TCMB 2022 para politikası metninde dikkat edilmesi gerekenler

Tüketici fiyatları enflasyonunun (TÜFE) resmi TÜİK verisiyle dahi %40’lara yöneleceğini izleyeceğimiz 2022 yılına ait para politikası metnine %5 enflasyon hedefinden bahsederek başlayan bir merkez bankasının yazdıklarını değerlendirmek çok keyifli bir çaba değil.  Ancak, para politikasında son yıllarda yapılan büyük hatalar eşliğinde Türk lirasını korumakla yükümlü TCMB’nin neleri göze aldığını bilerek 2022 metnini de taramak gerekli.

Kavcıoğlu yönetimindeki kurum açıkladığı çerçeve içinde yükselen enflasyona karşı faiz indirerek tepki verişinin “fiyat istikrarını sürdürülebilir bir zeminde oluşmasını sağlayacak şekilde uygulanmasına devam edilecektir” diyerek faiz enflasyonun nedenidir temel inancına sadık kalacağını da açıklamış oluyor. Bu da 2022 içinde, faiz indirimlerinin devam edileceğinin dolambaçlı ilanı aslında. Aşağıdaki paragraftan Aralık 2021’de faiz indirimlerine ara verildiğini anlamakla birlikte, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamaları faiz indirimlerimin devam edeceği yönünde.  Dolayısıyla, TCMB metnine rağmen belki ilk 20 Ocak’taki Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında yeni bir faiz indirimi beklemek de gerekli bu açıdan bakınca.  Çünkü Banka, uyguladığı düşük faiz politikasının fiyat istikrarını sürdürülebilir kılmanın aracı olduğunu ve bu uygulamaya devam edeceğini söylüyor.

“TCMB, para politikasının etkileyebildiği talep unsurları, çekirdek enflasyon gelişmeleri ve arz şoklarının yarattığı etkilerin ayrıştırılmasına yönelik analizleri değerlendirerek politika faizinde Eylül-Aralık döneminde toplamda 500 baz puan indirim yapmıştır. Böylelikle TCMB, aralık ayında, arz yönlü ve para politikası etki alanı dışındaki arızi faktörlerin fiyat artışları üzerinde oluşturduğu geçici etkilerin ima ettiği alanın kullanımının tamamlanmasına karar vermiştir.”

Diğer yandan TCMB’nin özellikle Kur Korumalı Mevduat (KKM) için verdiği doğrudan ve dolaylı 17 milyar dolarlık döviz satışı ile verdiği destek veri olarak alındığında, döviz mevduatlarında çözülme yaratma önceliğinin 2022’de de para politikasının ana omurgasını oluşturacağını anlıyoruz.  Faiz indirimleri devam edip de enflasyon yükselirken bu amacına nasıl ulaşacağının sinyalleri de elbette metnin içinde: Bankalarda bulunan döviz mevduatlarının “bankalar ve dolaylı olarak döviz mevduat sahipleri” için maliyetlerini artırmak. Bu hafta içinde TCMB’nin bankalara yolladığı mektupla döviz mevduatlarının TCMB’ye yatan karşılık oranı üzerinden nasıl %1,5 komisyon almayı planladığını zaten Paraanaliz’de mercek altına almıştık. Döviz mevduatlarında belli bir seviyede çözülme yaratan bankalar bu komisyondan muaf tutulacakken, diğerleri bu ek maliyeti büyük olasılıkla zaten müşterilerine yansıtma yoluna gidecek. Hane halkı döviz mevduatlarını KKM’nin ilanına rağmen çözme yönünde istekli görünmezken, bu adımların sistem dışına kaç tehlikesini artıracağını vurgulamakta fayda var.

2022 Para Politikası metnindeki önemli be olumlu vurgu, döviz kuru hareketlerinin serbest piyasada, arz-talep ile belirlenmesi sistemine sadık kalınacağı.  Fakat zorunlu karşılıkları araç olarak kullanacağını açıklayan bankanın dolaylı döviz satışları eşliğinde bu serbestiyet de doğal olarak zedelenmiş olmakta.  Doğrudan döviz satışları bir merkez bankasının en temel araçlarından biriyken, bu tür müdahalelerin Banka kanununa aykırı olmasına rağmen gizli yapılması doğal arz-talep dengesinin oluşmasında engel. Diğer yandan munzam karşılıklar yine bir merkez bankasının likidite yönetiminde en temel araç iken, yaratılacağı açıklanan ekstra cezai maliyetler ise bu araç kullanımının doğal sınırlarının aşılma isteğini netleştirmekte. 

TL’ye yüksek enflasyona rağmen faiz indirimleri ile derin negatif faiz verdirilirken, TL mevduatların nasıl özendirileceği de ayrı bir merak konusu olarak metinde izlenmekte.

Banka brüt döviz rezervlerini artırmaya kararlı olduğunu vurgularken, TCMB’nin yoğun TL müdahaleleri eşliğinde döviz yükümlülükleri hariç net rezervlerini ve swap hariç net-net rezervlerini nasıl artıracağı da ayrı bir merak konusu olacak 2022’de.  Yeni swap anlaşmalarının brüt rezervleri artırdığı gerçeği bir yana, %70’e yakın dolarlaşmış mevduatlarda anlamlı olabilecek 50-60 milyar dolarlık çözülme olmaksınız net rezervlerin artması kolay görünmüyor.

Diğer yandan likidite yönetiminde bir öneli veri de metnin içinde dikkat çekmekte: ” reeskont kredisi kullanımı 18,9 milyar ABD doları düzeyinde. Reeskont kredilerinin TCMB döviz rezervlerine katkısı ise 20,7 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiş olup, söz konusu katkının yıl sonunda 21 milyar ABD doları seviyesine yükselmesi beklenmektedir.”  Bu kredinin kullanımına ait gidişat ise 2022 boyunca bankanın rezerv satışları eşliğinde dikkatle izlenecek bir veri olarak not edilmeli.

Son olarak da 2022 Para ve Kur Politikasında en önemli veri olan PPK takvimi de aşağıda.

GA.

TCMB 2022 Yılı Para ve Kur Politikasının Temel Çerçevesi

1. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) temel amacı fiyat istikrarını sağlamak ve sürdürmektir. Hükümetle birlikte belirlenen orta vadeli enflasyon hedefi yüzde 5 olarak korunmuştur. Para politikası, enflasyonu bu hedefe kademeli olarak yaklaştıracak şekilde oluşturulacaktır.

2. 2022 yılında, enflasyon hedeflemesi rejiminin fiyat istikrarının sürdürülebilir bir zeminde oluşmasını sağlayacak şekilde uygulanmasına devam edilecektir.

3. TCMB’nin temel politika aracı bir hafta vadeli repo ihale faiz oranıdır.

4. TCMB zorunlu karşılıkları fiyat istikrarı ve finansal istikrar amaçları doğrultusunda destekleyici bir araç olarak kullanacaktır. Bu çerçevede, 2022 yılında Rezerv Opsiyon Mekanizması tamamen sonlandırılacak, yabancı para yükümlülüklerin maliyetleri artırılırken, Türk lirası mevduat gelişimini destekleyecek mekanizmalar önceliklendirilecektir.

5. TCMB, fiyat istikrarı açısından destekleyici bir unsur olan finansal istikrarı da gözetmeye devam edecektir. Bu kapsamda, TCMB 2022 yılında, parasal aktarım mekanizmasının sağlıklı işleyişini sağlamak ve makro finansal istikrara ilişkin riskleri sınırlamak amacıyla, elindeki politika araçlarını en etkin şekilde kullanacaktır.

6. Dalgalı döviz kuru rejimi sürdürülecek ve döviz kurları, serbest piyasa koşullarında, arz ve talep dengesine göre oluşacaktır.

7. Para politikasının etkinliği ve finansal istikrar açısından TCMB döviz rezervlerinin güçlendirilmesi amaçlanmaktadır. TCMB 2022 yılında da piyasa koşullarının uygun olması durumunda rezervlerini artırmaya devam edecektir.

8. TCMB, 2022 yılında şeffaflık, öngörülebilirlik ve hesap verebilirlik ilkeleri doğrultusunda politika iletişimine ve veri paylaşımına devam edecektir.