak.
Kaynak: TÜİK
TEMMUZ AYI HİZMET ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (H-ÜFE) – TÜİK
H-ÜFE Haziran 2022’de aylık %7,34, yıllık %91,27 artış kaydetmişti. Bir önceki aya göre döviz kurundaki artışın Temmuz ayında yavaşlaması aylık H-ÜFE artışında da yavaşlama getirebilir.
Kaynak: TÜİK
2022 YILI İKİNCİ ÇEYREK GAYRİSAFİ YURT İÇİ HASILA (GSYH) VERİLERİ – TÜİK
2022 yılı birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %7,3, bir önceki çeyreğe göre %1,2 artış kaydetmişti. Aynı dönemde sanayi üretimi bir önceki çeyreğe göre %2,2 artmış, perakende satışlar %2,1 düşmüş, ihracat %5,2 düşmüş, ithalat %9,0 artış kaydetmişti. 2022 yılı ikinci çeyrek öncü göstergelerine göre sanayi üretimi ikinci çeyrekte bir önceki çeyreğe göre %1,1, perakende satışlar %4,2, ihracat %8,5, ithalat %3,5 artış kaydetmiştir. Söz konusu gelişmeler 2022 yılı ikinci çeyreğinde GSYH’nin 2022 yılı ilk çeyreğine göre artış göreceğimize işaret ediyor. Üçüncü çeyrek öncü göstergeleri GSYH’de yavaşlama sinyalleri veriyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
1 EYLÜL 2022, PERŞEMBE
AĞUSTOS AYI KÜRESEL İMALAT SEKTÖRLERİ PMI VERİLERİ – S&P GLOBAL
(https://www.pmi.spglobal.com/Public/Release/PressReleases?language=en)
23 Ağustos tarihinde S&P Global öncü verilerine göre imalat sektörlerinin Ağustos ayında önceki aya göre ABD’de ve Avustralya’da yavaşlayarak da olsa büyüdüğünü; Avrupa, İngiltere ve Japonya’da ise önceki aya göre daraldığını gördük. Hizmet sektörleri ise Ağustos ayında önceki aya göre ABD’de, Almanya’da, Avustralya’da, Japonya’da daraldı; Euro Bölgesinde, Fransa’da ve İngiltere’de yavaşlayarak da olsa büyüdü. Girdi maliyetleri ve çıktı fiyatlarındaki artışın Ağustos ayında da sürmesi küresel hizmet ve mal talebinin hem yurt içi hem de ihracat talebini olumsuz etkilemeye devam etti. Öncü ülkelerdeki söz konusu öncü gelişmelerin 1 Eylül’de açıklanacak küresel verilere benzer şekilde yansıyacağına şahit olacağız.
Kaynak: J.P. Morgan, S&P Global
AĞUSTOS AYI TÜRKİYE İMALAT SEKTÖRÜ PMI VERİLERİ – S&P GLOBAL, İSO
İstanbul Sanayi Odası ve S&P Global’den elde edilen verilere göre Temmuz 2022’de imalat sektörü PMI endeksi aylık 1,2 puan düşüşle 46,9 seviyesine gerileyerek sektör üst üste beş ay daralma kaydetmişti. Endeksin 50 altındaki değerler sektörün önceki aya göre daraldığını, üstündeki değerler büyüdüğünü göstermektedir. Ağustos ayı öncü verileri (RKGE, kapasite kullanımı, güven endeksleri) yurt içi ve ihracat siparişlerinin önceki aya göre arttığına, dayanıklı tüketim malı üretiminde artışa, ara malı üretiminde yavaşlamaya, perakende ticaret hacmi artışında yavaşlamaya, stoklarda hafif gerilemeye, yatırım harcamasında yavaşlamaya işaret etti. Küresel imalat sektörü üretiminin ve ihracat performansının düştüğü Ağustos ayında Türkiye’nin üretim miktarında kısmen de olsa artış sinyalleri aldık.
Kaynak: İSO, S&P Global
HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (26 AĞUSTOS) – BDDK, TCMB
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 19 Ağustos ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre hafif arttı. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %16-19 aralığına geriledi, TL cinsi kredi faiz oranları %18-35 seviyesinde yatay kaldı. TL mevduat hacmi önceki haftaya göre %3,3 oranında artarken, TL kredi hacmi haftalık %1,1 artış kaydetti. Yabancı para kredi hacmi ise haftalık %1,4 düşüşle 138,2 milyar dolar oldu. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 130,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,1 milyar dolar azaldı, tüzel kişilerin 83,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,2 milyar dolar düştü, böylece bankacılık dışı yurt içi döviz mevduatları haftalık 3,3 milyar dolar düşüşle 213,9 milyar dolara geriledi. Yurt dışı döviz mevduatları 27,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar arttı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar azalarak 3,9 milyar dolara geriledi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 112,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,5 milyar dolar geriledi; altın rezervleri 40,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar düştü, brüt döviz rezervleri 71,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre1,1 milyar dolar azaldı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar düşüşle 53,6 milyar dolara geriledi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 20,3 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,3 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 366 milyon dolarlık net alım, DİBS’te 10 milyon dolarlık net satış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 2,8 milyar dolarlık, DİBS’te 2,1 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.
Kaynak: Turkey Data Monitor
2 EYLÜL 2022, CUMA
AĞUSTOS AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI
Ağustos ayı öncü verileri önceki aya göre ihracat ve yurt içi siparişlerde artışa işaret ediyor (RKGE, perakende ticaret güven endeksi, kapasite kullanımı). Siparişlerdeki artışın ithalata yansıyıp yansımadığını izleyeceğiz.
Kaynak: TÜİK
AĞUSTOS AYI ABD İŞGÜCÜ VERİLERİ – U.S. BUREAU OF LABOR STATISTICS
Temmuz ayında ABD’de işsizlik oranı %3,5 seviyesine gerilemiş, ortalama saatlik kazançlar yıllık %5,2 artış kaydetmişti. Fed bilançosu Mayıs-Temmuz döneminde hafif de olsa azalma eğilimindeyken, TÜFE Temmuz ayında yıllık %8,5 artış ile önceki aya göre yavaşlama kaydetti. ABD Merkez Bankası (Fed) para politikasında çekirdek (gıda ve enerji hariç) kişisel tüketim harcamalarındaki (PCE) eğilimi dikkate alıyor. Haziran ayında %6,8 olan yıllık çekirdek PCE enflasyonu Temmuz ayında %6,3 seviyesine geriledi. Fed’in 21 Eylül tarihli toplantısında 75 baz puanlık faiz artırımı yapması bekleniyor. Son tartışmalar Fed’in agresif artırımlardan daha yumuşak bir seyre geçip geçmeyeceği yönündeydi ancak Ağustos ayı ABD imalat ve hizmet sektörleri PMI verileri girdi maliyetleri ve çıktı fiyatlarındaki artışın yavaşlasa bile yüksek seyrini koruduğuna dikkat çekiyor. PMI verilerinde dikkat çeken nokta ise enflasyonda hafif yumuşama olmasına rağmen yüksek fiyatların hem yurt içi hem de ihracat talebindeki zayıflamayı durduramaması. Fed Başkanı Powell, Jackson Hole zirvesinde yaptığı konuşmasında Eylül ayındaki toplantıda faiz artırımının boyutunun tamamen verilere bağlı olacağını söyledi.
Kaynak: Turkey Data Monitor
Dr. Fulya Gürbüz
